DOLAR
EURO
GRAM ALTIN
ÇEYREK A.
BITCOIN
ÜYE PANELİ
SON DAKİKA
hava
Google News

Kocaeli Büyükşehir’in Stratejik Planı Hayal Kırıklığı

Son Güncelleme :

10 Ekim 2019 - 20:14

/ kez okundu.
Kocaeli Büyükşehir’in Stratejik Planı Hayal Kırıklığı

Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Ekim Ayı Meclis Toplantısı bugün gerçekleştirildi. Toplantıda belediyenin 2020-2024 Stratejik Planı’yla ilgili konuşan CHP Grup Başkan Vekili Engin Taşdemir, planı yerden yere vurdu.

Taşdemir’in Ekim Ayı Meclis Konuşması

Değerli Meclis üyeleri ve kıymetli konuklar, Cumhuriyet Halk Partisi grubu adına hepinizi saygıyla selamlıyorum. Sn. Başkan öncelikle elimizde bulunan bu plan dolayısı ile sizlere teşekkür ederek sözlerime başlamak isterim. Neden mi? Çünkü geçtiğimiz 5 yıl boyunca Cumhuriyet Halk Partisi grubu olarak sayın Karaosmanoğlu döneminin, Kocaeli için kayıp olduğunu ve hiçbir somut katkı sağlanmadığını anlatmaya çalışmakla geçti. Elimizdeki bu plan vasıtası ile size ve bürokratlarınıza bunu tescillediğiniz için teşekkür ederiz.

 

SİZLERDEN ÇOK ÇALIŞIYORUZ

Nasıl mı?  2015-2019 yılı Stratejik Planı’ndaki vizyon, misyon ve temel değerleri ile şu an elimizde bulunan 2020-2024 Stratejik Planı’ndaki vizyon, misyon ve temel değerler kısmı tamamen aynı. Yani 3 sayfası eski plandan kopyala- yapıştır yapılmış. Şunu da belirteyim, tabi ki stratejik planın temelini oluşturan misyon ve vizyon 5 yıl önceki ile aynı da kalabilir.  Yani önceki 5 yıl boyunca söylenen hedeflere ulaşamadığınızı, önceden aslında günü kurtarmak ve siyasi popülizm için çalışıldığını ve yeni bir 5 yılda bu hedeflere ulaşmak istediğinizi söylüyorsunuz bizlere. Bunun özellikle bürokratlarınız tarafından yapılmış bir hata olduğuna ihtimal vermek istemiyoruz. Şayet, hazırlayan arkadaşlar nasıl olsa meclis üyeleri bunu okumayacaklar diye düşündülerse. Aynı şekilde kendilerine iade ediyorum. Umarım bundan sonra böyle bir algıyı kafalarından silerler. Zira artık iktidara yürüyen bir Cumhuriyet Halk Partisi var.  Oturup saatlerce inceliyoruz. Emin olun sizlerden daha çok çalışıyoruz ve daha da iyi biliyoruz bu işi.

 

HAYAL KIRIKLIĞI

Sayın başkan Kocaeli Büyükşehir Belediyesi’nin altyapı ve üstyapı çalışmalarında yetersiz olduğunu sadece biz değil kendi partinize mensup ilçe belediyeleriniz de açık açık ifade ediyor artık. Bakın, Körfez Belediyesi de stratejik planda bu durumu açık bir şekilde belirtmiş. Açık sözlülüğünden dolayı Körfez Belediye başkanımıza da teşekkür ediyorum. Şener başkan hislerinize de tercüman olmuş oldum herhalde. Açıkçası Tahir beyin akademik geçmişi, tecrübeleri ve daha önceki yıllarda da Büyükşehir Belediyesi’nin stratejik planlarını hazırlamış olduğu için Tahir beyden Türkiye çapında örnek olacak bir stratejik plan beklentimiz vardı. Bu kitabı incelerken beklentim bu vesile ile çok yüksekti. Bu plan da Tahir beyin katkısı olacağı için profesyonel bir çalışma olduğunu düşünmüştüm. Fakat, samimi olarak söylüyorum ki, hayal kırıklığına uğradım.

