WEF Davos Zirvesi 2017

Dünya Ekonomik Forumu (WEF) tarafından düzenlenen ve sermayenin enternasyonali olan Davos Zirvesi 17-20 Ocak’ta yapıldı. Katılımcılar, işadamları, finans-kapital yöneticileri, siyasal ve ruhani liderler, bilim insanları, sivil toplum insanları ve kültür insanlarıydı. Çekiciliği artırmak adına küresel sanat piyasasından kimi yıldız isimler de davet edildi, örnekse bu yıl öne çıkan isim Shakira oldu. Eee, mafyatik kapitalizme erotik yıldız uyar mı uyar! Bu arada, Olimpiyatlara sponsor olan Alibaba.com’un sahibi Çinli Jack Ma’yı da unutmayalım.

Bu yıl zirveye damgasını vuran kişi, S. Huntington deyimiyle Davos adamı Çin devlet başkanı Xi Jinping oldu. Trump yoktu! İlk kez Davos Zirvesi’ne katılan Çin Devlet Başkanı olarak Xi, ‘çelişkiler dünyası’nı tanımlamak için Charles Dickens’dan alıntı yaptı. ‘Zamanların en iyisiydi, zamanların en kötüsüydü’. ‘Dünyada hiçbir şey mükemmel değil’ diyen Xi, çevreye duyarlılık kapsamında iklim değişikliği için imzalanan Paris Sözleşmesi’ne uyacaklarını, gelecek kuşaklara karşı sorumluluklarını garanti edeceklerini belirtti. Tartışılan küreselleşmeye ilişkin olarak Trump ve Amerika’dan sözetmeden, ticaret savaşlarından kimsenin kazançlı çıkmayacağını, korumacılığın kendini bir karanlık odaya kilitlemeye benzediğini vurguladı. Böylece değişen uluslararası ekonomik düzende kaybeden Atlantik cephesinin bu düzene karşıt konumu ile birlikte, kimi basın-yayın organlarında ‘küreselleşme karşıtı Batı ve küreselleşme yanlısı Çin’ gibi bir imaj nitelemesi ortaya çıktı! The Economist, küreselleşmiş kapitalizmin sorunlarının çözümü konusunda Çin’i liderliğe soyunur gözükmüyor diye eleştirdi bile! Xi, dünyanın sorunlarının küreselleşmenin ürünü olmadığını, bunların kaçınılmaz sonuçlar olmadığını söyledi. Xi’nin küreselleşme sözcüğünü kullanırken neredeyse tümüyle ‘ekonomik küreselleşme’ biçiminde kullanması ilginçti. Xi, Çin modelinin hem doğudan hem de batıdan öğrenilenleri içermesinin yanısıra, Çin uygarlığının kökbilgilerine dayandığını söylemesi de yankı buldu. Xi’nin en çok ilgi gören Davos fotoğrafı buzdan yapılma bir panda heykelinin yanındaki fotoğraftı.

Ülkemizin gündemine Turgut Özal ile giren Davos Zirvesi’ne Bülent Ecevit’ten R.Tayyip Erdoğan’a dek birçok siyasetçi katıldılar. Bu yıl da Mehmet Şimşek, ‘Suriye ve Irak’ konulu panelde konuştu ve ‘Suriye’de Esed’li çözümü içselleştirmek mümkün değil’ dedi, ama Astana Zirvesi’nde çözümün yakalanabileceğini de belirtti. Zirvenin yapılacağı yer bir yana, masaya oturacakların Rusya, İran ve Türkiye (Trump’a giden davet bir yana) olması, Şimşek’in ilk cümlesini boşa düşürüyor.

Bu yılki zirvede ana tema ‘Sorumlu ve Yanıt Veren Liderlik’ olarak belirlenmişti. Acaba küreselleşmiş piyasa kapitalizminin insanlığa verdiği tahribata karşı sorumluluk bağlamında liderler işe yarayan, adil ve sürdürülebilir çözümlere nasıl yanıt verebilirlerdi?

Bu yeni liderlik anlayışında, güvenlikten 4. Sanayi Devrimi’ne, uzun erimde, eylem odaklı düşünme, hem ulusal hem de küresel düzeylerde yaklaşım gereksinmesi olduğunun altı çizilmişti. Bu kapsamda dört alt başlık belirlenmişti: Küresel işbirliğinin güçlendirilmesi, iktisadî büyümenin canlandırılması, kapitalizmin reformu ve 4. Sanayi Devrimi’nin yaşam ve iş biçimimizi dönüştürmesine karşılık için hazırlanma. Bu alt başlıklar ile ilgili olarak düzenlenen 400 oturumun yarıdan fazlası, sosyal kapsayıcılık ve kalkınma ile ilgili tasarımlanmıştı. Bu yıl dünyanın 20 kentinden gençler, liderlerle buluşturularak binyıl (Milenyum) kuşağının ilgilerini tanımlamak bağlamında ‘Davos’a şekil vermek’ gibi bir çalışma da yer aldı zirvede.

Davos zirvesi öncesi WEF’in yayınladığı Küresel Riskler Raporu 2017’yi başka bir yazıya bırakalım. Davos’ta yer alan ve hemen zirve öncesi bir eşitsizlik raporu yayınlayan İngiliz yardım kuruluşu Oxfam’ın bu raporuna bakalım. Dünyadaki servetin yarısından fazlası (409 milyar dolar) yedi kişinin elinde. Yani B. Gates, A. Ortega, W. Buffett, C. Slim, J. Bezos, M. Zuckerberg, L. Ellison, M. Bloomberg. Diğer yarının serveti ise 384 milyar dolar. (Bkz.The Economist, 21.1.2017).

Sonsöz: Şimdi bir ekonomi filmi izleyelim. İster Yedi Silahşörler (1960), ister Yedi Samuray (Kurosawa), ister Muhteşem Yedili (2016). Dünya ekonomisi kovboy ekonomisi ve Trump da yeni nesil kovboy değil mi!