1992 senesinde cinayete kurban giderek hayatını kaybeden Musa Anter ölüm yıl dönümünde anılıyor. Kısa hayatının uzun bir kısmını cezaevlerinde geçirmek zorunda kalan kalan Anter'in ölüm yıl dönümünde ‘Musa Anter kimdir?’ sorusunun cevabı araştırılmaya başlandı…
Musa Anter 1920 senesinde Mardin'e bağlı Nusaybin ilçesinin Eskimağara köyünde dünyaya geldi. İlkokulu Mardin'de ortaokul ve liseyi ise Adana'da okudu. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nden mezun oldu. Annesi Fesla Hanım ise Türkiye'nin ilk kadın muhtarlarındandır.
MUSA ANTER KİMDİR?
1944 yılında Abdurrahim Rahm Zapsu'nun kızı ile dünya evine girdi. Cüneyt Zapsu'nun halası olan Sankt Georg Avusturya Lisesi mezunu Ayşe Hanım ile evliliğinden 1945'te büyük oğlu Anter, 1948'de kızı Rahşan ve 1950'de küçük oğlu Dicle dünyaya geldi.
İlk gözaltına alınması öğrencilik döneminde Dersim İsyanı sırasında gerçekleşti. Atatürk'ün annesi Zübeyde Hanım'a hakaret ettği için göz altına alındı.
Canip Yıldırım ve Yusuf Azizoğlu ile birlikte İleri Yurt gazetesini yayımlayan Anter, yayımladığı kürtçe şiiri nedeniyle 1959 yılında 49'lar Davası ile idamla yargılandı.27 Mayıs tarhinde aftan yararlanarak serbest kalan Anter, cezaevinden çıkmasının ardından Deng, Barış Dünya ve Yön dergilerinde yazdı. 1963 yılında 23'ler davası ile tekrar gözaltına alındı ve ceza evne girdiç Mamak, Sultan Ahmet, Balmumcu, Seyrantepe ve Nusaybin cezaevlerinde kaldı. 12 Eylül darbesi zamanında kürtçülük propagandası yapmaktan tutuklandı. Hayatı boyunca toplam 11.5 sene hapis yattı.
Anter, 20 Eylül 1992'de Diyarbakır'ın Seyrantepe mahallesinde uğradığı silahlı saldırıda sol bacağına iki, kalbi ve kafasına birer kurşun sıkılarak öldürüldü. Musa Anter'in yanında bulunan gazeteci ve yazar Orhan Miroğlu saldırı sırasında yaralandı. Eski JİTEM elemanı Abdülkadir Aygan; Anter'in, kendisinin de içinde bulunduğu tim tarafından JİTEM için öldürüldüğünü söylemiştir. önemin Başbakanı Mesut Yılmaz'ın isteği üzerine Başbakanlık Teftiş Kurulu Başkanı Kutlu Savaş'ın hazırladığı Susurluk Raporu'nda, Anter cinayetinin Yeşil kod adlı Mahmut Yıldırım tarafından planlanıp uygulandığı yer almıştır.
Mezarı, Nusaybin ilçesine bağlı Akarsu Bucağı Eskimağara (Zivingê) köyündedir.
Eserleri
Birina Reş / Kara Yara (1959)
Qimil / Kımıl (1962)
Ferhenga Kurdî-Tirkî / Kürtçe-Türkçe Sözlük (1967)
Hatıralarım I (1991)
Hatıralarım II (1992)
Vakayiname (1992)
Fırat Marmara'ya Akar (1996)
Çinara Min (1999)
Hakkında yazılan kitaplar
Üç Dönemim Tanığı, Musa Anter, (Ahmet Alış) 2010, Birikim
Musa Anter'li Yıllar, Yurda Kaya (2006, Belge Yayınevi)
Dostlarının Gözüyle Musa Anter, Yavuz Çamlıbel (2010, Kurgu Kültür Merkezi Yayınevi)
Ape Musa - Faili Bilindik Meçhul, Ercan Gün (2011, Karakutu Yayınları)
Kuşatmadan İnfaza Musa Anter Cinayeti, Orhan Miroğlu(2012, Everest Yayınları)
49’lar Davası
