Küreselleşen dünyada değil devletlerin illerin bile diğer bölge illerine karşı rekabet edilebilirliği büyük önem taşıyor. İllerin gelişmişliği, ortaya koyduğu katma değer, üretim hacmi ve sahip olduğu avantajlar büyük önem taşıyor.
İllerin ekonomik görünüm ve sektörel yapılarına dair yapılan çalışmalar da mevcut potansiyeli ortaya koymak adına olduğu gibi avantajlı alanlar ile dezavantajlı alanların kamuoyu ile paylaşılarak kamuoyuna bu yönde yönlendirme yapılması anlamı da taşıyor.
BEBKA tarafından paylaşılan Bursa Eskişehir Bilecik Bölge Planı 2014-2013 Raporunda bölge ekonomisi genel olarak analiz edildiğinde, ülke genelinde olduğu gibi, tarım sektöründeki azalış ve hizmetler sektöründeki artış dikkat çekiyor.
Bölge, aynı zamanda, ülke içinde en fazla katma değer yaratan ilk 5 bölge arasında sanayi katma değeri açısından İstanbul'dan sonra ikinci sırada geliyor.
Eskişehir'de seramik, havacılık, raylı sistemler, beyaz eşya, makine-metal, madencilik ve taş ocakçılığının ön plana çıktığı; bu sektörlerde kümelenme girişimlerinin ve potansiyelinin yüksek olduğunu söylemek gerekiyor.
TARIM AZALIYOR HİZMETLER ARTIYOR
TR41 Bölgesinde hizmetler ve sanayi sektörleri önemli düzeyde katma değer yaratıyor. Özellikle sanayi sektörün yaratmış olduğu katma değer ülke ortalamasının oldukça üzerinde yer alıyor. Yıllar itibariyle bölgenin sektörel katma değerleri incelendiğinde, ülke genelinde olduğu gibi, tarım sektöründeki azalış ve hizmetler sektöründeki artış dikkat çekiyor. Bölge, aynı zamanda, ülke içinde en fazla katma değer yaratan ilk 5 bölge arasında sanayi katma değeri açısından İstanbul'dan sonra ikinci sırada geliyor.
FİRMALARIN MERKEZLERİ BAŞLA İLLERDE
Bölgede faaliyet gösteren büyük ölçekli firmaların birçoğunun merkezlerinin farklı şehirlerde olması vergi gelirlerinin az görünmesine neden oluyor. TR41 bölgesi ülke geneli toplam tahsil edilen gelirlerin %3,33'ünü oluşturuyor.
MİRO VE KÜÇÜK ÖLÇEKLİ FİRMALAR YOĞUN
Toplam işletme sayısında Bursa (%8), İstanbul'dan (%31) sonra ülke genelinde ikinci sırayı alıyor. Toplam sanayi işletmesi içerisinde % 0,8'lik bir orana sahip olan Eskişehir sanayi bakımından önde gelen iller arasında yer alıyor. Bölgede genel olarak mikro ve küçük ölçekli firmaların yoğunlaştığı görülüyor.
İSTİHDAM METAL, GIDA, GİYİMDE YOĞUNLAŞIYOR
TR41 bölgesinde sanayi işletmeleri ve istihdam belli başlı sektörlerde yoğunlaşıyor. İşletme sayısına göre Eskişehir'de gıda, makine-metal, madencilik ve taş ocakçılığı ön plana çıkıyor. İstihdam sayısına göre Bursa'da tekstil, otomotiv ve makine-metal; Eskişehir'de metal, gıda, mineral ürünler, elektrikli teçhizat ve giyim; Bilecik'te de metal dışı mineral ürünler, ana metal ve diğer metal eşya üretimi en fazla istihdam sağlayan sektörler.
PATENT, FAYDALI MODEL VE MARKADA BURSA BAŞI ÇEKİYOR
Patent, faydalı model, marka ve endüstriyel tasarım faaliyetlerinde TR41 Bölgesi ülke genelinde ön plana çıkıyor. Özellikle Bursa ili, fikri mülkiyet hakları başvuru ve tescillerinde ülke genelinde İstanbul, Ankara ve İzmir ile başı çekiyor. TR41 Bölgesinden yapılan başvuru ve tescillerde Bursa yıllar itibariyle genel olarak 80-90% düzeylerinde bir paya sahip.
