Olimpiyat Oyunları

“Tantalos işkencesi” yöntemini insanlığa armağan eden (!) o ünlü Frigya kralı acımasız Tantalos; bulutların üstündeki Olimpos ülkesinde oturan tanrıların ne ölçüde uzgörür olduklarını bilmek istiyordu... Bu amaçla bir gün sarayında düzenlediği yemekli bir şölene buyur etti onları. Oğlu Pelops’u da, parça parça doğrattırıp bir yemek hazırlattı!..

IŞILDAYAN BİR OMUZ…

Şölen sırasında tanrıça Demeter; Pelops’un bir omuzunun içinde bulunduğu bir tabak yemeği, bir solukta midesine indiriverdi! Ne var ki bir süre sonra Pelops; yeniden yaşama dönüp tanrıların önünde sevinçten taklalar atmaya başladı!...Tanrılar, olup bitenleri hemen anladılar… Ama bir omuzu noksan Pelops’a da çok acıdılar… Bu yüzden babası Tantalos’u, sonsuz bir işkence çektirmek üzere, Ölüler Ülkesi’ne yolladılar… Böylece o ülkede, hiçbir şekilde meyvelerine ulaşmadığı bir elma ağacının altında, aç susuz günlerini geçirmeye başladı Tantalos. Ama Tantalos’un yeniden dirilen oğlu Pelops’a da anı tanrılar, çeşitli armağanlar sundular. Demirci tanrı topal Hefaystos da; tanrıça Demeter’in yediği ve çukur kalan Pelops’un eksik omuzunun yerine, fildişinden yapılma, pırıl pırıl ışıldayan bir omuz yerleştirdi. – (Bu yüzden Pelops’un resimlerini ve heykellerini canlandıran sanatçılar; onun eksik omuzunun yerine, parlak bir yıldız yerleştiriyorlardı hep!..)

Tanrı Hefaystos (sakallı, solda ayakta), demirci işliğinde

Artık yeniden dünyamızda yaşama dönen Pelops, acımasız babası kral Tantalos’un ülkesini bırakıp Pisa krallığına göç etti. Pisa kralı Oenamos’ın, güzelliği dillere destan Hippodameya adında bir kızı vardı... Pelops, bir gün bu güzel prensesle tanıştı ve tanışır tanışmaz da, ona delidivane vuruluverdi!..

KAZANAN ADAY ONUN DAMADI OLACAKTI…

Bir söylentiye göre sarayın bilicisi, ölümünün damadının elinden olacağı yollu bir uzgörüde bulunmuştu güzel Hippodameya’nın babası kral Oenamos’a!.. Bu yüzden kral, kimselere vermek istemiyordu kızını!.. Ve bu kızvermezliğine bir kılıf olarak da, at yarışları düzenlemeye başlamıştı. Bu yarışta kendisini geçecek damat adayına, sözde kızını verecekti!…

Ne var ki kral Oenamos, kendisini hiçbir yarışçının geçemeyeceğinden de emindi. Çünkü babası savaş tanrısı Ares; hiçbir ölümlünün onu geçip alt edemeyeceği ölümsüz koşu atları armağan etmişti ona... O yüzden kızının da içinde bulunduğu koşu arabasıyla giriştiği her yarışmada; önündeki yarış arabasını geçerken, damat adayını da kılıcıyla vurup düşürüyordu!..

Kral Oenamos ve kızı Hippodameya, birlikte bir koşu yarışında

Ne var ki hemen hemen bütün damat adayları; başlarına gelecek kesin ölümü bile bile, bu yarışlara katılıyorlardı. Çünkü güzel Hippodameya’ya öylesine tutkundu her biri!.. Ve kral Oenamos, bu yarışmada ölen damat adaylarının kafasını, yarış alanının kapısına astırıyordu!.. (Bu yarış kurbanlarının mermer büstleri, günümüzdeki yarış alanlarındaki giriş kapılarının üstlerini süslemektedir!..)

PELOPS DA YARIŞA KATILDI.

