Şanlıurfa Tarım Master Planına göre ; Şanlıurfa ili geniş bir tarımsal potansiyele sahiptir. İlin toplam tarım alanı Türkiye tarım alanının % 4,2 ‘ünü, GAP bölgesi tarım alanın ise % 36,4 ‘sini oluşturmaktadır. İlde toprak işlemeye elverişli olan I-IV. sınıf arazi 1.036.040 hektardır. Bu alan, illin toplam arazi varlığının % 55,75 'ini oluşturmaktadır. İşlenen arazi içinde I. sınıf arazinin payı % 26,44 ve II. Sınıf arazi payı % 11,49 ‘dur.Şanlıurfa ili, birinci sınıf arazi varlığı oranı bakımından Türkiye'de Adana ilinden sonra ikinci sırada yer almaktadır. Şanlıurfa GSYİH’sı içinde tarım sektörü % 42 pay ile en yüksek orana sahiptir. Tarım sektöründen sonra ise devlet hizmetleri sektörü % 16 ile GSYİH içinde önemli bir paya sahiptir. İldeki toplam arazi varlığının %59,3’ü tarım alanı, %12,6’sı mera arazisi, %0,7’si fundalık ve ormanlık, %2’si su yüzeyleri ve % 25’i de diğer arazileri oluşturmaktadır. İldeki tarım alanlarının % 80,37’ ü tarla arazisi, % 8,84’ sini meyve alanı, % 1, 72’ ini ise sebze alanı olarak değerlendirilmektedir. Tarla arazisinin % 30’ u, meyve alanının % 1,21’ i ve sebze alanının % 79’ ü sulanmaktadır.Şanlıurfa’da pamuk üretimi artıyorZiraat Mühendisler Odasının 2018 yılı Pamuk Raporuna göre; Yaz yağışlarının görüldüğü ve yaz sıcaklıklarının düşük olduğu yerlerde pamuk üretimi yapılamamaktadır. Şanlıurfa GAP kapsamında sulamaya açılan Harran ve Suruç ovaları ile pamuk üretiminde önemli bir merkez haline geldi. Bu nedenle Türkiye’de pamuk üretimi en çok Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nden gerçekleştirilmektedir. 2017 yılında toplam pamuk üretiminin %42’si Şanlıurfa’da yapıldı. Aydın, Hatay, Diyarbakır ve Adana’da yapılan pamuk üretiminin toplamı, yaklaşık olarak Şanlıurfa’daki üretim kadar olmuştur.Şanlıurfa’da Pamuk (Çırçırlanmamış Kütlü) Üretim Miktarı ise 2013 yılında 948 bin 464 ton, 2014 yılında 1 milyon 22 bin 213 ton, 2015 yılında 916 bin 298 ton, 2016 yılında 852 bin 390 ton, 2017 yılında ise 1 milyon 28 bin 315 ton pamuk üretildi.Dünya Pamuk üretiminin yüzde 25’ni Çin, yüzde 22’sini Hindistan,. Yüzde 15’ni ABD, yüzde 3.21’ni ise Türkiye’nin üretiyor. Dünyada 7 ülke arasında bulunan Türkiye’yi 1 milyon 354 bin 754 ton ile Yunanistan izliyor. Arazisinin küçük olmasına rağmen yüzde 2.07 ile Dünyanın 9 ncu pamuk üreticisi durumunda bulunuyor. Pamuk;Pamuk lifi ile tekstil sanayinin, çekirdeğinden elde edilen yağı ile bitkisel yağ sanayinin, kapçık ve küspesi ile yem sanayinin, linteri ile kâğıt, mobilya ve selüloz sanayinin hammaddesini teşkil eden önemli bir endüstri bitkisidir. Pamuk bu geniş kullanım alanı, oluşturduğu katma değer ve istihdam olanakları ile ülkemiz ekonomisine büyük yararlar sağlayan önemli ve stratejik bir üründür. Bu özellikleri nedeniyle yetiştirilen yörelerin ve ülkelerin hem tarımının hem de sanayisinin gelişmesine olumlu katkılar sağlamaktadır. PAMUK VE PAMUĞA DAYALI SANAYİ SEKTÖRÜNÜN YAŞADIĞI SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ Karacadağ Kalkınma Ajansı mali destek proğramı