Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 10. maddesine 6637 sayılı Kanunla eklenen ( ı ) bendi hükmü ile sermaye şirketlerine, Kanun'da öngörülen şekilde nakdi sermaye artışları üzerinden hesaplanacak tutarın %50'sini kurum kazancının tespitine indirim olarak dikkate alabilmeleri imkanı getirilmiştir.
30 Haziran 2015 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 2015/7910 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile indirim oranları belirlenmiştir. Anılan Karar da dikkate alınarak uygulamanın usul ve esasları ana başlıklar halinde aşağıda özetlenemeye çalışılmıştır:
1. İndirim uygulamasından finans, bankacılık ve sigortacılık sektörlerinde faaliyet gösteren kurumlar ile kamu iktisadi teşebbüsleri dışındaki sermaye şirketleri yararlanabilecektir.
2. Uygulama 01.07.2015 tarihinden sonraki sermaye artırımları için geçerlidir.
3. İndirime esas tutarın belirlenmesinde sermaye şirketlerinin ilgili hesap dönemi içinde, ticaret siciline tescil edilmiş olan ödenmiş veya çıkarılmış sermaye tutarlarındaki nakdi sermaye artışları veya yeni kurulan sermaye şirketlerinde ödenmiş sermayenin nakit olarak karşılanan kısmı dikkate alınacaktır.
4. İndirim oranının uygulanacağı tutar, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından indirimden yararlanılan yıl için en son açıklanan, bankalarca açılan TL cinsinden ticari kredilere uygulanan ağırlıklı yıllık ortalama faiz oranı esas alınarak belirlenecektir.
5. İndirimden, sermaye artırımına ilişkin kararın veya ilk kuruluş aşamasında ana sözleşmenin tescil edildiği hesap döneminden itibaren başlamak üzere izleyen her bir dönem için ayrı ayrı yararlanılacaktır.
6. Sonraki dönemlerde sermaye azaltımı yapılması halinde azaltılan sermaye tutarı indirim hesaplamasında dikkate alınmayacaktır.
7. Hesaplanacak indirim tutarı, nakdi sermayenin ödendiği ay kesri tam ay sayılmak suretiyle hesap döneminin kalan ay süresi kadar hesaplanacaktır.
Matrahın yetersiz olması nedeniyle ilgili dönemde indirim konusu yapılamayan tutarlar, sonraki hesap dönemlerine devredecektir.
8. Sermaye şirketlerine nakit dışındaki varlık devirlerinden kaynaklananlar dahil olmak üzere, sermaye şirketlerinin birleşme, devir ve bölünme işlemlerine taraf olmalarından veya bilançoda yer alan öz sermaye kalemlerinin sermayeye eklenmesinden kaynaklanan sermaye artırımları indirim hesaplamasında dikkate alınmayacaktır.
9. Ortaklar veya ortaklarla ilişkili kişilerce kredi kullanılmak veya borç alınmak suretiyle gerçekleştirilen sermaye artırımları indirim hesaplamasında dikkate alınmayacaktır.
10. a) Payları borsada işlem gören halka açık sermaye şirketlerinden, indirimden yararlanılan yılın son günü itibarıyla, Merkezi Kayıt Kuruluşu A.Ş. nezdinde borsada işlem görebilir nitelikte pay olarak izlenen payların nominal tutarının ticaret siciline tescil edilmiş
olan ödenmiş veya çıkarılmış sermayeye oranı;
1) %50 ve daha az olanlar için 25 puan,
2) %50'nin üzerinde olanlar için 50 puan,
b) Nakdi olarak artırılan sermayenin, yatırım teşvik belgeli üretim ve sanayi tesisleri ile bu tesislere ait makine ve teçhizat yatırımlarında ve/veya bu tesislerin inşasına tahsis edilen arsa ve arazi yatırımlarında kullanılması durumunda, yatırım teşvik belgesinde yer alan sabit yatırım tutarı ile sınırlı olmak üzere 25 puan,
ilave edilmek suretiyle söz konusu indirim uygulanacaktır.
