Uzmanlar krizi yorumladı: Süreçten en fazla Türkiye etkilenir
Mustafa Mert Bildircin
Gazeteci Deniz Yücel’in tutuklanması ile gerilen Almanya -Türkiye ilişkileri, insan hakları aktivisti Peter Steudtner’in tutuklanması ardından çıkmaza girdi.
Türkiye’ye yönelik yatırım yapan yatırımcı ülkeler arasında ilk sırada yer alan Almanya’dan, Steudtner’in tutuklamasına ilişkin gelen açıklama, yaşananların ulaştığı boyutu gözler önüne serdi. Türkiye’de, yatırımcılar açısından var olan iklimi, “Oldukça zor” ifadeleriyle değerlendiren Alman Ekonomi Bakanı Brigitte Zypries, İngiliz-Alman Ticaret Birliği’nin (BGA) “Eğer Almanya Türkiye’ye karşı yaptırım uygularsa, ihracat hacminde de büyük düşüş yaşanır” sözlerini hatırlatarak, “Türkiye’de faaliyet gösteren Alman firmalarında meydana gelebilecek tüm anlaşmazlık ve haksızlıklara karşı denetimlerimizi sürdürüyoruz. Olası bir olumsuz durumda firmaların en büyük savunucusu olacağız” dedi.
CHP Milletvekili Oğuz Kaan Salıcı ve Ekonomist Uğur Civelek, Almanya ile yaşananları ve AKP’nin dış politika hamlelerini BirGün’e değerlendirdi.
‘Türkiyelilere zarar verir’
Almanya’nın hem ekonomik hem siyasi olarak Avrupa Birliği’nin (AB) lokomotif ülkesi olduğunun altını çizen CHP Milletvekili Salıcı, “İhraç ettiğimiz ve ithal ettiğimiz malları da bir kenara koyalım, bize en fazla sayıda turist gönderen ülkelerden biri Almanya” ifadelerini kullandı.
Salıcı, iki ülke arasında gerilen ilişkilerin ekonomik boyutunun yanı sıra Almanya’da yaşayan 3 ,5 milyon Türk vatandaşına da olumsuz yansımasının olacağını belirterek, “Bunlar çok tehlikeli gelişmeler. İlişkilerin bu şekilde devam etmesi her iki ülkeye de ciddi zararlar verir. Ama bu süreçten en fazla Türkiye etkilenir” diye konuştu.
‘Milyonlarca insanı etkileyecek’
Salıcı, AKP’nin kavgacı dış politikasının milyonlarca insanı etkileyeceğini söyleyerek şöyle devam etti: “Almanya ekonomik yaptırımda bulunacağını söylüyor. Bunların askeri anlamda da ortaya çıkması bir süre sonra ilişkileri son derece gergin noktaya getirir. Bu da sadece ekonomik değil, siyasi sonuçlar da doğurur. Bunlara mahal verilmemesi gerekiyor. Bu, milyonlarca insanı etkileyebilecek son derece tehlikeli bir durum.”
‘AKP yeni düşmanlar yarattı’
Oğuz Kaan Salıcı, Binali Yıldırım’ın Başbakanlık kürsüsünde yaptığı ilk konuşmada kullandığı, “Türkiye’nin dostlarını arttırıp, düşmanlarını azaltacağız” sözlerini hatırlatarak, “Sayın Yıldırım o gün yaptığı konuşmada Türkiye’ye bir söz verdi. Ama şimdi açıkça sormak lazım… Başbakan bu sözü söyleyeli neredeyse iki sene oldu. Türkiye’nin iki yılda dostu arttı mı?” diye sordu.
Almanya-Türkiye ilişkilerinin AKP dönemine kadar sorunsuz ilerlediğinin altını çizen Salıcı, hükümetin dış politikasını gözden geçirmesi gerektiğini vurgulayarak şunları kaydetti: “AKP’nin dış politikaları yeni düşmanlar yarattı. Körfez kriziyle düşman arttı. Almanya’nın tehdit edercesine yaptığı açıklamalar doğru değil elbette ancak bu da AKP’nin dış politika hamlelerini aklamaz.”
‘Yatırım yapma diyemez’
Ekonomist Uğur Civelek ise, Almanya’nın Türkiye’de faaliyet gösteren Alman şirketlere yönelik herhangi bir kısıtlama getiremeyeceğini söyledi. Civelek, “Almanya’daki firmaların belli stratejileri var. Bunlar devlet güdümünde hareket eden firmalar değil” ifadelerini kullandı.
Almanya’da özel sektör ile kamu sektörü arasında net bir ayrım olduğuna dikkati çeken Civelek, “Almanya tutup da bir Alman özel şirkete, ‘Türkiye’ye yatırım yapma’ diyemez. Olumsuz tavır alabilir, Türkiye’yle ilgili dosyasını şirketin önüne sunabilir ama emredici bir tavır alamaz” diye konuştu.
‘Türk şirketlerine yaptırım gelebilir’
Buna karşın, Alman hükümetinin Almanya’da faaliyet gösteren Türk şirketlerine yönelik yasak getirebileceğini belirten Civelek, Almanya’nın başka türlü bir yaptırım uygulayamayacağını söyledi. Civelek, Alman Ekonomi Bakanı’ndan gelen açıklamayı ise, “blöf” olarak değerlendirdi.
***
Almanya ile ticaret kritik önemde
ALMANYA, ithalat ve ihracatta Türkiye’nin en önemli ortaklarından. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın açıkladığı Aralık ayı dış ticaret istatistikleri, ekonomik ilişkilerin önemini gözler önüne seriyor. Rakamlara göre 2016 yılında Türkiye’nin en çok mal sattığı Almanya oldu. Türkiye’nin 2016’da toplam ihracatı 2015’e göre 1.3 milyar dolar azalarak 142.6 milyar dolara gerilerken Almanya’ya yaptığı ihracat 595 milyon dolar arttı. Türkiye 2016 yılında Almanya’ya 14 milyar 7 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirdi.