Bir çocuk yaramazlık yapıyorsa nedenlerini anlamak gerekir. Çocuklar, yetişkinler gibi "benim bir sorunum var, sıkıntım var" diyemezler. Onlar davranışlarıyla sıkıntılarını ortaya koyarlar. Adeta sahnede bir davranış sergilerler. Önemli olan çocuğun sahnede sergilediği davranış değil, kuliste yani iç dünyasında neler olup bittiğidir. Gerçekte çocuk ne hissetmekte? Ne düşünmektedir?
Genel olarak yaramazlığın 4 amacı vardır.
1. Dikkat çekmek (ilgi, hizmet ister)
2. Yetki alma (patron olmak ister)
3. Öç alma (diğerlerini kırmak, incitmek ister)
4. Yetersizlik (yalnız olmak ister)
Peki sizin çocuğunuzun yaramazlık yapma sebebi nedir? Cevabı çocuk yaramazlık davranışını sergiledikten sonra sizin ne hissettiğiniz, ne düşündüğünüzde gizlidir.
1. Çocuğunuzun yaramazlık davranışı karşısında, rahatsızlık duygusu ve geçici öfke hissediyorsanız çocuğun hedefi büyük olasılıkla dikkat çekmektir.
Peki nasıl bu olumsuz davranışı değiştirebilirsiniz?
Çocuğunuz davranışı sergiledinde dikkatinizi onun neye ihtiyacı olduğunu anlamaya odaklayın. Çocuğunuz neye ihtiyaç duyuyor?
Ona "Seninle ilgilenmemi istiyor olabilir misin?"
"seninle oyun oynama mı istiyor olabilir misin?" gibi sorular sorarak onun ihtiyacı olanı anlamaya çalışın.
Yaramazlık yaptıktan sonra ilgi göstermeyin. Kızmak da ilgi vermektir unutmayın. Mümkünse ortamı terkedin. Yaramazlık çocuğun sahnede sergilediği bir şovdur. Unutmayın; şovu çocuk için keyifli yapan izleyicisinin olmasıdır. Ve çocuk için keyif veren her davranış tekrarlanır. Şovu izlemeyin.
Yaramazlık yapmadığı zaman onunla oyun oynayın. "Özel zaman uygulaması" işinizi kolyalaştırabilir. Hergün düzenli olarak 15-20 dakika çocuğunuzla birlikte özel zaman geçirin, onun istediği oyunları oynamaya çalışın.
2. Eğer çocuğunuzun yaramazlık davranışı karşısında, duygunuz rahatsız olma sınırını aşarsa ve kışkırtmayla paralel olarak yoğun bir öfke hissederseniz çocuğunuzun hedefi büyük olasılıkla yetki kazanmaktır yani çocuğunuz "patron benim!" demektedir.
Çocuğunuzla çatışmaya girmek size hiçbir şey kazandırmaz hatta çoğu zaman kazanan çocuğunuz olur. Zaten başarı, her iki tarafın da kazanmasıdır.
Siz anne babasınız, çocuğunuz ile tartışmaya girdiğinizde siz de artık onun yaşına inmiş olursunuz. Düşünün iki küçük çocuk tartışıyor. Peki durumu kim düzeltecek? Size kim yardımcı olacak? Çocuğunuz sorun çıkardığında ona "seninle kavga etmem, senin gibi davranmam. Öfkeli olduğunun farkındayım, bunu konuşabiliriz" diyebilirsiniz. Bu şekilde çocuğunuz karşısında kendisinden farklı davranan bir yetişkin olduğunu anlayabilir. Çocuğunuz sizi kendi yaşına indirmeye her çalıştığında kararlı bir şekilde bu cümleyi kurun.
Bu sürece kesinlikle diğer aile bireyleri müdahale etmemeliler. Eğer o sırada anneniz var ise duruma müdahale ederse çocuğunuzun karşısında siz de annenizden fırça yiyen bir çocuk konumuna düşersiniz. Ve bu durumda çocuğunuz sizi önemsemez.
Hem anne hem de baba olarak çocuğunuzun davranışına karşı ortak bir tutum sergilemelisiniz. Tutum farklılıklarınız olabilir ama çocuğunuza bunu hissettirmeyin. Çocuk "annem ve babam" diye düşünmelidir.
Devamı haftaya...