Mükelleflerin gelirlerini hiç beyan etmemesi veya eksik beyan etmesi ya da vergi yasalarına aykırı davranması halinde vergi, ikmalen, resen veya idarece hesaplanıyor. Bu şekilde belirlenen vergiye ayrıca ceza da kesiliyor. Böylece idare ile aranızda bir vergi uyuşmazlığı çıkmış oluyor. Yapılan işlemin yargıya taşınması mümkün. Ancak çoğu zaman değişik sebeplerle bu yol “son çare” olarak düşünülüyor. Böyle durumlarda yargıdan önceki son idari çözüm yolu tarhiyat sonrası uzlaşmadır.
Tarhiyat sonrası uzlaşma
Tarhiyat sonrası uzlaşma, tarh ve tebliğ yapıldıktan sonra gidilebilecek bir idari yol. Tarhiyat sonrası uzlaşma kapsamına ikmalen, resen ve idarece tarh edilen vergiler ile bunlara ilişkin olarak kesilen vergi ziyaı suçu girer. Beyana dayalı olarak yapılan tarhiyatlar ile genel usulsüzlük ve özel usulsüzlük suçlarına verilen cezalar tarhiyat sonrası uzlaşma kapsamına girmez. Kaçakçılık suçunu oluşturan ağır nitelikli fiillerle vergi ziyaı suçunun işlenmesi halinde tarh edilecek vergi ve kesilecek cezalar, kanunda açıkça belirtilmek suretiyle tarhiyat öncesi uzlaşma kapsamı dışında tutulmuştur.
Başvuru ve görüşme
Uzlaşma talebinin, vergi veya ceza ihbarnamesinin tebliğ tarihini takip eden günden itibaren otuz gün içinde yapılması gerekiyor. Uzlaşma görüşmeleri en az on beş gün önceden belirlenen yer ve zamanda uzlaşma komisyonu ile mükellef arasında yapılır.
Uzlaşma toplantısına mükellef davet edildiği halde katılmazsa görüşmelerin başlaması ve sürdürülmesi mümkün olmaz. Doğal olarak, bu durumda uzlaşmaya varılmadığı kabul edilir.
Mükellef uzlaşmaya katılmakla birlikte uzlaşmazsa, komisyonca kendisine son teklif edilen miktarı kabul etmediğini beyan eder ve tutanağı imzalar. Bu durumda da uzlaşma sağlanamamış olur. Uzlaşmanın sağlanamaması durumunda ihtilaf yargıya taşınarak yola devam edilir.
Her şey bitmiş sayılmaz
Uzlaşma görüşmelerinde uzlaşmayan mükellef açısından her şey bitmiş sayılamaz. Sonuçsuz kalan uzlaşma görüşmelerinden sonra mükellefin bir de düşünme zamanı vardır. Bu, komisyonun dava açma süresinin sonuna kadar teklifiyle bağlı kaldığı ve mükellefin de komisyonun teklif ettiği miktarı kabul ettiğini vergi dairesine dilekçeyle bildirebileceği süredir. Bu durumda kabule ilişkin dilekçenin verildiği gün itibarıyla uzlaşma sağlanmış kabul edilir.
Uzlaşmanın sağlanması
Uzlaşma sağlandığı takdirde bu durum karşılıklı tutanak altına alınır ve mükellefe tebliğ edilir. Tutanak bir anlamda tahakkuk fişi niteliği taşır. Uzlaşma tutanakları kesin olup, gereği vergi dairelerince derhal yerine getirilir. Tarafların karşılıklı irade uyumunu ifade eden uzlaşma sağlandıktan sonra bir tarafın vazgeçmesi veya tutanağın iptali mümkün değildir.
Üzerinde uzlaşılan ve tutanakla tespit edilen hususlar hakkında vergi mahkemesinde dava açılamayacağı gibi hiçbir birime şikâyette bulunulamaz. Ayrıca, üzerinde uzlaşılan cezalar için Vergi Usul Kanunu’nun 376. maddesine göre cezalarda indirim istenemez.
Gecikme faizine dikkat
Uzlaşmada konunun teknik ayrıntılarını bilmeyen mükellefler, uzlaştıkları vergi aslını “nihai ödeme” olarak değerlendirebilirler. Bu da ödeme aşamasında sorun yaratabilir. Komisyonda kendilerine teklif edilen vergi aslına, ayrıca vade tarihinden itibaren gecikme faizi uygulanacağını da dikkate almalarını öneriyoruz. Ceza için herhangi bir faiz ödemesi söz konusu değil.
‘Elektriksiz’ eve sakın taşınmayın
Yeni binalarda, yapı kullanma izin belgesi (iskân) alınmadan ev sahiplerinin taşınması veya kiraya verilmesi sık karşılaşılan bir durum. Binadaki bağımsız bölümlerin elektrik aboneliği yaptırılmadan kullanılmaya başlanılması halinde, şantiye elektriği bağlı olsa ve parası ödense bile zabıt tutuluyor.
Bunun sonucunda da idari para cezası uygulanıyor. Ayrıca, suç duyurusunda bulunuluyor ve ceza mahkemesinde yargılanma söz konusu olabiliyor. Bizden hatırlatması...
GÜNÜN SÖZÜ
“Hayatından silmek istediklerini gerçekten sil. Geri dönüşüm kutusunda bekletirsen sistemi yavaşlatır.” Adam Fawer
