İşte Hazreti İbrahim (as) ile oğlu İbrahim'in (as) kıssası. Hazreti İbrahim (as) oğlu İsmail'i Cenab-ı Hakk'a verdiği bir söz üzerine kurban edecekti. Yani bir baba, biricik evlâdını Allah rızası için boğazlayacaktı. Çünkü sonunda Allah'ın rızasını kazanmak vardı. Yüreğinin yağları son zerresine kadar erise de, içi kan ağlasa da, yüreği bir volkan misali yansa da, bu vazifeyi yapacaktı. Ve oğlu İsmail... O da öyle bir imana sahipti ki, babasının elinde, bıçak altına yatarken zerre kadar bir tereddüt, korku, sitem duymuyordu. Hatta babasının işini kolaylaştırmak için "Babacığım! Emrolunduğunu yap. İnşallah beni sabredenlerden bulacaksın." 1 diye teselli etmeye çalışır.

Diğer taraftan annesi Hacer Validemiz, imanın ve teslimiyetin zirvesindedir. Ciğerparesini kesilmek için yolcu ederken, şeytan yaklaşır ve "Kocan oğlunu kesmeye götürüyor, buna anne yüreği nasıl dayanır?" diye tahrik etmeye çalışır. Hacer Hanım, imanın verdiği teslimiyetle, "Biz Allah'ın hükmüne razıyız, sana ne oluyor?" diye şeytanı huzurundan kovar. İşte bir taraftan kurban edecek olanın vaadi, diğer tarafta kurban olacak olanın sabır ve teslimiyeti, öbür tarafta da ciğerparesini kurban edilmek üzere yolcu eden bir annenin yüreği...

Cenab-ı Hakk'ın merhameti o kadar büyüktür ki, "bütün validelerin şefkatleri, ancak bir lem’a-i tecelli-i rahmettir." 2 Yani yeryüzündeki (insan olsun, hayvan olsun, nebat olsun) bütün validelerin şefkatleri, merhametleri, ancak Cenab-ı Hakk'ın rahmetinden bir damla kadardır. “Allah Teâlâ mü’min kulu hakkında, çocuğuna karşı şefkatli olan anneden daha merhametlidir.” 3 

Onun için "Erhamürrahim" (merhametlilerin en merhametlisi) denilmiştir. Böyle bir şefkat ve merhamet Sahibi olan Rabbimiz, elbette Hz. İbrahim'in yüreğindeki volkanın devamına, Hz. Hacer'in içinin kan ağla- masına müsaade etmeyecekti. Onun için Hazreti İbrahim'in vaadinde durmasına, Hz. İsmail'in sabır ve tevekkülüne, Hz. Hacer'in teslimiyetine mükâfat olarak, Cennetten bir koç gönderdi ve onun kurban edilmesini emretti.

Cenab-ı Hak, Hz. İsmail'in kurban edilmesine müsaade etseydi, belki de ondan sonra ebeveynler en sevdikleri evlâtlarını kurban edeceklerdi. Ama, O'nun şefkat ve merhameti, böyle bir şeye razı olmadı. İnsanlara da sevdikleri hayvanlardan helâl kıldıklarını kurban etmelerini istedi.

Kurban, Allah'a yakın olmak için, belli şartları taşıyan hayvanların, usûlüne uygun bir şekilde boğazlanıp, etinin de yine usûlüne uygun olarak ikram edilmesidir. Cenab-ı Hakk'ın her işinde, her emrinde binlerce hikmetler vardır. Kurban, insanların Allah'a yakın olmak için mallarından (hayvanlarından) en sevdiklerini feda etmesi olmakla beraber, bu fedakârlığın sonunda fakirlerin de istifade etmesini sağlamaktır. Zenginlerin sofralarını fakirlerle paylaşmasına vesile olmaktır.

Bugün yeryüzünde açlık çeken, bir dilim kuru ekmeğe muhtaç olan insanlar vardır. Kesilen kurban etlerinin o insanlara ulaşması, onların çoluk çocuklarının sofralarına et girmesi demektir. Bu vesileyle, yurtdışı kurban bağışı yaparak Afrika'nın en ücra köşelerinde açlıktan iskelet haline gelmiş olan çocuklara ikramda bulunanlar, bu güzel İslâmî şeairi yerine getirmiş olmanın huzurunu yaşamış oldular. Böylece hem Cenab-ı Hakk'a, hem Müslüman kardeşlerine yakın olmanın mutluluğunu paylaşmış oldular. 

Not: Geçmiş Kurban Bayramınızı tebrik eder, hayırların celbine, şerlerin define vesile olmasını dilerim.

Dipnotlar: 

1- Saffat Suresi 102

2- Sözler, 7. Söz

3- Buhari, Müslim