Günümüzde birçok farklı alanda görev alan robotlar günden güne gelişim gösteriyor ve karşımıza çok farklı şekilde robot modelleri çıkıyor. Gelecekte pek çok alanda insanların iş gücünü elinden alması beklenen, şu an alan robotlar, yapay zekanın da desteği ile pek çok zaman insanlığın varlığına karşı bir tehdit olarak algılanıyor.
İnsansı robot Sophia gibi fazlasıyla gelişen ve bazı insanlarda biraz da olsa endişe uyandıran robotların, geçmişi aslında tıpkı bilgisayarlarda oluğu gibi eski zamanlara dayanıyor. Şimdiki robotlara ilham kaynağı olan ilk endüstriyel robot Unimate, 1950'li yıllarda şimdiki robotların yarattığı şaşkınlığın onlarca katını yaratmıştı. Zira insanlık ilk defa ilk defa kendi işlerini üstlenen bir robot ile tanışacaktı.
Tarihteki ilk endüstriyel robot Unimate'in doğuşu
Takvim sayfaları 1956 yılını gösterirken Joseph Engelberger isimli bir fizikçi, George Devol isimli bir mucit ile tanıştı. Bir kokteyl sırasında tanışan ikilinin arasındaki sohbet dönüp dolaşıp George’un en son çalışması olan “Programlanmış Makale Tasarımı” konusuna geldi. İkili belki de fark etmeden o sırada tarihin ilk robotu olacak Unimate’in ilk adımlarını atmış oldu.
Engelberger, Devol’un çalışmasını duyduğunda bunun bir robot olabileceğini kafasına koymuştu. 1957 yılında Engelberger, Consolidated Controls Corp’ta yöneticilik yapıyordu. Şirketin CEO’sunu Devol’un buluşuna yatırım yapması için ikna etti. İki yıllık bir çalışmadan sonra Engelberger ve Devol, Unimate #001 isimli ilk prototipi geliştirmeyi başardı.
İlk ve en önemli kural: Robot insanlara zarar vermeyecek
Unimate’in geliştirilme amacı ilk başta endüstriyel alanda kolaylık sağlanmasıydı ve bunun için ünlü bilim kurgu edebiyatçısı Asimov’un Üç Robot Yasası ele alındı. Engelberger ve Devol, Asimov’un belirttiği kuralların arasındaki en önemli madde olan “Bir robot insana zarar veremez ve insanlara zarar gelmesine izin veremez” maddesini benimsedi ve bundan ötürü Unimate, işçilere zarar verebilecek olan işlerde çalışmak için tasarlandı. Yani insani riskleri azaltacaktı...
Bu strateji işe yaramıştı ve 1959’da 1224 kilogram ağırlığındaki Unimate #001, ilk olarak New Jersey’deki General Motors döküm tesisindeki montaj hattına kuruldu. Takvim yaprakları 1961 yılını gösterirken ise Unimate 1900 serisi, fabrika otomasyonu için seri üretime giren ilk robotik kol olmuştu ve kısa bir sürede yaklaşık 450 adet Unimate, döküm tesislerinde kullanılmaya başlandı.
Aynı yıl içerisinde Engelberger, Unimation Inc. isimli şirketi kurdu ve Unimate 1900’ü Chicago’da yapılan bir ticaret şovunda topluluğa tanıttı. 1966 yılında ise dünyanın dört bir yanındaki televizyon izleyicileri dünyanın ilk robotu olan Unimate’i tanıma şansına erişti. Engelberger, izleyicileri şaşkına çevirmek için Unimate ile bazı hareketler yaptı. Bir golf topuna vurarak bardağın içerisine sokan Unimate, bunun yanı sıra bardağa bira döktü ve çıktığı televizyon programının müzik grubunun şefliğini yaptı.
Unimate'in dünyaya açılması sağlayan şirketler: Nokia ve Kawasaki...
1966 yılında dünyaya tanıtılan Unimate’in aynı zamanda dünyaya açılmasına karar verildi. Engelberger, ilk başta İskandinavya ve Doğu Avrupa’da robot üretmesi için Nokia’ya lisans verdi. Bunun yanı sıra üretimde robotları kullanmaya meraklı 400’e yakın yöneticiyle görüşmek için Tokyo’ya davet alan Engelberger, 1969 yılında Asya pazarındaki yerini almak için Kawasaki Heavy Industries (şimdiki ismi Kawasaki Robotics) ile bir lisans anlaşması yaptı.
ABD’de ise işler tam olarak istendiği gibi gidiyordu. Şu anda Chevrolet, GMC, Cadillac, Opel gibi birçok otomobil markasının sahibi olan General Motors, diğer şirketlerle olan rekabetinde arayı fazlasıyla açmıştı. Dünyanın en otomatik otomotiv fabrikası haline gelen General Motors, Lordstown’daki fabrikalarını Unimate robotlarını kullanarak yeniden inşaa etti.
O sıralarda General Motors, birçok kişinin ağzını açık bırakacak kadar otomobili çok kısa sürede üretebiliyordu. 110 otomobili yalnızca bir saatte üretebilen General Motors, dünyadaki diğer otomobil üreticilerini şaşkına uğratmıştı zira daha önce hiçbir otomobil üreticisi bu kadar kısa sürede bu kadar fazla otomobil üretememişti.
Robot, Avrupalı otomobil üreticilerinin dikkatini çekti:
General Motors’u otomotiv endüstrisinde zirvenin de ötesine taşıyan Unimate, Avrupalı otomobil üreticilerinin de dikkatini çekmeyi başardı. Unimate’in başarısını göz ardı edemeyen Avrupalı otomotiv firmaları, kendi fabrikalarında da bu robotu kullanmak istediler ve BMW, Volvo, Mercedes Benz, Fiat gibi şirketler, insanlar için ağır ve tehlikeli işleri yapabilmeleri için Unimate kollarını kurdular.
İki boyutlu bir çizimden endüstriyel ve toplumsal bir devrime ulaşan Unimate, yalnızca üretimdeki otomatikleşmeye değil, medeniyetin de en büyük katkılarından biri olmaya devam ediyor. Unimate, doğduğu endüstride yaşayan bir miras bıraktı. Şimdiki üreticilerin bu kadar hızlı üretim yapabilmesi ve insanların fabrikalarda zararlı işlere bulaşmıyor olması, Unimate’in etkisinin hala devam ettiğinin en büyük göstergesi.
Diğer taraftan konuya toplumsal açıdan yaklaşanlar da var. Bu görüşlere göre Unimate ile başlayan süreç, giderek artan insan nüfusundaki işsizliğin en büyük sebebi olacak. Sanayi 4.0 bitip yapay zeka algoritmalarının hakim olduğu Sanayi 5.0 döneminde iş gücü bedenden çıkıp akla kaymış durumda.