 

KOCAELİ MUTLU ŞEHİR OLACAKSA

Sanırım bu dönem stratejik plana pek önem verilmemiş. Çünkü en basit ölçekte planın şehrin ihtiyaçlarını karşılamasını bırakın, Cumhurbaşkanlığının yayımladığı stratejik planlama rehberine usul ve esaslar çerçevesine bile uyulmamış. Sayın başkan elimizde bulunan Stratejik planda Tahir Büyükakın’ın imzasıyla yer alan bir önsöz var. Öncelikle, önsözden başlamak istiyorum. Önsözü sizin Tahir Bey’in yazdığını varsayarsak sayın başkan, bu şehre 5 yıllık dönemde Mutluluğu hedef olarak koymuş. Tahir Bey’in seçim beyannamesini incelediğimizde bu ön plana çıkıyordu. Stratejik planların anlamı şehrimize 5 yıl sonrası için bir ‘değer’ hedefi koymaktır. Yani diğer bir tabirle ‘Somut Hedefler’. Fakat bu planda böyle bir hedef yok. Biz göremedik vallahi.  Mesela, hangi Faaliyetler gerçekleşirse mutlu şehir olacağız? Şayet bu planın tamamı gerçekleştiğinde Kocaeli mutlu bir şehir olacaksa, sizlerle bir önceki dönemi paylaşmak istiyorum.

 

NEDEN MUTLU DEĞİLİZ SAYIN BAŞKAN?

2015-2019 yılı Kocaeli Büyükşehir Stratejik Planı ile 2020-2024 Stratejik Planı’nda mutluluk vizyonun yanında birçok aynı hedef ve göstergeler mevcut.  Önceki planın sizin burada belirttiğinize göre gerçekleşme oranı %91 civarında görünüyor. TÜİK tarafından her yıl yapılan Mutlu Şehirler Endeksi var sayın başkan biliyor musunuz? Fakat, TÜİK’in mutlu şehirler endeksine göre sıralamada Kocaeli 57. sırada. Bakın aynı endekste komşularımız Sakarya 15, Yalova 27, Bilecik 30, Bursa 35. Sırada. O zaman neden mutlu değiliz sayın başkan? Bunu öğrenmek istiyoruz. Eğer bu plana göre mutlu bir şehir olacaksak, mutluluk ile ilgili hedeflerimizin belirtilmesi gerekmez mi? Örneğin ben merak ediyorum? Eğer stratejik plan gerçekleşirse biz mutluluk sıralamasında kaçıncı sırada olacağız. 1. mi ? 10. mu ? Bunun belirtilmesi gerekiyor. Buradan size soruyorum sayın başkan 5 yıl sonunda biz bu sıralamada kaçıncı olacağız?

 

GÖSTERGELERİNİZİN OLMASI GEREKİYORDU

Planın siz ve ekibiniz tarafından önemsenmediği, dolayısı ile şehrimizde yaşayan 2 Milyona yakın insanımıza katkı sağlamaktan uzak özensiz olduğunu sizlerle paylaşayım. Ben sadece teknik açıdan yani 2019 yılında Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından yayımlanan rehbere göre uygunluk analizini sizlerle paylaşacağım. Belki bürokratlarınıza katkı sağlamış oluruz. Çünkü stratejik plan görüşmelerinde mevzuat da bunu öngörüyor. Cumhurbaşkanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı tarafından hazırlanan rehberin 53. sayfasında en önemli sonuç göstergesi olarak tanımlanan ‘Temel Performans Göstergeleri’nin belirlenmesi ve sayısı 15 ile 25 adet arası olacak şekilde planda yer verilmesi gerekiyor. Fakat planda maalesef ki bu yok. Dolayısıyla biz hangi göstergelerde sizin başarınızı nasıl göreceğiz? Yani öncelikli göstergelerinizin burada olması gerekiyordu.

