2014’te, Çorum Organize Sanayi Bölgesi’nde 20 dönüm alanda TKDK desteğiyle soğuk hava deposu yapımına başlandı. 3.000 ton kapasiteli soğuk hava deposu, 150 tonluk 20 odadan oluşuyor. Dinamik kontrol atmosferli soğuk hava deposunda, klasik depolarda 4 ay saklanabilen sebze ve meyveler en az 10 ay saklanabiliyor. OSB’de ikinci soğuk hava deposuna da bu yıl başlandı ve halen inşaatı devam ediyor. 7.500 metrekarelik alandaki bu depoda, her biri 175 tonluk 16 oda bulunuyor. Bu soğuk hava deposu da bir ay içinde faaliyete geçebilecek.
Saraylım Tarım Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Ilıca, soğuk hava depolarında kendi ürünleri dışında, üreticilerin ya da ticari işletmelerin ürünlerini de depolayabildiklerini belirterek, kurdukları elma bahçesinin meyve üreticiliği, soğuk hava tesislerinin ise depolama açısından güzel bir örnek teşkil ettiğini ve teşvik edici olduğunu söylüyor.
Mustafa Ilıca ve oğulları, yurt dışında da yoğun olarak ihracat ve taahhüt işleri ile uğraşıyorlar. İhracat firması River İnşaat’ın Azerbaycan, Kazakistan, Tacikistan ve Dubai’de şubeleri bulunuyor. Norm Elektro Mekanik ise, Ilıca ailesinin taahhüt firması. Şu anda, Kazakistan’ın başkenti Astana’da Expo 2017 Kongre Merkezi’nin, Rixos Otel ofis binasının (125 bin metrekare), Tacikistan’da bir AVM’nin (45 bin metrekare) elektro-mekanik işlerini yapıyor.
Mustafa Ilıca, sebze kurutma ve şoklama işine girdiklerini, dilimlenmiş ve paketlenmiş meyvenin, özellikle okullar için son derece yararlı olacağını belirtirken, 2016’da depolama kapasitesini ve kurutma-şoklama alanındaki üretimi büyük ölçüde artıracaklarını söyledi. Ilıca, “Şu anda soğuk hava depomuz, Karadeniz bölgesinin en büyüğü. Tam kapasiteye ulaştığımızda, Türkiye’nin de en büyükleri arasında yer alacak. Hedefimiz 12 bin ton depolama kapasitesi ve 150 kişilik istihdam.” diye konuştu.
MEYVE YETİŞTİRİCİLİĞİ VE MODERN SOĞUK HAVA DEPOSU İŞLETMECİLİĞİNDE ÇORUM’A ÖNCÜ OLMAYA ÇALIŞIYORUZ
Mustafa ILICA
İnşaat Müh.
Saraylım Tarım Yönetim Kurulu Başkanı
Şirketimiz 2008 yılında faaliyet alanını genişleterek tarım sektörüne yatırım yapmıştır. Ortaköy yolu üzerinde Ovasaray Köyü hudutları dahilinde 85 dönüm araziye 20.000 civarında meyve fidanı dikmiştir. Tam bodur, telli terbiye sistemi, damlama sulama, tamamı ağ örtü kapama gibi özellikleri ile ilimizin en büyük ve en modern bahçesini kurmuştur. Şehrimize örnek bir bahçe kazandırmanın yanında bölgede alternatif ürün yetiştirme konusunda da öncülük yapmıştır.
ÇORUM’UN % 50’Sİ MEYİLLİ ARAZİ, MEYVECİLİK İÇİN İDEAL
Çorum Tarım İl Müdürlüğünün verilerine göre ilimizde meyilli ve hafif meyilli araziler il yüzölçümünün %50’sini oluşturmaktadır. Meyvecilik için böyle araziler idealdir. Düz ve sulak arazilere meyve dikilmesi çok uygun değildir. Böyle yerlerde don çukuru oluşur, genellikle fidanlarda verim düşer, ürünler de hastalıklı olur. Çorum arazilerinin genel konumu, meyilli olması itibariyle meyveciliğe son derece elverişlidir. Diğer taraftan ilimizde yaz ayları ve sonbaharda gece ila gündüz arasındaki ısı farkı çok yüksektir. Bu durum elmaların renk yapması, çıtır olması, aromasına etki etmesi gibi pek çok alanda faydalı olmaktadır. Farklı üniversitelerden gelen çok sayıda Ziraat Fakültesi öğretim elemanı ileride Çorum’un meyvecilik alanında çok ileriye geçeceğini, bu işe erken başlayanların öne çıkacağını söylemektedir.