ile Dicle Üniversitesince hazırlanan Diyarbakır Ve Şanlıurfa İllerinde Pamuk Sektörü Envanterinin Hazırlanması Projesine göre Pamuk sektörünün sorunları ; Diyarbakır ve Şanlıurfa illerinde pamuk üretim potansiyeli dikkate alındığında üretim miktarının hala yeterli olmadığı, üretim miktarının artmasına yönelik yasal, ekonomik ve teknik çalışmaların yapılması önerilmektedir. Pamuk üretiminde kullanılan girdiler yönünden ülkemizin dışa bağımlılığından kaynaklanan girdi fiyatlarının yüksekliği ile pamuk üretim maliyeti oldukça yükseltmektedir. Pamuk üretim maliyetlerinin yüksek olması ile birlikte pamuk fiyatlarının düşük olması, pamuk üretiminde ekonomik riski artırmaktadır. Diyarbakır ve Şanlıurfa illerinde pamuk üreticileri, ekonomik riski yüksek olan pamuğun üretiminin yerine yıllar itibari ile başka bitkilerin üretimini yapabilmektedir. Girdilerin maliyetlerinin düşürülmesine yönelik yasal, ekonomik ve teknik çalışmaların yapılması önerilmektedir.. Diyarbakır ve Şanlıurfa illeri başta olmak üzere üretilen pamuk lifinin lif kalite değerlerinin yeterli düzeyde iyi olmadığı bilinmektedir. Bu nedenle pamuk üretiminde kaliteye yönelik teknik ve ekonomik iyileştirme çalışmalarının yapılması kapsamında Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından pamuk üreticilerine lif kalitesine yönelik sübvansiyonların yapılması önerilmektedir. Tarım il ve ilçe müdürlüklerinde görev alan teknik elemanların genellikle destekleme çalışmalarında görev alarak pamuk üreticilerine yönelik temel ve uygulamalı eğitimlere vakit ayıramadıkları için bu alanda oluşan boşluk, bazı özel sektörlere ait teknik elemanlar ile doldurulmaktadır. Bu durumun da üretimde zaman zaman olumsuz yansımaları görülebilmektedir. Pamuk üretiminde üreticilere yol gösterici olarak tarım il ve ilçe müdürlüklerinin bu konuya hassasiyet göstermeleri ve pamuk üretim teknolojisinde yeni gelişmelerin çiftçilere doğru şekilde aktarılmasına yönelik tedbirlerin alınması önerilmektedir. Diyarbakır ve Şanlıurfa illerinde pamuk üretim potansiyelinin yüksek olması ve gün geçtikçe daha da yükseleceği belirtilmektedir. Pamuk üreticilerinin örgütlenmesine yönelik herhangi bir faaliyetin olmaması, girdi sağlayıcı, çırçır-presse işletmeleri ve tüccarlar kıskacındaki pamuk üretiminin istikrarını tehlikeye sokmaktadır. Pamuk üretimindeki istikrarın sağlanması ve daha iyi aşamalara gelmesi için ulusal/uluslar arası alanda uzmanlaşmış kooperatif birlikleri incelenerek benzer bir örgütlenme modelinin Diyarbakır ve Şanlıurfa illeri merkez olmak üzere uygulamaya yönelik çalışmalara başlanması önerilmektedir. Diyarbakır ve Şanlıurfa illerinde pamukta standardizasyon ve kalite kontrolüne yönelik çalışmaların günümüz teknolojik gelişmelere uygun olmadığı, bu konuda alıcı ve satıcı arasında yeterli güvenin sağlanmadığı, alım ve satımın ilkel yöntemler ile devam ettiği, sektörün bu konuda olumsuz etkilendiği saptanmıştır. Sektörün gelişiminin sağlanması için DTM Standardizasyon Genel Müdürlüğü tarafından çıkartılan 21 Ağustos 2009 