Mahkeme İÇDAŞ'ın termiğine 'Ufal da cebime gir’ dedi

Özer AKDEMİR
İzmir

Ülkede hava kirliliğinin en yoğun yaşandığı yerlerden birisi olan Çanakkale Çan ilçesi yakınlarına yapılmak istenen dördüncü termik santralle ilgili mahkeme kararı yöre halkını ve yaşam savunucularını umutlandırdı. Çanakkale İdare Mahkemesi termik santralde kullanılmak için açılacak kömür ocağına verilen "Çevrensel Etki Değerlendirme (ÇED) raporu gerekli değildir" kararını iptal etti. Ayrıca İÇDAŞ şirketinin ÇED raporundan kaçmak için termik santral yapacağı alanı 50 kez küçük gösterdiği ortaya çıktı. 

TERMİĞE DEĞİL TURİZME İZİN VERİLSİN

Çan İlçesi Helvacı Köyü yakınlarında İÇDAŞ Enerji Şirketi tarafından işletilmek istenen kömür ocağı projesine Çanakkale Valiliği tarafından "ÇED gerekli değildir" kararı verilmişti. Bu karara karşı Çanakkale Barosu, Ziraat Mühendisleri Odası Çanakkale Şubesi, İda Dayanışma Derneği ile Madra Dağı ve Kaz Dağı Belediyeler Birliği ortak dava açtı. 
Açılan davada alanın ÇED Yönetmeliğinde belirtilen 25 hektar alandan daha büyük olması nedeniyle ÇED sürecine tabi olduğu iddia ediliyordu. Diğer iddialar ise termik santralin yörede yaratacağı ekolojik ve sosyal tahribatla ilgiliydi. Hukuka aykırı bir şekilde yapılan uygulama ile feda edilen değerlerin alternatif maliyetlerinin yapılan tercihten fazla olmaması gerektiğine dikkat çekilirken, alternatif maliyet analizlerinin ortaya konmamasına vurgu yapılıyordu. Davada, madencilik sektörüne ilişkin alınacak kararlarda ilgili yöre halkının da katılımının sağlanması gerektiği, Kaz Dağlarında milli park alanının yeniden belirlenmesi ve bu alanda sadece madencilik faaliyetine değil, sanayi tesisleri, yapılaşma ve turizm tesisleri dahil hiçbir faaliyete izin verilmemesi gerektiği diğer dile getirilen iddialar arasındaydı.

ALANI 50 KEZ KÜÇÜLTMÜŞLER!

Mahkeme heyeti oy birliği ile verdiği kararda termikçi şirketin verdiği bilgilerle verilen izinler arasındaki ilginç durumu ortaya koydu; proje alanı, “ÇED gerekli değildir” kararı alabilmek için yaklaşık 50 kez küçültülmüştü! ÇED Yönetmeliğine göre 25 hektarın altında olan alanlar için ÇED Raporu aranmıyor ve ÇED Gerekli değildir kararı veriliyor. İÇDAŞ Şirketine Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Maden İşleri Genel Müdürlüğü tarafından 2009 yılında 10 yıl süre ile verilen maden işletme ruhsatının kapsadığı alan tam 1.248,88 hektar! Şirket bu alanın 142,2 hektarlık kısmında kömür ocağı projesi gerçekleştirmek için Bakanlıklara başvurarak "ÇED gerekli değildir" kararı almış. Açılan mahkeme sonrası bakanlığı yaptığı savunmaları yetersiz bulan mahkeme, kararında "İÇDAŞ Çelik Enerji Tersane ve Ulaşım San. A.Ş. adına düzenlenen 68848 nolu maden işletme ruhsatında ruhsat alanının 1.248,88 hektar olduğu görülmektedir. Bu durumda, maden işletme ruhsatı alanı 1.248,88 hektar olan ve yukarıda ayrıntılı olarak yer verilen Yönetmelikte düzenlenen 25 hektarlık sınırdan daha büyük bir alanı kapsadığı anlaşılan faaliyet konusu projenin ÇED sürecine tabi olduğu ve ‘ÇED gerekli değildir’ kararı verilemeyeceği" ne hükmetti. 

‘ÇAN HALKI GÖZARDI EDİLMİŞTİ’

Mahkemenin kararı ile ilgili görüştüğümüz Çanakkale Barosu Çevre ve Kent Hukuku Komisyonu üyesi Avukat Ali Furkan Oğuz, kömür ocağı projesinin İÇDAŞ Helvacı Termik Santrali ile birlikte hazırlanan bir proje olduğunu belirterek, “Bu Termik Santral Projesi'ne ilişkin de ÇED toplantısı 29 Eylül 2016 tarihinde Çan Helvacı Köyü'nde gerçekleşmişti ve köy halkının yoğun tepkilerini ve Çan'a bir tane daha termik santral istemediklerini gözlemlemiştik. Çan Bölgesi'nde ve Çanakkale'de gerçekleşen benzeri projelerde ÇED Raporunun birincil muhatabı bölgede yaşayanlardır. Çevresel etkinin yıllardır neler olduğunu en iyi bilen Çan ve Çanakkale halkıdır. İlçeye planlanan 4. termik santral ile Marmara Bölgesi'nin en kirli havasına sahip ilçelerden olan Çan'da halk göz ardı edilmiştir. Almış olduğumuz bu güzel karar ile havasına, suyuna, toprağına ve de yaşamına sahip çıkanlara teşekkür ediyoruz" dedi.