Anlaşma başlıca Hudaydah şehri, Hudaydah, Salif ve Rass Issa limanlarını, Taiz hakkında bir anlayış beyanı ve esir değişimini aktive etmek için yürütme mekanizması kurulmasını kapsıyor. Ayrıca BM Güvenlik Konseyi 2018 yılı 2451 Sayılı Kararı ile Anlaşma’yı onaylamıştı. Geçen zaman içerisinde esirlerin değişimi için teknik komite kurularak, lojistik başlıklar tartışılmış ve tarafların aldığı inisiyatiflerle yüzlerce esirin serbest bırakılması sağlanmıştı.

Stockholm Anlaşması, esirlerin değişiminde umut kaynağı olurken, Yemen’in güneyindeki Suudi askerî varlığına karşı gerilim yükseliyor. BM ve Yemen yerel kaynakları, taraflar arasında 1.400 savaş esirinin dahil olduğu büyük orandaki değişimin yakın zamanda gerçekleşeceğini tahmin ediyorlar. Yemen eski Savunma Bakanı General Mahmud El-Sebehi, General Nasser Mansour, Yemen Reform Partisi lider kadrosundan Muhammed Qahtan serbest bırakılacak önemli isimler arasında. Bununla birlikte değişime tabi tutulacak esirlerin 4 kişiden biri veya ikisinin Suudi ya da Sudan vatandaşlarının oluşturacağı uluslar arası basında kaydediliyor.

Esir değişimi sürecini, Houthi’ler tarafından 14 Şubat Cuma günü El-Jawf şehrinde düşürülen Tornado savaş uçağının mürettebatının serbest bırakılma talebi hızlandırdı. Bu süreçte Riyad, BM misyonu ve Kızıl Haç’ın çabaları kuvvetle muhtemeldir.

Houthi tarafının Esir Değişim Komitesi Başkanı Abul-Qaderah El-Mortada, esir değişimin BM ve Kızıl Haç’ın kolaylaştıracağını ve uluslar arası tanınan hükümetin yaklaşık 900 Houthi’yi ve 520 destekçisini kapsayacağını belirtiyor. El-Mortada, bir sonraki müzakelerin Ürdün’ün başşehri Amman’da 2020 yılı Mart ayının son haftasında başlayacağını, toplantıda savaşta ölenlerin kalıntılarının da değişiminin gündeme geleceğini ifade etti.

BM Elçisi Martin Griffiths ve Arap Ligi Genel Sekreteri Ahmet Abul-Gheit 20 Kasım 2020 Perşembe günü Kahire’de, esir değişimi konusunu “Yemen’de iyimserlik yönünde bir adım” şeklinde görüştüler.

Bölgedeki çatışma ve sorunlar hakkında ilgililerin açıklamalarından anlaşıldığına göre, Yemen’deki çatışmaların barışçı yollarla çözümüne katkıda bulunmak ve esir değişimi muhtemelen ayrı başlıklar olarak değerlendiriliyor. Çünkü Yemenli siyasî analist Abdel Aziz El-Majidi, El-Ahram Weekly’ye verdiği beyanatında “bütün tarafların esir değişimini insanî bir konu değil, siyasî bir gündem olarak değerlendiriyorlar. Özellikle Houthi milislerince takas gerçekleşse bile, çatışmaların tırmanışında azalma olmayacağı tahmin ediliyor. Küresel güçler Stockholm Anlaşması’nı kapsamlı değil, parça parça uygulamaya yöneliyorlar” diye vurguladı.

Suudi Dışişleri Bakanı Faisal bin Farhan’ın 14-16 Şubat 2020 tarihli Münih Güvenlik Konferansı’nda, arabulucular vasıtasıyla Houthi’ler ile temaslarda bulunduğu bildiriliyor. İran’ı petrol rafinelerine saldırılarından sorumlu olduğunu iddia eden Suudi Dışişleri Bakanı’nın Houthi’lerle diyaloğunun devam ettiği de anlaşılmaktadır. Ancak El-Jawf’teki savaş uçağının düşürülmesinden sonra, Suudi liderliğindeki Koalisyonun uçağın düştüğü bölgeyi bombalaması iki taraf arasındaki gerginliği arttıran sebeplerdendir.

Yemen Hükümeti ve Geçiş Konseyi arasında  5 Kasım 2019 günü imzalanan Riyad Anlaşması’nın çökeceğine dair tedirginlikler de mevcut. Geçtiğimiz hafta Aden’de, Suudi Arabistan karşıtı gösterilerin yapılması buna delil niteliğinde. Buna ek olarak Yemen Cumhurbaşkanı Hadi’ye karşı söylemlerde de artış gözleniyor. Hatta Geçiş Konseyi Başkan Yardımcısı Hani bin Breik, Hadi’nin Yemen tarihinin en kötü Cumhurbaşkanı olarak hatırlanacağını söyleyerek, onu Konsey’in baş düşmanı ilân etti. Diğer taraftan Umman sınırındaki El-Mahrah şehrindeki Suudi askerî varlığına karşı da tırmanış söz konusu. Bu tırmanış Apache hava unsurlarının kullanılmasına kadar vardı. Buna karşın Suudi makamları, bölgede Suud kuvvetlerine yönelik saldırıları protesto ettiğini deklare ediyor.

Yemen, Amman’da yapılması planlanan esir değişimi müzakerelerine çatışma ve karışıklıklar içerisinde gidiyor. Önemli olan bölge hakkında Stockholm Anlaşması gibi uluslar arası belgelerin bölümlere ayrılarak değil, tamamının uygulanabilmesidir. Esir değişimi hakkında tarafların alacağı inisiyatif ve iyi niyet, sonuç alınmasına yardımcı olacaktır.