ELMA ÜRETİMİ BUĞDAYA GÖRE ÇOK DAHA AVANTAJLI
Elma bahçemizin bulunduğu alan meyillidir. 1.500 mt. mesafeden derin kuyu isale hattı ile 350 tonluk havuza su getirilmekte, dinlendirildikten sonra sulamaya verilmektedir. Gübreleme ve sulamada damlama sistem kullanılmaktadır. Adeta çölde yeşil ve getirisi yüksek yeşil bir üretim alanı elde edilmiştir. Bu bölgede arpa ve buğdaydan başka bir şey yetiştirmek de mümkün değildir. Zaten bu tarlaya buğday ektiğimiz zamanlarda toplamda 20 ton civarında mahsul alınabiliyordu. Oysa bu yıl itibariyle alacağımız elma miktarı 500 ton civarında olacaktır. Buğday ve elmayı günlük piyasa fiyatları üzerinden karşılaştırdığımızda getirisi itibariyle aralarında çok hem de çok fark olduğu ortaya çıkacaktır. Bu nedenle meyvecilik ilimizde gelecek için yüksek getirili ve alternatif bir üretim çeşidi olacaktır.
HEDEF 2 BİN DÖNÜMDE 10 BİN TON MEYVE
Şirketimiz, edindiği tecrübe ve birikimlerini dikkate alarak meyve üretimini artırmak için yer arayışlarını ve görüşmelerini devam ettirmekte, uygun yer temin edildiğinde 2.000 dönüm üzerindeki bir alanda 10.000 ton üzerinde meyve üretmeyi hedeflemektedir.
Bahçemizde çeşit olarak fuji, granysmith, pinkladyi, redchief ağırlıklı olmak üzere farklı elma çeşitlerimiz vardır. Bu meyve cinsleri piyasada çok tutulan, aranılan ve pazarlama sıkıntısı olmayan çeşitlerdir. Diğer taraftan bölgemize uygun meyve çeşitlerini görmek amacıyla oluşturduğumuz deneme bahçesinde elmanın yanında armut, erik, nektari, ayva ve sofralık üzümde son derece başarılı sonuçlar elde edilmiştir. Bu nedenle ileride oluşturacağımız bahçelerde bu çeşitleri de üreterek piyasaya arz etmek düşüncesindeyiz.
İLK GÜNÜN TAZELİĞİNDE MUHAFAZA EDEBİLMEK
Her meyvenin kendi grubuna göre hasat mevsimi geldiğinde elma çok olmakta piyasa fiyatları da buna göre çok düşük kalmaktadır. Olgunlaşma dönemi itibariyle elma hasat sürecinde şeker oranı, asit miktarı, rengi, aroması gibi çeşitli testlere tabi tutulur. Olgunlaşma sürecini tamamlayan meyvelerin derhal toplanması gerekir. Toplanma süresi gelen meyveyi dalda bırakamazsınız, depo ömrü azalır, hemen satayım derseniz hem fiyatı düşüktür hem de bu kadar meyveyi bir anda satamazsınız. Bu soruna çözüm üretmek amacıyla bahçe içerisine 400 tonluk soğuk hava deposu yapmak zorunda kaldık. Böylelikle eylül-ekim aylarında hasat ettiğimiz ürünümüzü mayıs-haziran ayına kadar saklama ve geniş zaman diliminde pazarlama imkanı elde etmiş olduk.