 

‘MEVZUAT BİZİ ENGELLİYOR’ CÜMLESİ

Tahir Bey’in konunun uzmanı olduğundan dolayı, bunlar belediyenin Key Performans Indicatorları olmalıydı aslında. Cumhurbaşkanlığı rehberine bu planda mevzuat analizi,  rehberin 11. sayfasında yer alan yasal mevzuatlardan kaynaklı tespit ve ihtiyaçlar doğrultusunda belirtilmemiş. Plandaki sayfa 22-37 arasında sadece kanun ve yönetmelik isimleri yazılmış ve hizmetlerle ilişkilendirilmiş. Oysa ki mevzuat analizinde yasal kısımların karşısında ihtiyaç ve tespitler belirtilmeli, neler yapılması gerektiği açıklanmalıdır. Siz belirtmediğinize göre yasal mevzuatlardan kaynaklı bir ihtiyacın bulunmadığını anlıyoruz.

5 yıl boyunca umarız siz dahil hiçbir AKP’li arkadaştan ‘bu konuda mevzuat bizi engelliyor’ cümlesini duymayız.

 

BİR ÇÖZÜM ÖNERİNİZ VAR MI?

Sizin talimatınız ile bürokrat arkadaşların rehberi iyice incelemelerini ve düzeltmelerini yaparak son hali ile kamuoyuna sunmalarını tavsiye ediyoruz.  Yine rehbere göre Üst Politika Belgeleri Analizi yapılmalı. Planda yer alan Üst Politika Analizinde 11. Kalkınma Planı esas alınmış ve kalkınma planındaki kamu kurumlarına verilen genel ödevler belirtilmiş. Oysa ki aynı 11. kalkınma planında yer alan Bazı maddeler direkt olarak şehrimizi ilgilendirmesine rağmen tarafınızca önemsenmemiş. Örneğin, kalkınma planının 383.2 maddesine göre Kocaeli’de otomotiv ile ilgili meslek liseleri ve yüksekokul açılması gerekiyor. Planda Kocaeli’yi ilgilendiren eğitim ile ilgili maddelerde bu yok. Üniversiteler ve Milli Eğitim Bakanlığı ile proje geliştirilecek mi? Odalar ve sanayiciler ile bir çözüm öneriniz var mı? Bunun ile ilgili okul yerleri ayrılmış mı? Bu projeler Nerede olacak?

 

OTOYOL BİZİ NASIL ETKİLEYECEK?

Yine 11. Kalkınma Planı’nda en önemli maddelerden birine Kocaeli Büyükşehir Stratejik Planı’nda yer verilmemiş. 11.Kalkınma Planı 334.3 maddesinde lojistik merkezlerinin, demiryolları ile entegre edilmesi öngörülüyor. Fakat bu da üst politika belgeleri analizinde yok. Yine 11. Kalkınma Planı 339.2 maddesinde Kuzey Marmara Otoyolu’nun tamamlanması var. Bu otoyolun ilimize etkileri nedir? Mesela o bölgede ki doğal yaşam, yol çalışmasından dolayı bozuldu. Bu durum nasıl rehabilite edilecek? Eğer otoyoldan kaynaklı o alandaki köylüler olumsuz etkilenmiş ise, tarımsal anlamda bunu büyükşehir olarak biz nasıl bertaraf edeceğiz? Bu da es geçilmiş. Biz uyarımızı yapalım da sayın başkan, dikkate almak sizin tasarrufunuzda tabi ki.

 

KRAOSMANOĞLU SON 1,5 YILDA 2 BİN PERSONEL ALMIŞ

Planın İnsan Kaynakları Analizini de incelediğimizde, yine rehbere uygun hazırlanmadığını görüyoruz. Mesela, 2015-2019  Stratejik Planı’nda, kadrolu personel sayısı 2810 kişi olarak belirtilmiş. 2019’da personel sayısı 2381 kişi. Yani norm kadroya göre çalışanlardan yaklaşık 500 kişilik bir azalma var 5 yılda. Tahir Bey’in, 14 Mayıs 2019 da basında bir açıklaması yer aldı. ‘Büyükşehire Karaosmanoğlu’nun son 1,5 yılında 2 bin personel alınmış’ diye. Açıkçası söylenmiş ve şikayette bulunmuştu. Baktım tekzip var mı diye basın yayın organlarına, bunu tekzip de etmemiş. Dolayısıyla doğru kabul ediyoruz. Buradan şuna gelmek istiyorum. Kadrolu personel sayısında 5 yılda bu kadar azalış varken, sizden önceki yönetimin aldığı personelin hiçbiri norm kadroya göre KPSS ve benzeri şeffaf yöntemle alım yapılmamış. Yani şirketlere adam yığılmış.

