Modern Ermenice şiirin şüphesiz en önemli isimlerinden Zahrad’ın kedili şiirleri, şaire ait kedi çizimleriyle birlikte Aras Yayıncılık tarafından iki dilli (Türkçe-Ermenice) olarak yayımlandı. Ohanneş Şaşkal’ın çevirmenliğini üstlendiği kitap, şairin pek bilinmeyen çizer yönünü de yansıtıyor.
Ohannes Şaşkal’ın Önsöz’ünden
Zahrad, usta bir şair olmanın yanı sıra “kedisever” bir insan; kedilerle, olduğu günden bir yakınlık içinde. Kedi beslenen bir evde büyümüş. Gerçi, her kedi beslenen evde büyüyen “kedisever” olacak değil. Yine de, Zahrad’ın kedi beslenen bir evde büyümüş olmasının, onun “kedisever” olmasında, dolaysız ve belirleyici bir rol üstlenmiş olduğu aşikâr…
Zahrad’da, kendini bildi bileli var olan “kedi sevgisi”, sıradan bir sevginin ötesinde, aile içinde ve küçüklükten, aileden sayılan ev ve sokak kedileriyle bir arada, olağan bir yakınlığın ifadesi olarak biçimlenmiştir. Öyle ki, sıradan olmadığı kadar, sonradan kurulmuş bir dostluk ilişkisi de değildir ondaki sevgi; kendi doğal seyri içinde olgunlaşıp olağanlaşmış, marazi olmayan derin bir gönülden bağlılıkta anlatımını bulur. “Samatya İstasyonu” şiiri bu bakımdan özel bir öneme sahip: Ailenin o derece doğal bir üyesidir ki “kedi”, Zahrad, şiirinde, henüz dünyada olmadığı bir geçmiş zaman kipinde, anne tarafından aile efradını bir arada betimlerken, evin ünlü kedisi Jondor’u da dahil eder tabloya, dışta bırakmazlık edemez. Dahası, onu, bir başka şiirinde, “Jondor”da anıtlaştırır bile.
Elinizde tuttuğunuz kitapta, türlü halleriyle “kedi”nin bizzat özne alındığı ya da rol oynadığı, rol biçildiği şiirleri bulacaksınız. Jondor, Piçon, Maymun ve Kontes, adına şiir yazılmış kediler; Zahrad’ın gözde kedileri, karakteristik özellikleriyle iz bırakmış, sıradışı kediler… Ayrıca, bir kısmının adı şair tarafından konmuş olan Cımbız, Dola, Şeyla, Aerobik / Arap, Periş [Perişan’dan], Gağlik (Aksak), Pısğunk (Kusmuk – tüylerinin alacalı, kirli sarı renginden dolayı) gibi daha nice özgün, ev ve sokak kedilerini de saymadan geçmek olmaz. Kim bilir hangi şiirde, onların hangisinden söz edilmekte? Bilmek mümkün değil!.. Benim merak ettiğim, “Bir Kedinin Hatıra Defterine” şiirinin, metafor içermiyorsa eğer, hangi kediye yazıldığıdır!
