ABD ile Türkiye arasında başlayan diplomatik krizin ekonomik krize dönüşmesinin yansınmaları Avrupa basınında da geniş yer buluyor. İngiliz gazetesi The Guardian TL'nin döviz karşısında değer kaybetmesini, Türkiye ve ABD'nin bu duruma nasıl geldiği hakkında bir analiz yayınladı. İşte o analiz:
Türkiye para birimi TL, dolar karşısında değer kaybederek Amerikan yaptırımlarına maruz kalıyor, enflasyon yükseliyor fakat devlet başkanı meydan okuyor. Peki 80 milyon nüfusu olan NATO müttefiki ülkede neler olup bitiyor?
Türk lirasına ne oldu? Sadece geçen hafta Türk lirası dolar karşısında beşte bir oranında değer kaybetti. Ancak krizden önce lira dünyanın en iyi performans gösteren para birimiydi, son bir yılda ise dolar karşısında yüzde 50 değer kaybetti.
Lira neden bu kadar hızlı düşüyor? Türk ekonomisi bazı zorlayıcı sorunlarla karşılaşıyor. Halen bütçe açığı verirken özel sektör hayli borç içinde ve banka sisteminde önemli miktarda yabancı para mevcut. Enflasyon ise Temmuz ayında yıllık yüzde 15.9 oranını gördü. Bu ise refah seviyesi yüksek toplumlardan beş kat daha fazla. Hükümetin yabancı para birimiyle borçlanması ise tehlikeli bir biçimde yükseldi. Aynı zamanda inşaat sektöründe yıllar süren yoğun büyüme sonrası bankaları da borç yükü altında bırakacak bir patlama korkusu var.
En son bozgunu ne tetikledi? Cuma günü Amerikan Başkanı Donald Trump, Türk çelik ve aliminyum sektörüne yönelik ithalat vergilerini ikiye katladığını açıkladı. Ticari çatışmanın arkasında ise Hristiyan Evanjelik papaz Andrew Brunson'un gözaltına alınması var. Pastör, başarısız 2016 darbesi sonrası casusluk ve terörizm suçlamalarına maruz kaldı. Davası ise amerika'da dindar muhafazakarlar tarafından desteklendi. Türkiye'de haberlerde Amerika'nın Rahip Brunson'un serbest bırakılması için bir tarih belirlediği ancak bunun Washington tarafından henüz doğrulanmadığı aktarıldı.
Bu geri kalan bizlerden ziyade sadece Türkiye'yi ilgilendiren bir mesele değil mi? Bu konu henüz küresel piyasalar tarafından değerlendirilmedi. Yansımalar yatırımcıların özellikle Türk lirasına maruz kalan bankalardaki kötü etkilerden korkmalarının yanı sıra Avrupa pazarlarının keskin düşüşünü de gösterdi.
IMF'e borçlanma olacak mı? IMF Türkiye'nin yükselen büyük piyasa ekonomilerinin içinde en az yeterli kaynağa sahip ülke olduğunu tahmin ediyor. Bu ise ülkeyi spekülatif saldırılara karşı kırılgan yapıyor. Ancak Erdoğan paranın korunması için faiz oranlarının arttırılması ve enflasyonun ötelenmesinde köklü bir direniş gösterdi. Uluslararası toplumdan yardım istemekte ise ayak direteceğe benziyor. Ancak özellikle de Başkan'ın damadını ekonomi bakanı olarak atamasından sonra “bağımsız” merkez bankasına politik müdahaleler yapılabileceği konusunda da korkular var.
Fakat bu ucuz tatiller mi demek? Evet. Yurtdışından gelen bir çift üç öğün yemeğini orta seviye bir restoranda rahatlıkla yiyip tadını çıkarabilir. İngiliz tatilciler bir gece önce bir pounda 6.4 lira satın alabilirken, şu anda bir pound 8.1 lira satın alıyor.