 

PAYDAŞ OLSAYDIK ÖNERİLERİMİZ BURADA YER ALIRDI

Yani sayın başkan, Şimdi biz plana bakınca burada çalışan planlamasında ihtiyaç ve beklenti gibi analizlerin olması gerekiyor. 5 yılda projelerinize göre personel ihtiyaçlarınız neler?  İçeriden nasıl karşılanacak? Bunları da maalesef ki planda göremedik. Mesela ALO 153 Çağrı merkezi için 44 kişilik personel alımı ihalesi yapılacakmış. Bu son 1.5 yılda alınan 2 bin kişi içerisinden eğitim aldırarak telefon başına oturtabileceğiniz 44 kişi yok mu? Sayın başkan sizden, İnsan Kaynağını Büyükşehir Belediyesi’nin en önemli kaynağı olarak görmenizi ve etkin yönetmenizi beklerdik. Paydaş Analizi kısmını yine rehbere göre incelediğimizde, paydaşların kim olduğu, paydaş etkilerinin ne olduğu,  beklentilerin ve önceliklerin neler olduğu, hangi projelerin paydaşların katkısı ile oluştuğu gibi kısımlar planda yok. Örneğin biz meclis üyeleri olarak paydaşınız mıyız? Eğer paydaş olsaydık görüş ve önerilerimiz burada yer alırdı.

 

FATMA HANIMLA GÖRÜŞÜLSEYDİ

Mesela, geçen mecliste sayın Fatma Kaplan Hürriyet’in İzmit’te EDS ile ilgili bir projesi vardı. Plan hazırlanmadan bizlerle meclis üyesi olarak veya Fatma hanımla İzmit Belediye Başkanı olarak görüşülseydi, ortaklaşa bir şekilde planlanabilirdi. Oysa siz, hiçbir fizibilite yapmadan apar topar bu plana EDS’yi koymuşsunuz. Aksine bizleri veya kentin diğer bileşenlerini paydaş görmüş olsaydınız, bu EDS ile ilgili de sağlıklı bir sonuç ortaya çıkardı. 12 ilçe belediye başkanımızda bundan faydalanmış olurdu diye düşünüyorum. Yine özellikle belirtmek istiyorum, bu 5 yıllık plan hazırlandığında, 12 belediye başkanı ile görüşülme yapılması gerekmez miydi? 12 belediye başkanından görüş ve öneriler alınsaydı fena mı olurdu?

 

YAPILMAYAN PROJELER OLDU

Planda yer alan PESTLE Analizi, diğer bir adıyla ‘Politik, Ekonomik, Sosyokültürel, Teknolojik, Yasal, Çevresel’ analizi ise teknik olarak rehbere uygun Fakat içerik olarak hatalı sayın başkan. Cumhurbaşkanlığı rehberi sayfa 23’de PESTLE analizinin içeriği açıkça belirtilmiş. Örneğin planın ekonomik başlığı kısmında, bu kentin sanayi kenti olduğu belirtilmiş. Halbuki rehbere göre Ekonomik kriz, işsizlik, gelir dağılımı, işyerlerinin niceliği olması lazım. Mesela geçen dönem ülkemizde yaşanan döviz artışından ötürü, yapılmayan projeler oldu. O yüzden analizin içeriğinde esas bunların nelerin yapılması gerektiği ile birlikte bulunması gerekiyor.

 

PLAN BELLİ DEĞİL

Yine PESTLE analizi ile ilgili sayfada Kentsel Dönüşüm Master Planı var. Tamam bu güzel bir çalışma. Ancak planın Stratejik Hedefler kısmında bu yok. Bu plan ne zaman hazırlanacak belli değil. 2024 yılı sonunda hedefiniz 1500 hektar Kentsel Dönüşüm. 1500 hektarın nasıl planlanacağı belli değil. PESTLE Analizine baktığımızda, üniversite ile işbirliğini artıracağınızı belirtmişsiniz.  Fakat Kocaeli üniversitesi ile ilgili sadece sosyal alanlarda ortak etkinlik kısmında yani Performans Göstergesi 1.4.5 kısmında 2024 yılında kadar 3 tane hedef koymuşsunuz.  Şimdi ki değer kısmı ise boş görünüyor.

