Yeni Hal Yasası hazırlığı ve dejavu

Berat Albayrak’ın kısa zamanda Meclis’e sunulacağını belirttiği Hal Yasası'nın içeriğini okuyunca, bugün yürürlükte olan 2010 yılında yasalaşan Hal Yasası'nı hatırladım. İçeriğine baktığımda 'dejavu' dedim. Hal Yasası'ndan önce tüketici örgütlenmesine gerek olduğunu düşündüm. Yarın ona değineceğim.

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, yeni Hal Yasası'nın en kısa zamanda Meclis'e geleceğini belirtti. Yasayla, içeriğinde hal komisyonculuğunun kaldırılacağı, yeni haller kurularak rekabetin üst düzeye çıkarılacağı ve soğuk hava depolarıyla lojistikteki kaybın önleneceği bilgisine yer veren bir açıklamada bulundu. Bunu okuyunca Hal Yasası'nın en son ne zaman değiştiğine ve içeriğinin ne olduğuna baktım. İşte “dejavu” bunun için başlıkta yer aldı.

Sözünü ettiğim bundan önceki değişiklik 5957 sayılı Hal Yasası 11 Mart 2010’da Meclis'te kabul edilmiş. 26 Mart 2010’da Resmi Gazete'de yayımlanıp 1 Ocak 2012’de yürürlüğe girmiş.

Peki neleri içeriyormuş?

- Kabzımal olarak isimlendirilen komisyoncuların aldığı pay, satış fiyatı üzerinden yüzde 8’i geçemeyecek.

- Belediyeler dört yıl süre içinde, halleri şehir dışına taşıyıp, hallerde laboratuvar ve soğuk hava depoları kuracaklar.

- Ürünler kayıt altına alınarak üreticiden tüketiciye yüzde 70’e varan fiyat farkı ortadan kaldırılacak. Yüzde 80’e varan kayıt dışılık önlenecek. Fiyatların en az yüzde 25 ucuzlaması sağlanacak.

- Hal ve pazarlarda üretici birlikleri kurularak ürünün tarlada kalması ve israfı önlenecek.

Görüldüğü gibi Albayrak’ın yeni Hal Yasası'nda yer alacağını söylediği önlemlerin benzerleri 2010 yılındaki yasada “dejavu” dedirtecek şekilde yer almış. Ama ne uygulamada beklenen düzenlemeler ve sonuç elde edilmiş ne de denetimler yeterince yapılarak olumsuzluklar giderilmiş. Belediyelerin hallerde 4 yıl içersinde gerçekleştirmeleri zorunlu olan laboratuvarlar ve soğuk hava depoları da kurulmamış. Eski tas eski hamam yola devam edilmiş. Yine tarlada üreticinin beğenmeden satmak zorunda olduğu fiyattaki ürünü fiyatı tüketiciye gelene kadar yine 5-6 kat artıyor. Bu nedenle Hal Yasası önemli, ama asıl önemli olan tüketicinin örgütlenmesi.

Yarın da bu konuyu ele alacağım...