Kısa Çalışma Ödeneği işyerindeki çalışma süresinin işyerinin tamamında veya bir bölümünde geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılmasını veya süreklilik koşulu aranmaksızın en az dört hafta süreyle faaliyetin tamamen veya kısmen durdurulmuş olması halinde işyerinde üç ayı aşmamak üzere sigortalılara çalışamadıkları dönem için gelir desteği sağlayan bir uygulamadır. Yani destek işverene değil işçiye aittir.
İşyerleri Covid-19 kapsamında kısa çalışmadan yararlanabilmektedir. Son günlerde kısa çalışma ödeneği başvurularında yoğun bir talep olmaktadır. Başvurular sırasında bazı hususların bilinmesi hem işçiye hem de işverene yararı olacaktır. Kısa Çalışma ödeneğinden yararlanmak isteyen işveren, İŞKUR’ un ilgili müdürlüklerine yazılı olarak veya bu müdürlüklerin e-posta adreslerine elektronik olarak müracaat yapabilmektedir.
Müracaat Kısa Çalışma Ödeneği Başvuru Formu ve kısa çalışma uygulanacak işyeri işçi listesinin doldurulmasıyla başlamaktadır. Başvuru formuna işyerinin unvanı, adresi, İŞKUR numarası ve işyeri sicil numarası mutlaka yazılmalıdır. Ayrıca sunulan tüm evraklarda işverenin imzası yer almalıdır. Kısa çalışmanın uygun tespitine ilişkin başvuru formuna, işyeri ruhsatı, kapatma kararı işveren tarafından alınması halinde bun ilişkin yönetim kurulu karar örneği gibi belgeler ile çalışma süresinin azaltıldığını, faaliyetin kısmen veya tamamen durdurulduğunu ortaya koyan belgeler eklenmelidir.
İşveren ve işçinin bilmesi gereken diğer hususlar ise:
Kısa çalışma ödeneği verildiğinde işveren kısa çalışma ödeneği süresine ait günler için işçilere ücret ödemesi yapmayacak, sigorta primi ve ücret üzerinden tahakkuk eden gelir vergisi ödeme yükümlülüğü olmayacaktır
İşverenin, Sigorta prim borcu veya vergi borcu olması kısa çalışma ödeneğinden yararlanmasını etkilememektedir.
İşverenin birden fazla işyeri var ise, her bir işyeri için ayrı yarı başvuru yapması gerekmekte olup, çalışmasının azaltılması konusunda çalışan işçi sayısı değil, çalışma süresinin üçte biri dikkate alınmalıdır.
Kısa çalışma ödeneğinden yararlanılacak işçilerin işten çıkışlarının verilmemesi gerekmektedir. İşveren tarafından bildirilen işçi listesi İŞKUR tarafından kontrol edilmektedir. Yararlanma şartlarını taşımayan işçiler listeden çıkartılıp diğerleri faydalanmaktadır. Emekli işçiler kısa çalışma ödeneğinden yararlanamaz.
Kısa çalışma ödeneğinden yararlanılacak işçinin alacağı ödenek, ileride işsiz kaldığında kullanacağı işsizlik parasından mahsup edilecektir. Bu hususun işveren tarafından işçilerin bilgilendirilmesinde fayda bulunmaktadır. Kısa çalışmaya tabi işçilere yazılı bildirim yapılmalı.
İŞKUR tarafından yapılan değerlendirme neticesinde başvurunun onaylanması neticesinde, kısa çalışma ödeneği işyerindeki faaliyetin kısmen veya tamamen durduğu tarihten itibaren başlamaktadır.
4857 sayılı İş Kanunu 40’ıncı maddesi gereğince zorlayıcı sebepler dolayısıyla çalışamayan veya çalıştırılmayan işçiye bu bekleme süresi içinde bir haftaya kadar her gün için yarım ücret ödenecek olması nedeniyle kısa çalışma ödeneği bu sürenin bitiminden itibaren başlamaktadır.
İşveren tarafından Aylık Prim ve Hizmet Belgesi Sosyal Güvenlik Kurumuna verildikten sonra kısa çalışma ödeneği hesaplanacaktır. Kısa çalışma yapılan günlere ait ücret PTT Bank aracılığı ile işçiye ödenecektir. Ücretler işçinin TC kimlik numarasına yatırılacaktır.
Kısa çalıma yapacak işçi listesinde değişiklik olduğunda işveren güncelleme yapabilecektir. Ancak bu durum yeni talep olarak değerlendirilmektedir. İşçi giriş ve çıkışı, emeklilik, hastalığa bağlı rapor alma gibi durumlarda değişiklik 10 gün içinde İŞKUR’a bildirilmelidir.
Kısa çalışma döneminde rapor alan işçiler için raporlu olunan sürede geçici iş göremezlik ödeneği SGK tarafından ödendiğinden, bu işçiler kısa çalışma ödeneği alamazlar. Ayrıca Kısa çalışma uygulamasına geçildikten sonra, yıllık izin kullanmak isteyen işçilerin yıllık izin kullanmasına yasal bir engel yoktur. Yıllık izin döneminde ücretin işveren tarafından ödenmesi gerekmektedir.
Corona virüsü ile mücadele kapsamında açıklanan ekonomik tedbir paketlerinden bir tanesi Kısa Çalışma Ödeneği’dir. Süreçten etkilenen tüm firmalar başvurabilir. Çalışanları koruyacak, firmaları destekleyecek bir uygulamadır.
Yapılan düzenlemeler sonucunda işverenlerin ödenekten yararlanması da kolaylaştırılmıştır. Meclis'te kabul edilen yasa ile 600 gün şartı 450 güne, 120 gün şartı da 60 güne indirildi. Buna göre 2 ay çalışan ve 450 gün prim ödeyen çalışana kısa çalışma ödeneği ödenebilecektir. Bu düzenleme 30 Haziran 2020 tarihine kadar geçerli olacaktır.
Yeni asgari ücret desteği ile birlikte asgari ücretli bir çalışanın 1.825,00 lirasını devlet karşılamaktadır. İşveren isterse devletin ödediği ücretin üzerine tamamlayabilecek.