tarihinde resmi gazetede ilan edilen 2009/37 ve 2009/38 sayılı tebliğlerin (tek balya sistemi) yürürlüğe girmesi için çalışmaların yapılması, başta DTM Standardizasyon Genel Müdürlüğü ve ilgili Grup Başkanlıkları olmak üzere revize edilerek gerekli nitelikli eleman ve alt yapının oluşturulması, Diyarbakır ve Şanlıurfa illerinde alıcı ve satıcı arasında güven sağlayıcı olarak DTM, Ticaret Borsaları liderliğinde akredite olmuş lif kalite laboratuarlarının yapılmasına yönelik yasal ve teknik çalışmaların başlatılması önerilmektedir. Diyarbakır ve Şanlıurfa illerinde üretilen pamuklarda hasadın hala büyük problem oluşturduğu, el ile hasat edilen pamuklarda kontaminasyon, makine ile hasat edilen pamuklarda ise nem problemlerinin var olduğu saptanmıştır. Bu sorunların çözümüne yönelik yeterli sayıda makinenin tedarik edilmesi, makineli hasat için arazi tesviyesi ve uygun çeşit seçimi vb.. gerekli altyapının sağlanması konularında, ilgili eğitim çalışmalarının yapılması, pamuklarda nem oranının düşürülmesi için çırçır-presse işletmelerine ilave ünitelerin (kurutucu, temizleyici vb..) monte edilmesi gibi tedbirlerin alınmasına yönelik çalışmaların başlatılması önerilmektedir. Diyarbakır ve Şanlıurfa illerinde pamuk üretiminde çok sayıda farklı genetik yapıdaki çeşitler ile çeşit kontaminasyonu oluşmuştur. Çeşit kontaminasyonu, üretimi azaltmasının yanında, üretim maliyetinin artmasına ve çırçır-presse işletmelerinin çok fazla çeşit karşısında depo kapasitelerinin yetersiz kalmasına neden olup, pamuk DİYARBAKIR VE ŞANLIURFA İLLERİNDE PAMUK SEKTÖRÜ ENVANTERİNİN HAZIRLANMASI PROJESİ 33 üretimini olumsuz etkilemektedir. Bu olumsuzlukların oluşmaması ve çeşit kontaminasyonunun çözülmesi için Diyarbakır ve Şanlıurfa ekolojik koşullarına uygun ve verim-lif kalite özellikleri iyi daha az sayıda pamuk çeşidinin üretiminin yapılarak çiftçilere dağıtılmasına yönelik uygulamalar için gerekli yasal ve teknik çalışmaların başlatılması önerilmektedir. Diyarbakır ve Şanlıurfa illerinde pamuk üretim potansiyeli dikkate alındığında ekim, çapa gübreleme, ilaçlama ve hasat makinesi sayılarının yetersiz olduğu görülmektedir. Bu konuda gerekli üretim için alt yapının sağlanarak pamuk üreticilerine kooperatifleşme ve ortak makine kullanım yöntemlerinin geliştirilmesi yönünde yasal ve teknik çalışmalara ivme kazandırılması önerilmektedir. Diyarbakır ve Şanlıurfa illerinde üretim alanlarında var olan kadastro problemlerinin çözülmesi için devam etmekte olan toplulaştırma çalışmalarının bitirilmesi önerilmektedir. Diyarbakır ve Şanlıurfa illeri başta olmak üzere pamuk üretiminde birkaç yılda bir kesici kurtlar, yaprak kurdu, yeşil kurt, dikenli kurt, yaprak piresi, thrips gibi zararlıların epidemi yaptığı görülmüştür. Pamuk sağlığını tehdit eden pamuk hastalık, zararlı ve yabancı otların tanınması ve mücadelesine yönelik eğitim, entegre ürün yönetimine yönelik çalışmaların yapılması; Diyarbakır Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Dicle ve Haran Üniversitesi. Ziraat Fakültelerinin