 

KOÜ REKTÖRÜNE SESLENİYORUM

Yani hiçbir proje daha önce üniversite ile birlikte yapılmamış. Buradan Kocaeli Üniversitemizin rektörüne sesleniyorum. Onun yerinde olsam, Tahir beyden bir an önce randevu alıp işbirliğini nasıl geliştiririm diye kafa yorardım. Çünkü Tahir Bey’in de eski bir mensubu olduğu Kocaeli Üniversitesi bu kentin en dinamik kurumu olmak zorunda Sn başkan.  Yine Öz Kaynakların Geliştirilmesi diye bu alanda tespitte bulunmuşsunuz. Bu stratejik planda tasarruf ve öz kaynak gelirlerini artırma projeleri yok denecek kadar az. Halbu ki GZFT analizi yani diğer adıyla SWOT analizinde belediye gelirlerinin düşmesi ile ilgili bir tehdit görmüşsünüz. Önerimiz, daha fazla tasarruf yapılması. Bu konuda bir komisyon oluşturur ve bizlerden de temsilci talep ederseniz seve seve katkı sağlarız.

 

CUMHURİYET HALK PARTİSİ İKTİDARINDA…..

Planda yer alan Hedef Kartları da rehbere göre düzenlenmemiş. Cumhurbaşkanlığı Strateji Rehberi sayfa 64’de örneği var. Bu hedeflerin riskleri, ihtiyaçları ve tespitlerinin planda yazması gerekiyor. Planda hiçbir hedefin riski, ihtiyacı ve tespiti yok. Açıklama bile yok. Yani çok merak ediyorum, Türkiye de bütün belediyeler bunu açıklarken siz neden açıklamıyorsunuz?  Yakında muhtemel bir Cumhuriyet Halk Partisi iktidarında bizlere kaynak anlamında çok daha fazla ihtiyaç duyacaksınız. En azından bizde planda bu tespitleri bilebilseydik yetkili kurullarımıza şimdiden iletir ve iktidarımızda size yardımcı olurduk. Yine sizin daha iyi bileceğiniz gibi göstergelerde önemli olanlar etkinlik, verimlilik ve kalite göstergeleri olanlardır sayın başkan.

 

Örneğin plandaki Performans Göstergesi 2.8.3 de yapı m2’sine düşen elektrik ihtiyacının azaltılması bir verimlilik göstergesidir. Vatandaşların hizmetlerde ki memnuniyet oranları, kalite göstergesidir. Bu plana bakınca bunların sınırlı olduğu görülüyor. Yani Toplam 375 gösterge içinde iki elin parmağını geçmediği ortada.  Mesela, Performans Göstergesi 2.8.3 de ki verimlilik göstergesinde m2 ye düşen enerji güç ihtiyacının bugün kaç kw/m2 olduğunu yazılmamış. Hedefiniz 5 yıl sonunda yüzde 10 azaltmak. Bugünkü değeri de bizim burada görmemiz lazım. Mevcut değer bilinmiş olsaydı bizde sonucunu takip etmiş olabilirdik. Şayet bu değeri bile bilemiyorsanız Büyükşehir Belediyesi gibi bir kurum için gerçekten de çok ciddi bir eksiklik.

 

İSTİHDAM ODAKLI MESLEKİ EĞİTİM KURSU

Planda şehrimizde de her yıl artan işsizlik oranının azaltılmasına ilişkin bir hedefi görünmüyor. İşsizlik ile alakalı ‘İstihdam odaklı mesleki eğitim’ var. Bu sizin seçim beyannamenizde de vardı. Burada yaptığınız ise tam anlamı ile olayı kamufle etmek. KOMEK’in adını değiştirip, istihdam odaklı mesleki eğitim kursu yapmışsınız. İnanmıyorsanız Performans göstergesi 3.1.2 ye bakabilirsiniz  Halbuki, ülkemizde ve ilimizde hızla artan bir işsizlik olgusu var. En son resmi rakamlara göre %11 in üzerinde işsizlik görünüyor.  En çok da işsizlik artışı da tarımda var. Fakat tarım da ki bu işsizliği önleyebilecek somut bir proje de maalesef ki yok. Sayın başkan, işsizliğin yoğun olduğu bir kentte mutlu bir Kocaeli’yi nasıl yaratacaksınız ?

