Rusya ve Belarus'un ortaklaşa düzenlediği ve Soğuk Savaş'tan sonraki en büyük askeri tatbikat olarak nitelenen ZAPAD 2017'ye katılan asker sayısı, tartışma konusu olurken Moskova'nın olası amaçları komşu ülkeleri önlem almaya itiyor.

Rusya ve Belarus, Leningrad, Pskov ve Kaliningrad'da askeri tatbikat düzenledi. 14 Eylül'de başlayan ve bugün sona erecek tatbikatın, NATO koruması altındaki Polonya, Letonya, Litvanya ve Estonya yakınlarında düzenlenmesi endişelere yol açtı.

Rusya'nın NATO Daimi Temsilcisi Aleksandr Gruşko'ya göre, tatbikata 12 bin 700 asker katılıyor. Tatbikatta 70 savaş uçağı, 250 tank, 200 topçu sistemi, 10 savaş gemisi, füze savunma sistemleri ve havan topları dahil olmak üzere 680 askeri araç kullanılıyor.

- NATO, Rusya'ya inanmıyor

Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatının (AGİT) askeri tatbikatları izleme çerçevesini oluşturan Viyana Belgesi uyarınca, 13 binden fazla askerle yapılan tatbikatların denetlenmesi ve incelenmesi gerekiyor.

NATO müttefikleri, Rusya'nın taraf olduğu Viyana Belgesi yükümlülüklerini yerine getirmemek için tatbikata katılacak asker sayısını özellikle 13 binin altında gösterdiğini, aslında asker sayısının 100 bin civarında olduğunu ileri sürüyor.

Moskova'nın askeri faaliyetlerini yakından takip eden NATO, son rakamları hiçbir şekilde inandırıcı bulmuyor.

Adının açıklanmasını istemeyen bir NATO yetkilisi, AA muhabirine yaptığı açıklamada "Rusya, ZAPAD 2017'ye 13 binden az askerin katılacağını duyurdu. Rusya'nın resmi olarak bildirdiği rakamdan çok daha fazla askerin, tatbikata katıldığını düşünüyoruz." ifadelerini kullandı.

Rusya'nın 2009 ve 2013'teki ZAPAD tatbikatlarına resmi olarak açıklanandan daha fazla askerin katıldığını anımsatan NATO yetkilisi, ZAPAD 2017'de de benzeri bir durumun yaşandığına inandıklarını ifade etti.

Rus yetkililer, ZAPAD 2013'e 12 bin askerin katıldığını açıklamış ancak NATO ülkeleri yaklaşık 75 bin askerin tatbikatta yer aldığını öne sürmüştü.

- "Askeri tatbikatları saldırıları gizlemek için kullanıyor"

ZAPAD 2013'ten bir yıl sonra Rusya'nın Kırım'ı yasa dışı olarak ilhak etmesi, komşu ülkelerdeki tedirginliği daha da arttırıyor.

NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, bu konuya dikkati çekerek "Daha önce de Rusya'nın, askeri tatbikatları başka ülkelere karşı saldırılarını gizlemek için kullandığını gördük. Bu, 2008'de ve 2014'de Kırım'ın ilhakı sırasında oldu." ifadelerini kullandı.

Rusya'ya komşu ülkeler de Genel Sekreter Stoltenberg'in endişelerini paylaşıyor. Tatbikatın askeri bir saldırıya dönüşmesinden kaygılanan ülkeler, Rusya'nın tatbikatı Belarus'a yüksek miktarda askeri nakliyat yapmak için kullanabileceğine işaret ediyor.

- Komşu ülkeler tetikte

Ukrayna, sınır hatlarında güvenlik önlemlerini artırırken Genelkurmay Başkanı Viktor Muzhenko, "Rusya, Rus azınlıkların güvenliğini bahane ederek askeri bir saldırıya zemin hazırlayabilir." değerlendirmesinde bulundu.

Letonya yetkilileri de askeri tatbikatları izlemek için Belarus'a görev gücü gönderildiğini ve olası bir hava sahası ihlaline karşı önlem aldıklarını açıkladı.

ZAPAD 2017 öncesinde hazırlık yapan Litvanya'nın Cumhurbaşkanı Dalia Grybauskaite, yerel basına verdiği röportajda, "ZAPAD 2009 ve ZAPAD 2013'e göre çok daha hazırlıklıyız. Tarih, bize Rusya'nın faaliyetlerini yakından takip etmeyi ve hazırlıklı olmayı öğretti." ifadelerini kullandı.

Grybauskaite, Rusya'nın askeri teçhizatını tatbikat sonrasında Belarus'ta bırakılabileceğine işaret ederek, "Rusya'nın ne yapacağını tahmin etmek çok zor. Rusya'nın Kırım, Ukrayna ve Gürcistan'daki faaliyetleri bunu kanıtlıyor." dedi.

- İsveç, son 20 yılın en büyük askeri tatbikatını yapıyor

Bu arada İsveç, 11-29 Eylül'de Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Litvanya, Norveç ve ABD'nin de katılımıyla Aurora 2017 askeri tatbikatı düzenledi.

İsveç'in son 20 yılda düzenlediği en büyük askeri tatbikat, zamanlama açısından dikkati çekiyor. Tatbikata İsveç silahlı kuvvetlerinden yaklaşık 19 bin asker katılıyor.

Tatbikatın tanıtımında konuşan ve Rusya'nın faaliyetlerini çok yakından takip ettiklerini belirten İsveç Genelkurmay Başkanı Micael Byden, "Güvenlik durumu kötüye gidiyor. Rusya, Kırım'ı ilhakı ve Ukrayna'nın doğusunda sürdürdüğü faaliyetleriyle Avrupa'daki güvenlik durumunu etkileyen ülke haline geldi." diye konuştu.