Koronavirüs (COVID-19) salgınının yarattığı etki dikkate alındığında mücbir sebep teşkil ettiği sonucuna varılmaktadır.
6100 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 811. maddesi çekte başvurma hakkına ilişkin mücbir sebepleri düzenleme altına almaktadır. Hükme göre;
“(1) Kanunen belirli olan süreler içinde çekin ibrazı veya protesto edilmesi veya buna denk bir belirlemenin yapılması, bir devletin mevzuatı veya herhangi bir mücbir sebep gibi aşılması imkânsız bir engel nedeniyle gerçekleştirilememişse, bu işlemler için belirli olan süreler uzar.
(2) Hamil, mücbir sebebi gecikmeksizin kendi cirantasına ihbar etmeye ve bu ihbarı çeke veya alonja kaydedip, bunun altına, yerini ve tarihini yazarak imzalamakla zorunludur. 723 üncü madde hükümleri burada da uygulanır.
(3) Mücbir sebebin ortadan kalkmasından sonra hamil, çeki gecikmeksizin ödeme amacıyla ibraz etmek ve gereğinde protesto veya buna eş değerde bir belirlemeyi yaptırmak zorundadır.
(4) Mücbir sebep, ibraz süresinin bitiminden önce olmak şartıyla, hamilin bu sebebi kendinden önce gelen borçluya ihbar ettiği günden itibaren onbeş günden fazla devam ederse, çekin ibrazına ve protesto çekilmesine veya buna eş değerde bir belirlemeye gerek kalmaksızın başvurma hakkı kullanılabilir.
(5) Hamilin veya çeki ibraz etmekle, protesto çekmekle ya da aynı nitelikte bir belirlemeyi yaptırmakla görevlendirdiği kişinin, sadece kendileriyle ilgili olgular mücbir sebep sayılmaz.”
Koronavirüs (COVID-19) salgını sebebiyle lehtarın çeki ibraz edememesi durumunda ibraz süreleri mücbir sebep ortadan kalkana değin uzayacaktır.
Mücbir sebebin ortadan kalkmasını takiben, Koronavirüs (COVID-19) salgınının kontrol altına alınmasıyla birlikte, çekin ödenmek amacıyla ibraz edilmesi gerekmektedir.
Mücbir sebebin onbeş günden uzun sürmesi durumunda lehtar başvurma haklarını çekin ibrazı, protestosu ya da eşdeğer bir belirleme yapılmasına gerek kalmaksızın kullanabilir. Burada bir hususa dikkat çekmek isteriz. Çekin ibraz edilemesi durumunda karşılıksız çek keşide etme suçu oluşmayacaktır.
Sonuç itibarıyla, yukarıda çizilen çerçeve dikkate çekler ile ilgili işlem tesis edilmesi gerektiğini hatırlatmak isteriz.
Avukat Doğukan ALGAN
