2019 sonunda 131,5 milyar lira olan İşsizlik Sigortası Fonu’ndaki tutar, 9 Temmuz itibarıyla 114,6 milyar liraya geriledi. Fona yılın ilk altı ayında 5,3 milyar lira prim ödeyen işveren, bu sürede teşvik ve destekler ile işbaşı eğitim programları için fondan 11,2 milyar TL aldı

Patronlar bir koydu iki aldı

Nurcan GÖKDEMİR

İstihdam sorunu COVİD 19 salgını nedeniyle tarihi rekorlar kırarken, İşsizlik Sigortası Fonu’ndan istihdamı artıracağı iddiasıyla işverene yapılan ödemeler de artıyor. İşverenler yılın ilk altı ayında 5,3 milyar lira prim desteği verdiği fondan; teşvik, destek ve işbaşı eğitim programları için 11,2 milyar lira aldı.

İşsizlik Sigortası Fonu’nun 2020’nin ilk altı ayına ilişkin istatistikleri açıklandı. İşsizliğin zirveye çıktığı bu dönemde işverenlere yapılan teşvik ve destekler de arttı. 2017’de 2,5 milyar TL, 2018’de 10,7 milyar TL, 2019’da 16 milyar TL tutarında olan teşvik ve destekler, bu yılın yalnızca ilk altı ayında 9,3 milyar TL’ye ulaştı.

İŞKUR’un istihdam yaratmak amacıyla hayata geçirdiği işbaşı eğitim programları için 6 aylık sürede işverenlere verdiği tutar 1,4 milyar TL oldu. İşverene 2018’de bu programlar için 1,8 milyar, 2019’da 3 milyar TL aktarılmıştı.

2020’nin ilk altı ayında teşvik ve destek ödemeleri, işbaşı eğitim programları için fondan 11,2 milyar TL alan sermayenin fona sağladığı prim desteği ise 5,3 milyar TL’de kaldı.

GİDER GELİRİN ALTI KATI

Fonun aylık gelir gider farkı da haziran ayında rekor kırdı. Salgının etkisiyle sigortalı işçi sayısının daha da azaldığı haziran ayında, giderler gelirin altı katına ulaştı. 944 milyonluk işçi ve işveren primi, 314 milyonluk devlet katkısı, 1 milyar TL’lik faiz geliri ve 85 milyonluk diğer gelirlerle İşsizlik Sigortası Fonu’nun haziran ayı geliri 2,3 milyar TL oldu.

Mart ayında 1,6 milyar TL olan işçi ve işveren primi haziran ayında 944 milyon liraya geriledi. İşçi ve işveren priminin üçte biri oranındaki devlet katkısı da 555 milyon liradan 314 milyon liraya düştü.

Ancak giderler haziran ayında 12,1 milyar TL’ye çıktı. Fondan 8,1 milyar TL kısa çalışma ödeneği, 1,2 milyar TL işsizlik, 1,2 milyar TL nakdi ücret desteği ödemesi yapıldı.

FONDA BÜYÜK GERİLEME

2018 yılında 127,6 milyar TL, 2019’da 131,5 milyar TL olan fondaki menkul kıymet ve nakit fon varlığı, haziran ayı sonunda 117,6 milyon liraya düştü.
Haziran ayına ilişkin kısa çalışma, işsizlik ödeneği ve nakdi ücret desteği ödemelerinin nakit çıkışları temmuz ayında olduğu için bu ödemelerin de yansımasıyla 9 Temmuz itibarıyla fon varlığı 114,6 milyar TL oldu.

Devletin, fonu “ucuz borçlanma” aracı olarak kullanma alışkanlığı krizde de değişmedi. Fon portföyünün yüzde 14,5’i mevduat, yüzde 85,4’ü ise tahvilden oluştu.