Ancak bir gerçek vardır ki; Mehmet Çavuş gerçekten de milli bir kahramandır. Iğdır’ın düşman işgalinde vatan uğruna mücadelede ilk şehittir.
          Silah arkadaşları ve yöre halkı tarafından 1920 Yılında Mehmet Çavuş adına anıt niçin yapıldı. Var olmayan bir olay o günlerde niye gündeme getirilmiş? 99 Yıl sonra geçmişi hiçbir belge olmadan hatıralara dayandırarak yok saymak bu insanlara saygısızlık değil mi?
         Mehmet Çavuş’la ilgili dönemin tarihçi ve yazarlarının birçok eserleri mevcuttur. Bölgemizin ve Türkiye’nin ünlü yazarı M. Fahrettin Kırzıoğlu, Kars Tarihi isimli kitabında bölgenin tarihi üzerine Iğdır’ı da kapsayan büyük bir çalışma yapmıştır. 
Araştırmacı-Yazar Veli ORKUN, 1955 Yılında yayınladığı (Aydın Matbaası) Sürmeli Çukuru Iğdır Tarih ve Coğrafyası kitabında Mehmet Çavuş’un ilk şehit olduğunu belirtmiştir.
         Türkiye Anıtlar Derneğinin basımını gerçekleştirdiği Cem Ender ARSLANOĞLU’nun yazdığı Kars Şehitliklerimiz ve Mehmetçiğimiz isimli eserinde Mehmet Çavuş ile ilgili bilgileri geniş bir şekilde vermiştir. Görgü tanıklarından Iğdırlı Şair Kerim Yaycılı’nın da Iğdır’ın Kurtuluşu şiirini aynı esere koymuştur.
 Cem Ender Araslanoğlu Cenubigarbi Kafkas Hükümeti Muvakata-İ Milliyesi eserinde de Iğdır’ın Kurtuluş kısmına yer vermiştir. 
        Iğdırlı Yazar Nizamettin ONK, Iğdır’ın Kurtuluşu Çankırılı Mehmet Çavuş üzerine bir çalışma yapmış, Mehmet Çavuş ile ilgili olarak geniş bir şekilde araştırma yapmıştır. (Uyum Ajans Ankara 2008)
           Bakanlar Kurulunun 20.07.1980 Tarih ve 8/1307 Sayılı kararıyla Kamu Yararına hizmet verdiği kabul edilen Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayınları basımını yaptığı Nihat ÇETİNKAYA’nın hazırladığı “Iğdır Tarihi” isimli kitabında Iğdır’ın Kurtuluşu ve Mehmet Çavuş hakkında geniş bilgilere yer verilmiştir. (Milli Yayınlar İstanbul 1996)
          RIDVAN BİLGE SERTEL   (http://mithatuyanik78.blogcu.com/igdir-in-kurtulusunda-cankiri-li-sehit-mehmet-cavus/11452778) Sayfasında Mehmet Çavuş için şunları yazıyor: Büyük Selçuklu Hükümdarı Sultan Alparslan'ın Anadolu'nun fethi ile görevlendirdiği komutanlarından biri olan Çankırı Fatihi Emir Karatekin1084 tarihinde, Çankırı’ya gelince Türkmen tayfasından bir boyu buralara yerleştiriyor. Bilhassa Azerbaycan’dan getirdiği Türkmenlere Ilgaz Dağının güzelliklerinde iyi yerler veriyor. Apsarı köyüne konan Azerbaycan Türkleri kısa sürede çoğalıyorlar, bir kısmı Korgun (Kargın), bir kısmı da Kıyısın (Kızılsın) köylerini koruyorlar. Mehmet Çavuş’un sata soyları Azerbaycan’dan ilk yerleşen kafiledendir. Bunlara Alapangil soyu denilmektedir. Alapangil’lerden Osman Oğulları ya da Kezban Oğulları adıyla tanınırlar. Osman’ın üç oğlundan en büyüğü olan Kadir’in oğlu Mustafa (Hicri 1259-1329) nın eşi Ayşe’den Mehmet Çavuş dünyaya geliyor.(Hicri-1291. Miladi-1876) 
         Araştırmacı Yazar Zeynel LAZANOĞLU Mehmet Çavuş hakkında bir hikâye yazmıştır.
         Araştırmacı-Yazar Abdullah ÜNAL http://unal76.blogspot.com/2013/03/sehit-mehmet-cavusun-hikayesi.html Mehmet Çavuş’u Köşesine taşımış.
Görüldüğü gibi Mehmet Çavuş hakkında bir sürü bilgi ve belge mevcuttur. “Şehitler Diyarı Iğdır ve Mehmet Çavuş” isimli makalede bu kaynaklardan yola çıkarak bazı hususları belirtmiştim. Mehmet Çavuş’un ailesinin Azerbaycan’dan gelip Çankırı Ilgaz Dağı eteklerine yerleştiklerini (http://mithatuyanik78.blogcu.com/igdir-in-kurtulusunda-cankiri-li-sehit-mehmet-cavus/11452778) adresinden alarak yazmıştım. Buradaki amaç Mehmet Çavuş’un anlatılması olayıdır. Birileri bunu başka maksatlı değerlendirmiş. Iğdır’ın kurtuluşunda mücadele eden kahramanları Her yazımızda ve kitaplarımızda belirtmişiz. Bu yörede yaşayan insanlar birlik ve beraberlik içerisinde yöremizin işgalden kurtuluşuna katkı sunmuşlardır. 
         Bir diğer husus İstiklal Madalyalı Iğdırlılar. Benim de Her Yönüyle Iğdır isimli kitabıma koyduğum liste resmi arşivlerden alınmış listedir. Köy köy gösterilen saylılar resmi arşivlerdeki kayıtlardan alınmıştır.   
          Vatan Sevgisi, Bizim kültürümüzde namusumuzun da bir parçasıdır, Mutluluğumuzun da… Toprak basit bir toprak parçası değildir. Çünkü dünyanın herhangi bir yerindeki toprak parçası bizim vatanımız olamaz. Vatanımızın bizde bıraktığı duygu fırtınasını yaşatamaz. Vatan toprağı bir kere kazanıldığı şartlar itibarıyla diğer toprak parçalarından ayrılır. Vatan uğruna savaşılır ve ölünür, en önemlisi de vatan için en güzel değerlerle yaşanılır.
          Bir şairimiz, “ot değil onlar dedenin saçları” der. Evet, yaylalarımızdaki baharda fışkıran otlar, bu vatan için savaşmış, can vermiş analarımızın, nazlı gelinlerimizin saçlarıdır, perçemleridir. Karlı dağlarımızın dorukları yaşlı dedelerimizin yüzüdür, sakallarıdır. Bir mızrak gibi Ağrı Dağı’na uzanan dağlarımız yiğitlerimizin çelikten kollarıdır. Bütün şehitlerimiz rahmetle anıyor, minnet ve şükranlarımızı sunuyoruz.
Ziya Zakir ACAR

Tweet