ortaklığında erken uyarı sistemlerinin kurulması ile ilgili gerekli alt yapı ve çalışmaların başlatılması; biyolojik yöntemlerin pamuk hastalık, zararlı ve yabancı otlarının mücadelesinde kullanılmak üzere Biyolojik Mücadele Araştırma ve Uygulama Merkezinin kurulması önerilmektedir.. Pamuk üreticilerinin korunmasına yönelik pamuk lifi ithalatının kısıtlanması için yasal tedbirlerin alınması önerilmektedir. Bölgeler arası pamuk naklinin önlenmesine yönelik yasal tedbirlerin alınması önerilmektedir. Diyarbakır ve Şanlıurfa ilerinde pamuk üretimi yapan üreticilerin pamuk üretim teknolojisi hakkında yeterli bilgiye sahip olduklarını bildirseler bile zaman zaman yanlış uygulamalar yaptıkları görülmüştür. Diyarbakır ve Şanlıurfa ilerinde pamuk üretimi yapan üreticilere pamuk üretim teknikleri ile ilgili uygulamalı eğitim çalışmalarının yapılması önerilmektedir. Diyarbakır ve Şanlıurfa illerinde faaliyet gösteren başta Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığına bağlı GAP Tarımsal Araştırma ve Eğitim Merkezi Müdürlüğü (Şanlıurfa) ile GAP Uluslar arası Tarımsal Araştırma ve Eğitim Merkezi Müdürlüğü (Diyarbakır) bünyesinde görev yapan Pamuk Ar-Ge birimleri, Dicle ve Harran Ü. Ziraat Fakültelerinde Pamuk ile ilgili Ar-Ge birimleri ile özel sektör Ar-Ge birimlerinin alt yapılarının güçlendirilmesi ve işbirliği olanaklarının artırılması önerilmektedir. Tüm dünyada özellikle son yıllarda kendini iyice hissettirmeye başlayan iklim değişimi ile pamuk fenolojisinde değişimler oluşmuş, üretim teknolojisinde uygulanan bazı Ar-Ge sonuçlarının geçerliliğinin azaldığı görülmüştür. Bu nedenle Diyarbakır ve Şanlıurfa illerinde pamuk fenolojisinin ortaya konulması ve pamuk üretim teknolojisinde uygulamaya yönelik Ar-Ge çalışmalarının yenilenmesi önerilmektedir. Ulusal olarak pamuğun ekonomideki stratejik yeri ve önemi tekrar değerlendirilerek, ilgili tüm kurum ve kuruluşlar bir araya gelerek, pamuk sektörüyle ilgili politikaların oluşturulması ve sorunların çözümüne yönelik mevcut durum analizi yapılması, sektörün öncelikleri, hedefleri, strateji eylem planı hazırlanmalıdır. Üretilen pamuğun sağlıklı koşullarda, kalitelerine göre uygun ücretlerle depolanmasını sağlayarak hem ülke içi hem de uluslar arası talepleri zamanında karşılamak ve piyasaları düzenlemek için pamukta lisanslı depoculuk sistemi yaygınlaştırılmalıdır. Pamuk üretiminin yönlendirilmesi çalışmalarında ileri elektrik, elektronik, iletişim, bilgisayar ve uydu teknolojilerinden faydalanılması önerilmektedir. Pamuk Ar-Ge çalışmalarını yürüten kurum/kuruluşların alt yapılarının iyileştirilerek, uluslar arası Ar-Ge kurumları ile işbirliğinin artırılması yönünde olanaklar sağlanması önerilmektedir
EKONOMİ
06 Haziran 2019 - 14:35
Türkiye'nin yüzde 42 pamuğu Şanlıurfa'dan
Türkiye’nin pamuk üretimi ortalama 2 milyon 600 bin ton iken 1 milyon 28 bin 315 tonu Şanlıurfa’da üretiliyor. Ayrıca,Türkiye 914 bin ton ithalat yaparak 1 milyar 670 milyar lira döviz ödemesi yaptı.
EKONOMİ
06 Haziran 2019 - 14:35
İlginizi Çekebilir