ÇORUM’DA ÜRÜN ÇEŞİTLİLİĞİNİ SAĞLAMAK ZORUNDAYIZ
Şirket olarak her türlü meyvecilik yatırımı yapmak isteyenlere tecrübelerimizi paylaşmaya, teknik destek vermeye, uygun genişlikte dikim alanları olduğunda iş ortaklıklarına açığız. Meyvecilik alanında çok iyi bilinmeyen bir iklimimiz ve dikime son derece elverişli meyilli arazilerimiz, getirisi çok yüksek meyve üretim çeşitliliğimiz vardır. Biz fidan satmıyoruz, bunları ticari bir beklenti olarak da söylemiyoruz. Edindiğimiz tecrübe ve birikimlerimizi halkımızla paylaşmak istiyoruz. Şehrimiz kazansın, istihdam imkanları çoğalsın, ülkemizin üretim kapasitesi artsın kısaca herkes kazansın istiyoruz. Şu an itibariyle komşularımızdan Tokat, meyve ve sebze üretiminde Amasya’yı geçmiştir. Amasya, çoğunlukla şeftali ve kiraz üretimine dönmüştür. Tokat, Ziraat Fakültesi aracılığıyla modern tarım ve üretim sistemlerini tanımıştır. Bölgeye uygun meyve ve sebze çeşitliliğini öğrenmiştir. Çorum’da şu ana kadar bölge ve iklim özellikleri dikkate alınarak elde edilmiş ürün çeşitliliği yoktur. Tecrübeye dayalı ve geçmişten devam edip gelen ekim ve dikim yöntemleri geçerlidir. Oysa dünyada modern tarım, üretim çeşitliliği, üründe kalite, uygun şartlarda saklama, uygun pazar ortamı sağlama gibi alanlarda ciddi çalışmalar yapılmakta, bunlara da Üniversiteler büyük katkı yapmaktadır.
HİTİT ÜNİVERSİTESİ’NDEN REHBERLİK BEKLİYORUZ
Bu nedenle Hitit Üniversitesi’nden bölgemiz iklimine ve toprak yapısına uygun, piyasa getiri değeri yüksek, alternatif ekim ve dikim ürünleri konusunda rehberlik yapacak çalışmalar bekliyoruz. Tokat’ta bu işi Ziraat Fakültesi başarmış, şehirde sebze ve meyve üretimi ciddi anlamda ivme kazanmıştır. Çorum insanı da Tokat, Antalya, Isparta gibi illerdeki Üniversite hocalarından teknik danışmanlık hizmeti almaktadır. Çorumlu Rektörümüzün bu soruna da el atacağı ve kısa zamanda köklü çözüm bulacağını umuyoruz.
TÜRKİYE ÜRETİMDE 3’ÜNCÜ, AMA İHRACATTA 10’UNCU
Türkiye, dünyada yaklaşık 2.700.000 ton elma üretimiyle 3. sırada olmasına rağmen 150-200 bin tonla ihracatta 10. sırada kalmaktadır. Bu durum gösteriyor ki ülkemizde elma üretiliyor fakat ihracata uygun kaliteli ürün elde edilemiyor. Üretilenler iç piyasada kalıyor. Tarım merkezli ülkemizin bu potansiyelinden yeterli oranda istifade edilemiyor. Diğer taraftan soğuk hava depolarının yetersizliği nedeniyle üretilen ürünlerin önemli bir kısmı uzun zaman diliminde muhafaza edilemediği için çürüyor ve emekler boşa gidiyor.
ORGANİZE SANAYİ’DE SOĞUK HAVA DEPOSU
İlimiz genelinde bu eksikliği gören şirketimiz üreticilerimize katkı yapmak amacıyla Organize Sanayi Bölgesinde soğuk hava deposu yapımına karar vermiştir. İPARD destekli tesisimiz 6 ay gibi kısa bir zamanda tamamlanarak halkımızın hizmetine sunulmuştur. İlk etap tesisimiz 3.000 ton kapasiteli olup her türlü meyveyi muhafaza edebilecek özellikte yapılmıştır. En son teknoloji imkanlarından istifade edilmiştir. Türkiye genelinde mevcut olan soğuk hava depolarının %95’i düz %5’i kontrol atmosferlidir. Bizim depomuzun bir bölümü kontrol atmosferli bir bölümü de dinamik kontrol atmosfer sistemine göre yapılmıştır. Bu özellik Türkiye’de çok az sayıdaki depoda mevcuttur. Bu özellikte depo Çanakkale ve Isparta’da Meyvecilik Araştırma Enstitüsü Müdürlüğünde mevcuttur. En yenisi ise Çorum’da yapılmıştır.