 

ONLARCA PROJE ÖNEREBİLİRİM

Planın Sosyal belediyecilik kısmında aile içi şiddeti önlemek ve aile bütünlüğünü sağlamak ile ilgili konuda ilginç bir saptama var.  Hedefte aile içi şiddeti önlemekten bahsediyorsunuz. Fakat göstergede, ‘Aile danışma ve yaşam merkezleri tefrişatının yapılması’nı belirtmişsiniz. Böylesi önemli bir konuyu çözmek, tefrişat alarak mı olur? Gerçekten de üzüntü verici bir durum. Oysa basit bir örnek vereyim, Emniyet müdürlüğü ve Aile Sosyal Politikalar Bakanlığı ile ortaklaşa proje yapılarak, psikolojik yardım desteği verilebilir. Buna benzer onlarca proje önerebilirim size.

 

MUHTARLARIMIZ ADINA ÜZÜLDÜM

Muhtarlıklarımızın hizmet kalitesini arttırmak ile ilgili olarak da, masa, sandalye ve ofis malzemesi yardımları öngörülüyor. Yıl olacak 2024 ve siz muhtarlarımızın hizmet kalitesini masa sandalye ve kırtasiye malzemesi ile artıracaksınız demek ki. Bu hedefi görünce inanın muhtarlarımız adına üzülmeye başladım sayın başkan. Bunlar muhtarlık hizmetleri için kesinlikle yeterli bir hedef değildir. Örneğin; Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur bey, muhtarlıkları önemseyen bir proje geliştirdi. Mesela biz de bunu uygulayabiliriz. Büyükşehir’in mahalle ve köylerdeki yapısal hizmetlerinde muhtarların onayını şart koştu. Eğer o köydeki muhtar onay vermiyor ise, ilgili müteahhite hak ediş ödemesi yapılmayacak. Böylelikle muhtarlıklar etkin hale getiriliyor.

 

KAMERA KURARAK ÇÖZEMEZSİNİZ

Sayın başkan son dönemde şehrimizde hızla artan bir suç oranı var. Emniyetin verilerine göre 43. sıradayız. İstanbul gibi bir şehir bile bizim gerimizde 51. sırada. Bu planda suç ile mücadele için hiçbir proje yok. Kamera kurma ile bu işi çözme şansımız çok zor. Önceki hafta 5.8 lik deprem ile 20 yıl önceki depreme dair anılarımız yine tazelenmişken biz sizden ‘AFET Mücadele Master Planı’ beklerdik. Sayın başkan, bir deprem olduğunda hangi lokantalar açılacak? Ve yemek pişirecek? Hangi fırınlar ekmek pişirmeye devam edecek? Olası yağmalar nasıl önlenecek? Yardım dağıtımları nasıl planlanacak? Hangi yollar kaçış ve yardım için açık tutulacak, nerelerde toplanılacak, mevsim koşulları ile vatandaşlar nasıl başa çıkacak? Bütün bu önemli konularda bir Afet Mücadele Master Planı yapılması gerekiyor.

 

BU PLAN MUTLULUK GETİRMEZ

Kusura bakmayın sayın başkan, Bu planda çevre sorunlarımız ile başa çıkacak projeler yok. Bu planda hayatı kolaylaştıracak projeler yok. Bu planda kültür yok, sanat yok, estetik yok. Bu planda israfı önlemek yok. Bu planda kalıcı altyapı yatırımları yok. Bu planda deprem başta olmak üzere Afetler ile başa çıkacak somut hiçbir proje yok. Yoklarla dolu bu stratejik planın şehrimize 5 yıllık süreçte mutluluk getirmeyeceğini üzülerek belirtiyorum. Bütün bu eksikliklere rağmen stratejik planın hayırlı olmasını temenni ederek, Yapmış olduğumuz önerilerin dikkate alacağını umut ediyorum. Beni dinlediğiniz için hepinize teşekkür ediyorum.”

 

YORUM ALANI

YASAL UYARI! Suç teşkil edecek, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, pornografik, ahlaka aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk içeriği gönderen kişiye aittir.