Kolombiya’da ikinci turun öğrettikleri

Aslında bu sabah Türkiye, ne Kolombiya’da geçen hafta yapılan seçimleri, ne Dünya Kupasını, ne de fiyatı 7 lirayı geçen soğanı konuşuyor olacak. Bu sabah Türkiye’nin, sonuç ne olmuş olursa olsun dün yapılmış olan cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ilk turunu ve milletvekili seçimlerini tartışıyor olacağını tahmin etmek güç değil. Türkiye’deki seçimler sadece Avrupa’da değil dünyanın birçok yerinde de dikkatle izleniyor ve izlenecek. Hal böyleyken, Kolombiya’daki ikinci tur seçimlerin ortaya koyduğu sonuçların tartışılması yine de anlamlı olabilir.

17 Haziran’da ikinci tur başkanlık seçimlerini gerçekleştiren Kolombiya’da Eski Başkan Álvaro Uribe’nin yetiştirip başkan adayı gösterdiği, ‘Uribeci’ siyasetin temsilcisi Ivan Duque ile sol cephenin adayı, eski bir M-19 gerillası ve Bogota’nın tarihinin en kötü belediye başkanlarından biri olarak görülen Gustavo Petro arasındaki yarışa sahne oldu. Seçimi 10.3 milyon oyla, kullanılan oyların yüzde 54’ünü alan Duque kazanırken, Petro 8 milyon oy ile oyların yüzde 42’isini elde etti, boş kullanılan oylar da sayıldığından, seçmenin yüzde 4’ü ise her iki adayı da tercih etmedi.

Sol partilerin seçim siyasetinde çok da güçlü olmadığı Kolombiya’da, aynı zamanda seçimlere katılım da yüksek değil. Hiç şüphesiz bu durum seçimlere katılımların çok yüksek olduğu Türkiye ile büyük bir tezat oluşturuyor. 37 milyon seçmenin sadece yüzde 53’ünün sandığa gittiği bir seçim ile ülkemizdeki seçimleri kıyaslamak güç. Bu seçimlerde bölgesel olarak da büyük bir ayrışmanın yaşandığını belirtmek gerekiyor.

Öncelikle seçimlere kadar tüm anketlerde Petro’ya yüzde 10 fark atarak birinci gözüken Duque’nin seçimi kazanması çok da şaşırtıcı değil. Uribeci olmayan diğer sağ partiler Petro’yu desteklemezken bazılarının seçmenlerini boş oy atmaya çağırması da bu sonuçta önemli bir etken oldu. Merkez sağ partilerin Uribeci siyasetin içinden doğmuş ve onunla sağlam ilişkilere sahip olan kesimlerinin Petro’yu desteklemesi ise zaten beklenilir bir şey değildi.

İlginç olan ise belediye başkanlığı pek de beğenilmeyen Gustavo Petro’nun, Bogota’da büyük bir zafer kazanarak ilk turdaki oylarını 800 bin oy arttırması ve oyların yüzde 53’ünü alması oldu. Bogota gibi Pasifik bölgesinin büyük kentleri Barranquilla, Sucre ve Cali’de de oyların çoğunluğunu kazanmayı başardı. Bu açıdan bakıldığında Petro’nun özellikle başkentteki orta sınıfların desteğini de kazandığını söylemek mümkün.

Duque’nin avantajı ise, Petro’nun kazandığı şehirlerde 5 ya da 6 puanlık bir çoğunluk sağlayabilirken, Petro’nun kaybettiği şehirlerde Duque’nin neredeyse tulum çıkarması olmuştur. Ki bu bölgelerin bazılarında Duque’nin aldığı oy oranı yüzde 90’lara ulaştı. Anitoquia, Duque’ye seçimleri kazandıran bölge oldu. Kahve üretiminin geleneksel merkezi olan bölgede toplam 1.8 milyon oy alan Duque, bölgenin başkenti Medellin’de oyların yüzde 72’isinden fazlasını aldı. Muhafazakar ve topraksoylu kimliği ile Paisa bölgesi, Bogota’nın temsil ettiği kimliğe karşı olmuştur. Bugün de 2 milyon oy ile başkan seçilen Duque’ye verdiği destek ile Kolombiya’daki sağın kalesi olduğunu gösterdi.

Petro ise ne olursa olsun çok önemli bir oy oranına ulaştı. Karşısındaki sağ ittifakı yenemese de özellikle başkentte aldığı oy oranı dikkate değer. İkinci turda büyük başarı gösterilse de kazanılamamasında iki önemli faktör rol oynadı. İlk olarak Uribeci olmayan sağın desteği kazanılamadı, bu partiler ikinci turda boş oy kullanacaklarını belirttiler. İkinci olarak ise, ilk faktörün etkisiyle de birlikte ikinci tura olan katılım düşük kaldı. Tüm bu faktörler göz önüne alındığında Duque’nin sağın geleneksel kalelerinde seçmenini sandığa götürebildiğini, Petro’nun ise sağ orta sınıflardan oy devşiremediğini tespit etmek mümkün.

Önümüzdeki diğer ikinci turlara ders olacağı inancıyla.