KONTROL ATMOSFERLİ DEPOLARDA 10 AY SAKLAMA
Depolarımızda mevcut olan kontrol atmosfer sisteminin çalışma prensibi şöyledir; Depo içerisi meyve ile doldurulduktan sonra özel imalatlı ve %0 sızdırmazlık özellikli kapılar kapatılarak özel aparatlarla kilitlenir. Depo içerisindeki hava modern cihazlarla tamamen boşaltılır, içeride % 0,5-1 civarında oksijen bırakılır. Hiçbir kimyasal veya katkı maddesi kullanılmadan elektronik cihazlarla havadan alınan gazlar ayrıştırılır içeriye yine havadan ayrıştırılarak elde edilen azot gazı basılır. Meyve dalından toplandıktan sonra ilk altı gün direnir daha sonra yoğunlukla etilen gazı salmaya başlar. Toplama sonrası 10. günden itibaren meyve çekirdeği ürüne çürüme talimatı verir. İşte ilk 10 gün içerisinde meyve depoya alınmak zorundadır. Meyve dalından koptuktan 6 gün sonra dışarıda geçirilen her bir gün meyvenin depo ömrünü yaklaşık 14 gün kısaltır. Meyvenin salgılamış olduğu etilen gazı çürüme esnasında duyulan kokudur. İşte içeriden oksijen alınıp azot gazı basılması etilen gazı salınımını durdurmak içindir. Çünkü azot gazının özgül ağırlığı etilenden daha fazla olduğu için azot gazı meyvenin etrafını kuşatır, gaz salınamaz olur, meyve ölmeden derin uykuya geçer. Böylelikle meyve depoya girdiği ilk günkü renk, aroma ve çıtırlığını muhafaza eder. Normal depolarda 5-6 ay kalmasına rağmen kontrol atmosferli depolarımızda ürünü ilk günkü tazelik ve özellikte 10 aya kadar saklamak mümkündür. Normal depolarda ise böyle bir kalite yakalamak mümkün değildir.
Atmosferik kontrollü depolar açıldığında ürünün tüketiciye ulaştırılması gerekir. Zira depo, atmosferik özelliğini kaybeder, normal düz soğuk hava deposuna dönüşür. Yaptırdığımız 20 ayrı depodan 1.500 ton kapasiteli olanlar normal depo, diğer 1.500 ton kapasiteli olanlar ise kontrol atmosfer özellikli depolardır.
OKSİJEN ORANI OTOMATİK OLARAK BELİRLENİYOR
Tüm depolarımızda otomatik nemlendirme ve ısı ayarlama ünitelerimiz mevcuttur. Her türlü ayarlar elektronik aygıtlarla sağlanır. Tüm odalarımız izlenebilir özellikte olup her bir deponun ısı, nem, oksijen, karbondioksit ve azot oranlarını bilgisayar ve uzaktan internet ortamında izlemek mümkündür. Ürün depoya girdiği tarihten itibaren satışa gittiği süreç içerisindeki saklama ortamı her 10 dakika ara ile rapor edilmekte, istenildiğinde tüm veriler müşteriye sunulmakta, bu durum özellikle ihraç aşamasında büyük avantajlar sağlamaktadır.
Bu alanda en son teknolojiyi takip ediyoruz. Yurt içi ve dışındaki çalışmaları izliyoruz. Bu alanda en son teknoloji olan Dinamik Kontrol Atmosferli depolarımızı Çorum Organize Sanayi Bölgesinde yapmaya başladık. Türkiye’de bu depoların sayısı bir elin parmak sayısını geçmemektedir. Kontrol atmosferli depoların en ileri teknolojisine sahiptir. Bu depoların en büyük farkı depo içerisine konulan sensörler vasıtasıyla meyvenin oksijensiz ortama vereceği tepki esas alınır ona göre oksijen oranı belirlenir. İçerinin oksijeni alınırken bir taraftan karbondioksit oranı yükseltilir. Oksijen ortalama 0,3 civarına gelince meyve strese girer ve tepki verir. Bu seviye meyvenin depoda ölmeden kalabileceği en az oksijensiz ortamdır. Bu tepkiler elektronik makinalarla tespit edilir. Bu şekilde meyve depoda smartfresh yapılmaksızın 11 ay süreyle ilk günkü tazeliği ve aromasıyla muhafaza edilebilir. Dünyada soğuk hava depolamada gelinen en son teknolojidir. Bu teknoloji bizimle beraber Çorum’a gelmiş, halkımızın hizmetine sunulmuştur.
