Bloomberg HT haber sitesi, geçen hafta boyunca Türkiye’nin 81 ilinin Ticaret ve Sanayi Odası (TSO) başkanları ile ekonomi ve sanayiyle ilgili diğer başkanların ekonomi gündemine ilişkin görüşlerini yayınladı. Bu görüşleri okuduğumuzda oda başkanlarının genelinin pandemi döneminde alınan ve uygulanan ekonomik kararların çoğunda hem fikir oldukları. Tabi ki önerilerini veya ilave yapılmasını istedikleri birçok konuyu da ifade ediyorlar. Bu önerilerini ulaştırdıkları bir muhatap olmasından, taleplerinin birçoğunun da kabul görmesinden duydukları memnuniyeti ifade etmeleri de böyle sıkıntılı bir dönemin yönetilmesi açısından ayrıca önemli.

Başkanların konuşmalarında öne çıkan tespitlerini şöyle değerlendirebiliriz. Öncelikli olarak, ülkemizin bu pandemi krizinde içinde bulunduğu durumu yönetmesi konusundaki ortak görüşlerine bakıldığında;

Koronavirüs salgını nedeniyle sağlık, finansal piyasalar ve reel ekonomi etkilendi. Türkiye, en başından itibaren bu hastalıkla ilgili gelişmeleri yakından izledi ve tedbirleri de süratle aldı. Ülke olarak pandemiye karşı Cumhurbaşkanımız başta olmak üzere, Hazine ve Maliye Bakanlığımız, Sağlık Bakanlığımız, İçişleri Bakanlığımız ve ilgili kurumlarımızın aldığı önlemler sayesinde bu sürecin çok iyi yürütüldüğünü düşünüyorlar.

Türkiye, salgın ile mücadelesini sağlık, sosyal ve ekonomik anlamda başarılı bir şekilde sürdürmeye devam ediyor. Bu dönemde sektörlerin etkilenmesine yönelik Hükümetimizin aldığı ekonomik tedbirler ileriye dönük olarak sonuçlar doğurmaya başlamıştır. Mart ayının son haftasından itibaren kısa ve esnek çalışma ödeneği, işe devam kredisi, ücretsiz izin desteği, SGK primleri ve vergi ödemelerinin ötelenmesi, kamu bankalarının Kobilere ve işletmelere yönelik olarak çıkarmış olduğu kredilerin yanı sıra TOBB Nefes kredisi bu süreçte iş dünyasına gerçek anlamda nefes olmuştur. Bu teşvik ve desteklerin devreye alınmış olmasından memnuniyet duyuyorlar.

Ayrıca bu süreçte;

- Ülkemiz gerek dış ülkelere yardımları gerekse başlattığı milli dayanışma kampanyası ile gücünü bir kez daha ortaya koymuştur.

- Türk özel sektörü hiçbir üründe kıtlık-yokluk yaşatmamıştır. İngiltere’de taze sebze ve meyvenin, Almanya’da tuvalet kağıdının bulunmadığı günlerde ülkemizde hiçbir konuda sıkıntı yaşanmamıştır.

-Bu dönemde milyonlarca insan online alışveriş ile tanıştı. Birleşmiş Markalar Derneği’nin yaptırdığı bir araştırmaya göre, salgın döneminde e-ticaret sitelerine sipariş verenlerin %37,4’ünü ilk kez online alışveriş yapanlar oluşturmuş.

- Sadece gıda, hijyen sektörüne üretim yapan, kargo ve e-ticaret sektöründeki firmalar tam kapasite ile çalışıyor. Diğer sektörlerde ise iş hacminin %50 oranında düştüğü tahmin ediliyor.

Başkanlarımızın önümüzdeki dönemdeki beklentileri ise;

-Salgın sonrası devlet desteği olmadan sektörlerin normalleşme sürecine uyum sağlamasının zor olacağını düşünüyorlar.

- Sektörel olarak turizm, seyahat, restoran ve kafeler başta olmak üzere hizmet sektöründe ve diğer sektörlerde özellikle KOBİ’lerin kapasite azaltmanın getireceği maliyetlere dikkat çekiyorlar. Talebi destekleyici KDV ve ÖTV indirimleri, kira ve sabit giderlere destek, vergi-kredi-prim ödeme sürelerinin yeniden uzatılması gibi yeni önlemler bekliyorlar.

-Gelecek dünya içerisinde e-ticaret daha da ileriye gidecektir. Bu nedenle perakende sektörü ve küçük işletmelerin e-ticarete geçişlerinde gerekli destek ve oryantasyonun sağlanmasını istiyorlar.

-Salgın süreci, gıda sektörünün önemini tam anlamıyla ortaya koymuştur. Dolayısıyla gıda sektörünün temeli olan tarım ve hayvancılık sektörü üzerinde durularak yeni modellerin geliştirilmesini, dışa bağımlı kalmadan kendi kendimize yetebilecek bir sistemin oluşturulmasını ve teşvik edilmesini talep ediyorlar.

Sonuç olarak Başkanların bakış açısıyla; Türkiye, krizin tam göbeğinde sergilediği başarılı yönetme kapasitesini, krizin ardından da aynı şekilde sergileyecektir. Çevre dostu, insan odaklı ve dijital araçlarla donatılmış bir üretim modeliyle, ortak akıl üreten katılımcı bir yapısıyla “Türkiye 4.0”, Kovit-19 sonrası dünyada öne çıkan ülkelerden birisi olacaktır. Hızlı karar alma ve uygulama yeteneği, üretim gücü, yardım konusundaki hassasiyeti ve milli dayanışma ruhu ile kurulacak yeni dünyanın merkezinde Türkiye yer alacaktır.