11. İndirim oranı;
a) Gelirlerinin %25 veya fazlası şirket faaliyeti ile orantılı sermaye, organizasyon ve personel istihdamı suretiyle yürütülen ticarî, ziraî veya serbest meslek faaliyeti dışındaki faiz, kâr payı, kira, lisans ücreti, menkul kıymet satış geliri gibi pasif nitelikli gelirlerden oluşan sermaye şirketleri için %0,
b) Aktif toplamının %50 veya daha fazlası bağlı menkul kıymetler, bağlı ortaklıklar ve iştirak paylarından oluşan sermaye şirketleri için %0,
c) Artırılan nakdi sermayenin başka şirketlere sermaye olarak konulan veya kredi olarak kullandırılan kısmına tekabül eden tutarla sınırlı olmak üzere %0,
ç) Arsa ve arazi yatırımı yapan sermaye şirketlerinde arsa ve arazi yatırımına tekabül eden tutarla sınırlı olmak üzere %0,
d) 01.07.2015 tarihine kadar olan dönemde, sermaye azaltımına gidilmiş olması halinde, azaltılan sermaye tutarına tekabül eden tutarla sınırlı olmak üzere %0,
olarak uygulanacaktır.
12. İndirim uygulaması kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde gösterilmek suretiyle gerçekleştirilecektir.
Örnek:
Kurumlar vergisi mükellefi ( X ) A.Ş. prefabrik yapı elemanları üretimi ile iştigal etmektedir.
Şirketin sermayesi 5.000.000.-TL'den 8.000.000.-TL'ye çıkartılmış olup ilgili genel kurul kararı 28.07.2015 tarihinde ticaret siciline tescil ettirilmiştir.
Sermaye artırımının 1.000.000.-TL'sı "Sermaye Düzeltmesi Olumlu Farkları"nın, 500.000.-TL'sı "Geçmiş Yıllar Karları"nın, 250.000.-TL'sı "Olağanüstü Yedekler"in sermayeye eklenmesinden; kalan 1.250.000.-TL'sı ise ortakların nakit artırımından oluşmaktadır.
Şirket ortakları, nakit artırımın yüzde yirimibeşi olan 312.500.-TL'sını artırım kararının ticaret siciline tescil ettirildiği tarihte Bankaya bloke ettirmiş; 687.500.-TL'sını 1 Aralık 2015 tarihinde şirkete nakden ödemişlerdir. Kalan 250.000.-TL ise 2016 yılı içinde ödenecektir.
Şirket ilgili Bakanlar Kurulu Kararı kapsamında %50 indirim oranı hakkına sahiptir.
2015 yılında Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından en son açıklanan, bankalarca açılan TL cinsinden ticari kredilere uygulanan ağırlıklı yıllık ortalama faiz oranı %15 olarak gerçekleşmiştir (bu veri varsayım olarak alınmıştır).
Bu durumda ( X ) A.Ş.'nin 2015 hesap dönemi kurumlar vergisi matrahının tespitinde dikkate alacağı faiz indirimi aşağıdaki gibi hesaplanacaktır:
a) Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 10/1-ı bent hükmü uyarınca bilançoda yer alan öz sermaye kalemlerinin sermayeye eklenmesinden kaynaklanan sermaye artırımları indirim hesaplamasında dikkate alınamamaktadır. Bu itibarla şirketin "Sermaye Düzeltmesi Olumlu Farkları"nın, "Geçmiş Yıllar Karları"nın ve "Olağanüstü Yedekler"in sermayeye eklenmesi uygulaması için herhangi bir indirim hesaplanmayacaktır.
b) Hesaplanacak indirim tutarı, nakdi sermayenin ödendiği ay kesri tam ay sayılmak suretiyle hesap döneminin kalan ay süresi kadar olacaktır.
Buna göre 28.07.2015 tarihinde bankaya bloke edilen 312.500.-TL'sı için 6 aylık; 1 Aralık 2015 tarihinde şirkete nakden ödenen 687.500.-TL için de 1 aylık indirim tutarı hesaplanacaktır. 2016 yılı içinde ödenmesi öngörülen 250.000.-TL için indirim hesaplanmayacaktır.
Yukarıdaki tespitler ışığında indirim tutarı:
1. (312.500.-TL x %15 x 6/12) x %50 = 11.718.-TL
2. (687.500.-TL x %15 x 1/12) x %50 = 4.296.-TL
Şirket 2015 hesap dönemine ilişkin Kurumlar Vergisi Beyannamesi üzerinde ayrıca gösterilmek şartıyla toplam (11.718.-TL + 4.296) = 16.014.-TL'yi vergiye tabi matrahın tespitinde indirim olarak dikkate alabilecektir. Kazanç yetersizliği nedeniyle yararlanılamayan indirim tutarları takip eden yıla devredecektir. Takip eden yıllarda da 2015 yılı içinde ödenen nakit sermaye artışları için indirim hesaplaması yapılmasına devam edilecektir.
Geçici vergi dönem matrahlarının tespitinde de yukarıdaki esaslar dahilinde indirim uygulaması yapılabilecektir.