ESKİŞEHİR, TEYDEB BAŞVURUSUNDA 10. İL
Özel sektörün Ar-Ge çalışmalarını özendirmek, üniversite-sanayi ve sanayi-sanayi işbirliklerini artırmak, ortak çalışma kültürünü yaygınlaştırmak amacıyla önemli çalışmalar yapılıyor. Bu anlamda başvurusu yapılan TEYDEB projelerinde genel olarak İstanbul ve Ankara illerini ön plana çıkarken bu illeri Kocaeli (7,7%) ve Bursa (7,5%) takip ediyor. TR41 Bölgesi illerinden Eskişehir toplam projeler içindeki payı 1,3% ile en fazla proje başvurusu yapan 10. il konumunda
ANADOLU ÜNİVERSİTESİ 13, ESOGÜ 42. SIRADA
Bölgede başta üniversiteler olmak üzere kurum ve kuruluşlarda girişimcilik ve yenilik kültürünün geliştirilmesine ihtiyaç var. Başta üniversiteler ile YÖK, TÜBİTAK, Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Türk Patent Enstitüsü, KOSGEB, TTGV ve TÜBA olmak üzere 8 kurumun katkısıyla Girişimci ve Yenilikçi Üniversite Endeksi hazırlanmış. 2014 Girişimcilik ve Yenilikçilik Endeksine göre, Anadolu Üniversitesi 13., Uludağ Üniversitesi 19. ve Eskişehir Osmangazi Üniversitesi 42. sırada yer aldı.
ESKİŞEHİR GİRİŞİMCİLİKTE 3. SIRADA
TR41 Bölgesi girişimcilik anlamında potansiyelini gerçekleştiremiyor. TOBB tarafından 2012 yılı için iller bazında yapılan ve yeni girişimci çıkarmada lider sıralamasında Ankara, İstanbul ve Eskişehir ilk 3 sırayı aldı. Fakat Bursa'nın bu sıralamada 28. ve Bilecik'in de 34. sırada yer alması bölgenin girişimcilik konusuna önemle eğilmesi gerektiğini ortaya koyuyor.
MESLEKİ VE TEKNİK EĞİTİMDE OKULLAŞMA ORANI YÜZDE 45
TR41 Bölgesinde mesleki ve teknik eğitimde ülke ortalamasının oldukça üzerinde değerlere sahiptir. Son dönemde ülke genelinde 25%'lere kadar yükselen mesleki ve teknik okullaşma oranları, TR41 Bölgesi illerinden Bursa ve Eskişehir'de 45%ler dolayında iken, Bilecik'te bu oran 55%lerin üzerine çıktı. Bu değerler de TR41 Bölgesinin mesleki ve teknik anlamda nitelikli işgücü yetiştirme potansiyelinin üst düzeylerde olduğunu gösteriyor. Bursa, Eskişehir ve Bilecik illeri mesleki ve teknik okullaşma oranlarında ülke ortalamasının oldukça üzerinde yer almakla birlikte bölgede sıklıkla dile getirilen nitelikli personel ihtiyacı, mesleki ve teknik eğitimin sektörel ihtiyaçları tam olarak karşılayamadığını ortaya koyuyor.
KÜMELENME GİRİŞİM POTANSİYELİ YÜKSEK
TR41 Bölgesi kümelenme girişimlerinin ve potansiyelinin yüksek olduğu bir bölge. Mevcut durumda, Eskişehir'de tüzel kişilik kazanmış olan Eskişehir Bilecik Kütahya Seramik Kümelenmesi, Havacılık Kümelenmesi, Madencilik Kümelenmesi ve Raylı Sistemler Kümelenmesi Dernekleri mevcut. Bunlara ek olarak bölge için yapılan kümelenme analizlerinde Bursa'da otomotiv, tekstil, mobilya, makine-metal ve gıda; Eskişehir'de beyaz eşya, Bilecik'te de mermer sektörüne yönelik kümelenme potansiyeli olduğu görülüyor.
KAYNAK: https://www.bebka.org.tr/admin/datas/yayins/bolgeplani2014_2023web.pdf