Türkiye, içinden geçtiği koşul her ne olura olsun büyümek zorunda olan bir ülke. Hem küresel gelişmeler hem bölgesinde yaşadığı sorunlar hem de demografik yapısı Türkiye’nin sürekli olarak büyümesini gerektiriyor. Öte yandan küresel gelişmeler ve doğrudan Türkiye ekonomisinin hedef alındığı teknik saldırılar zaman zaman işleri zorlaştırıyor. Mesela 2018 Ağustos’unda yaşanan spekülatif kur atağı ve ardından gelen süreçte yaşanılanlar Türkiye ekonomisinin üst üste çeyrekler boyunca küçülmesine neden olmuştu. Ancak tüm bunlara rağmen Türkiye ekonomi güvenliğini önceleyen politikalarla yeniden büyümeye başlamıştı ki Covid-19 ile karşı karşıya kaldı.
Türkiye’deki işletmelerin en temel sorunlarından birisi sermaye yetersizliğidir. Böylesi bir durum da finansmana erişim ve finansman maliyetleri gibi iki farklı konuda ciddi adımlar atılmasını gerektirir. Zira uzunca bir dönem piyasaya teslim olan Merkez Bankası faizlerin yüzde 24’e kadar yükselmesine göz yummuştu. İmalat sanayinin karlılık oranının yüzde 5-6 olduğu bir ekonomide politika faizinin yüzde 24 olmasının sonuçlarını hep beraber gördük. Ancak yeni dönemde hem Cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminin sağladığı avantajlar hem de Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın yaklaşımı ile uygun koşullarda finansmana erişimin önünü açan bir dizi politika gözlemliyoruz.
Türkiye’deki işletmelerin özsermaye yetersizliği ve işletme sermayesi dahil olmak üzere krediye duyduğu ihtiyaç, kredi büyümesi ile ekonomik büyüme arasında doğrusal bir ilişki olmasına neden oluyor. Bu durum aşağıdaki grafikte oldukça net görülüyor. O halde Covid-19’un ekonomide oluşturacağı daralma baskısının önüne geçmek için kredi kanallarının açılması konusu teknik olarak oldukça önemli. Zira hem talep hem de arz tarafında istenilen hareketin başlaması kredi büyümesi ile yakından ilgili.
Covid-19’un ekonomi üzerindeki olumsuz etkilerini hafifletmek ve normalleşme sürecinin hızlı bir şekilde hayata geçirilmesi için kamu bankaları dört yeni kredi paketi açıkladı. Oldukça uygun koşullara sahip bu paketlerin büyüme üzerinde olumlu etki oluşturacağı aşikar. Konut, taşıt, sosyal hayat ve tatil destek kredi paketlerinin ödemesiz dönemler içermesi ve oldukça düşük faiz oranları ile sunulması içinden geçilen dönemin oluşturduğu sorunlarla mücadele noktasında kritik öneme sahip. Üstelik tüm bunlar yapılırken geçmişteki kötü örneklerde olduğu gibi kamu bankaları görev zararı yazmıyor. Hatta tam tersine kamu bankaları hem ekonomiye uygun koşullarda kredi verip hem de kar elde ediyor. Elbette bu durum özel sermayeli bankalar için de geçerli olabilir. Ancak onların büyük bir kısmı riski yöneterek sürece destek olmak yerine riskten kaçarak ortadan kaybolmayı tercih ediyor.