İşte bir gün, Tantalos’un oğlu Pelops da damat adayı oldu. Ve kılınçlanmaktan kurtulabilmek için, yarışı düzenleyen kral Oenamos’un en yakını ve onun yarış arabasının onarımcısı Mirtilos’a gitti ve yarışı kazanması karşılığında, ona birsürü armağan vermeyi önerdi. Ne var ki yazgının bir cilvesi olarak onarımcı Mirtilos da, kralın kızı Hipodameya‘ya derinden âşıktı! Haliyle o da o güzel kızın bir başkasıyla evlenmesini istemiyordu!.. Bunun üzerine Pelops; Mirtilos’a daha başka ve çok çekici armağanlar önerdi. Böylesi sunulara artık tav olan Mirtilos; kralın yarış arabasının çelik donanımına, birtakım tuzaklı aygıtlar yerleştirmeye başladı hemen...

Kral Tantalos, meyvelerine ulaşamadığı bir elma ağacının altında

İşte bir süre sonra, damat adayı Pelops’un arabasıyla kralın arabası yarışa başladı. Ve bu yarışın daha başında, kral Oenamos’ı koşturan araba birden parçalanıverdi! Ve kral Oenamos da, kan revan içinde son soluğunu verdi. Artık Pelops da hem ölen kralın güzel kızıyla evlendi, hem ondan boşalan tahta kuruldu...

Pelops ve Hippodameya

Kral Pelops, daha önce önerdiği ama yerine getiremeyeceği rüşvetlerin ağırlığından kurtulmak için, onarımcı Mirtilos’u, başka bir ülkeye sürgün etti. Sonra da işlediği günahlardan arınmak üzere ; demircilerin tanrısı topal Hefaystos’a yalvar yakar oldu. Pelops’a hak veren tanrı, onu günahlarından arındırdı.

Pelops ve Olimposlu tanrılar

Artık acımasız kayınbabası kral Oenamos‘un tahtına oturan Pelops, gelecek kuşakların kendisini hep anımsamasını istedi. Bu bağlamda, savaş tanrısı Ares’in oğlu acımasız kral Oenamos’un neden olduğu acıları unutturmamak için, çeşitli oyunları ve yarışlar düzenlemeye başladı. Ve „Olimpiyat“ ön adıyla anılan bu görkemli yarışları, belirli aralıklarla kutlanan„ büyük barış şölenlerine“ dönüştürdü; onları kurumlaştırdı.

Tanrıça Demeter

Damatlık yarışında can veren masum yarışçılar için de görkemli törenler düzenletmeyi unutmadı. Bu arada Mirtilos’un kan günahından arınmak için, tanrı Hermes adına büyük bir tapınak yaptırdı. Günümüz Mora yarımadasındaki krallığının adını da, kendi adı „Pelops“u anıştıracak şekilde, Peloponez Krallığı olarak değiştirdi…

BARIŞ AMAÇLI BİR SİMGEYE DÖNÜŞTÜ…

Pelops’un krallığı çağında Yunanistan, hem barışa hem de ekonomik bir rahatlığa kavuştu. Onun ölümünden sonra da Yunanlılar; çok sevdikleri bu krallarının anısını yaşatmak üzere, Olimpiya’da çok görkemli bir tapınak yaptırdılar....

Tanrıça Tetis ile Baştanrı Zeus ve kartalı

Kral Pelops’un Baştanrı Zeus onuruna Olimpiya kentinde kurumlaştırdığı bu Olimpiyat Yarışları; MÖ 776 yılından beri hemen hemen kesintisiz olarak, her beş yılda bir düzenlenegelmektedir. Bu oyunlara katılan yarışçılarda aranan ilk koşul; onların Yunanlı ve özgür yurttaş olmaları, yani köleler sınıfından olmamalarıydı.

Ne var ki zaman içinde bu oyunlar, giderek bütün ulusların katılabildiği ve barış amaçlı evrensel bir yarışın ve birlikteliğin simgesine dönüşecekti. (*)

(*) Mitolojiyle ilgilenen okurlarımıza aşağıdaki kitapları öneriyoruz:

Homeros’un İzinde - Troya’dan Savaş Efsaneleri
Akdenizli Tanrılar
Küçük Prens