ÇORUM’UN İHTİYACI OLAN KAPASİTEYE ULAŞILACAK
Meyve depolamada ilerideki gelişmelere göre dünyanın en modern tesislerini her zaman takip edecek mevcut tesislerimizi de buna göre modernize etmek kararlılığındayız. Önümüzdeki yıllarda tesislerimizin kapasitesini 10-12 bin tona çıkarmaya çalışıyoruz. Çorum’un sebze ve meyvede ihtiyacı olan soğuk hava deposu kapasitesi neyi gerektiriyorsa daha fazlasını yapacak, bölgemizin en çok kapasiteli soğutma tesislerini ilimize kazandıracağız. Bahçelerimizden ürettiğimiz meyveler dışında halkımızın yetiştirdiği sebze ve meyveleri de aynı titizlikle muhafaza edeceğiz. İleride Çorum’un özellikle meyvecilik alanında açık bir pazar olmasında lokomotif rol üstleneceğiz.
Depolarımıza gelecek meyveleri yurt içi ve özellikle yurtdışı pazarlarına sunacağız. Bu alanda Avrupa ülkeleri, Ortadoğu ve Türk Cumhuriyetlerinde ikili görüşmelerimiz devam etmektedir. Bu nedenle ihraç için kaliteli ürün arayışına girmiş bulunuyoruz. Halkımıza taze, hormonsuz, ilaç kalıntısı olmayan kaliteli ürünler sunmakta iddialıyız.
ÜRÜN 10 AYRI RENK VE BÜYÜKLÜKTE TASNİF EDİLEBİLİYOR
Tesisimizde tasnif ve paketleme ünitemiz mevcuttur. Getirilen her çeşit ürün renk çeşidi ve gramaj ağırlığına göre tasnif edilebilmektedir. Böylelikle her paket veya kasada aynı renk ve aynı gram ürün olacaktır. Paketlemede çalışacak kişilerin keyfi uygulamaları ortadan kalkacaktır. Elektronik ve bilgisayar ortamında her bir ürün 10 ayrı renk ve büyüklükte tasnif yapılabilecek, sağlanan standardizasyon ürüne görsellik kazandıracak ve ihraç imkanını artıracaktır. Paketleme sistemimizle Avrupa Birliği standartlarını esas alarak kalite ve görsellikten asla taviz verilmeyecektir. Paketlerin üzerindeki meyveler ile altta kalan meyveler arasında farklılıkların da önüne geçilmiş olacaktır.
MEYVE CİPSİ VE MEYVE KURUSU ÜRETİMİ BAŞLADI
Şirketimiz depo çalışmalarıyla beraber tasnif dışı kalan ürünleri değerlendirmek amacıyla meyve cipsi ve meyve marmelâtı üretimi için fizibilite çalışmalarını yapmış, önümüzdeki dönemde üretime geçmiş olacaktır. Böylelikle hemşehrilerimiz doğal meyve cipsi ve meyve kurusu ile tanışacak, pazar değeri düşük ürünler cips veya meyve kurusu olarak piyasa şartlarında halkımızın beğenisine sunulacaktır.
Depolarımızda iki ayrı tasnif ve paketleme ünitemiz mevcuttur. Bunlardan bir tanesi renk ve gramaja göre ayrım yaparken diğeri renk ve ebat boyutuna göre tasnif yapacaktır. Bu ünitelerimiz meyvecilik sektöründe ticaret yapanların hizmetine sunulmuştur. Bahçelerden alınan meyveler tesislerimize getirildiği takdirde istenilen boyutlarda ayrıştırılacak böylelikle aynı renk ve büyüklükte meyveler farklı kasa ve ambalajlarda halkın kullanımına sunulacaktır. Böylelikle aynı kasalarda aynı renk ve ebatta meyve olacağı için piyasa değeri ve albenisi de artırılmış olacaktır. Bizimle çalışanlar daha avantajlı olacak, yakın zamanda herkes bu standartları kullanmak zorunda kalacaklardır.
Sonuç itibariyle şirketimiz, şehrimize modern ve örnek bir bahçe kazandırmış, elde ettiği ürünlerle de kendini ispat etmiştir. Bundan sonra bahçelerini daha da genişletecek, tecrübelerini halkımızla paylaşacak alanında lokomotif olma misyonunu ilelebet muhafaza edecektir. Diğer taraftan ülkemizin en modern soğuk hava tesislerini ilimize kurmuş, dünyadaki en modern soğutma sistemlerini buraya taşımıştır. İleride yapacağı ünitelerle birlikte halkımızın ürettiği tüm meyve ve patatesleri depolama, tasnif ve paketleme hizmetleri verme, azim ve kararlılığındadır.
Editör: TE Bilisim
