İşsizliğe ‘esnek’ çözüm

Yeni Ekonomi Programı’nın (YEP) kapsadığı 3 yıllık dönemde ekonomik toparlanmayı destekleyici, gençlerin ve ileri yaştakilerin istihdamını kolaylaştırıcı, kısa süreli ve esnek çalışma modellerini teşvik edici politikalar yürütülecek.

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak tarafından açıklanan 2021-2023 dönemine ilişkin YEP’te istihdam ile ilgili politika ve tedbirler dikkati çekti.
YEP’te koronavirüsün etkili olduğu 2020’de işsizlik oranının yüzde 13.8 olarak gerçekleşeceği tahmin edilirken, bu oranın alınacak tedbir ve uygulanacak politikalarla 2021’de yüzde 12.9’a, 2022’de yüzde 11.8’e, 2023’te de yüzde 10.9’a düşürülmesi hedefleniyor.

Programa göre, Kovid-19 salgını sonrası ekonomik toparlanmayı destekleyici, gençlerin deneyim kazanarak iş gücü piyasasına girişlerini kolaylaştırıcı, kısmi süreli çalışmayı teşvik edici ve iş gücü piyasasına ilişkin yapısal düzenlemeleri de içeren İstihdam Kalkanı Paketi uygulamaya alınacak.

İşsizlik ödeneğinden yararlandırılan kişilerin işsiz kaldıkları sürenin azaltılması ve iş gücüne daha çabuk geri dönmeleri ‘hızlı işe dönüş desteği’ ile teşvik edilecek.

Kısmi çalışmaya teşvik

Esnek çalışma modelleri ile 25 yaş altı gençler ile 50 yaşın üstünde olan çalışanların istihdam edilebilirliklerini kolaylaştırmak için iş hayatında daha esnek koşullar sağlanacak, 50 yaş üstü tam zamanlı çalışanların kısmi zamanlı çalışmaya geçişi teşvik edilecek. 10 günden az çalışan 25 yaş altı gençlerin daha kolay istihdam edilmesine imkan sağlayacak düzenleme ile gençlerin deneyim ve beceri kazanmaları sağlanacak ve işverenlerin gençleri tercih etmesi desteklenecek.
YEP döneminde Kovid-19 salgını sonrası ihtiyaç duyulan uzaktan çalışma dahil, mevzuatta tanımlanan ancak uygulama alanı bulamayan esnek çalışma biçimlerinin uygulanabilirliğini artırmaya yönelik ikincil mevzuat çalışmaları tamamlanacak.

İş gücü programları

Kayıtlı işsizlerin profillerinin çıkarılmasına ve aktif işgücü programlarının profil temelli sunumuna yönelik çalışmalar yapılacak. Sosyal yardım alan çalışabilir durumdaki bireylerin istihdam edilebilirliğini artırmak amacıyla aktif iş gücü programları etkin şekilde uygulanacak.

Mesleki ve teknik eğitimin içeriği ile hayat boyu öğrenme ve aktif iş gücü programları, belirlenen odak sektörler başta olmak üzere reel sektörün gelecekteki ihtiyaçları da dikkate alınarak iş gücü piyasasında talep edilecek becerileri kazandıracak, nitelikli beşeri sermaye ihtiyacını karşılayacak ve kurumsal kapasite kayıplarını en aza indirecek şekilde planlanacak.

İmalat, bilgi ve iletişim sektörlerinde yaşanan nitelikli iş gücü ihtiyacının giderilmesi amacıyla sektör odaklı işbaşı eğitim programları düzenlenecek. Bilgi teknolojileri, e-ticaret, girişimcilik programları, teknoloji yoğun işler ve dijital okuryazarlık gibi alanlarda iş gücü taleplerini, becerilerini ve geleceğin mesleklerini belirlemek amacıyla sektörle iş birliği halinde çalışmalar yapılacak.

CEM KILIÇ YORUMLUYOR: ÖNCELİKLİ OLAN İŞGÜCÜ PİYASASI

Pazartesi günü Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak tarafından açıklanan 2021-2023 dönemini kapsayan Yeni Ekonomi Programı'nda, önümüzdeki dönemde bir süredir tüm dünyanın uğraştığı Kovid-19 salgını nedeniyle işgücü piyasasında yaşanan zorluklara ve bu anlamda özellikle işsizliğe odaklanılacağı görülüyor. Bu bakımdan, programda yer alan istihdama ilişkin politika ve tedbirler arasında en çok dikkat çekenler; iş ve beceri uyumunun sağlanması, yeni meslek ve becerilerin geliştirilmesi, Kovid-19 salgını sonrasında ortaya çıkan yeni normalde uzaktan ve esnek çalışma modellerinin geliştirilmesi ile işgücü piyasasının esnekleştirilmesi bağlamında özellikle gençler merkezde olmak üzere dezavantajlı grupların teşvik edilmesi ile ilgili olanlar.

İstihdam kalkanı

Yeni Ekonomi Programı'nda görüldüğü üzere, işgücü piyasasına ilişkin yapısal düzenlemeler ile Kovid-19 salgınının etkisi göz önüne alınarak yeni normal işgücü piyasası koşulları altında gençlerin iş tecrübesi kazanarak piyasaya girişlerinin desteklenmesi, kısmi süreli çalışmanın teşviki, uzaktan çalışma modellerinin uygulanması yoluyla işgücü piyasasının esnekleştirilmesine ilişkin düzenlemeleri içeren İstihdam Kalkanı Paketi önümüzdeki dönemde uygulamaya konulacak.

Yeni Ekonomi Programı'nda içinde bulunduğumuz 2020 yılı da dahil olmak üzere önümüzdeki dört yıl için işsizlik hedeflerinde revizeye gidildiği görülüyor. Bu anlamda, Programın işsizliğe ilişkin hedeflerini Kovid-19 salgınının etkilerine uyarladığını ve daha gerçekçi oranlar ortaya koyduğunu söylemek mümkün. Programda, salgın etkisinin en yoğun şekilde hissedildiği 2020 yılı için işsizlik oranının yüzde 13.8 olarak gerçekleşeceği tahmin ediliyor. Bununla birlikte, söz konusu oranın alınacak tedbir ve uygulanacak politikalarla 2021’de yüzde 12.9’a, 2022’de yüzde 11.8’e, 2023’te de yüzde 10.9’a düşürülmesinin hedeflendiği görülüyor.

Gençler desteklenecek

Söz konusu politika ve tedbirlere biraz daha detaylı bakacak olursak, ilk olarak küresel salgın sonrasında zorlu işgücü piyasası koşulları içinde gençlerin işgücü piyasasına girişlerini kolaylaştırıcı tedbirlerin uygulanması son derece önemli. Gençler, işgücü piyasasında kırılgan gruplar içinde yer alıyor. Bu anlamda, zaten Kovid-19 salgını öncesinde de işgücü piyasasına girişte ciddi zorluklar yaşadıklarından daha yüksek işsizlik riskine sahiplerdi. Türkiye işgücü piyasasının kendine has özelliklerinden biri işgücü piyasasında işverenler tarafından işe alımda iş tecrübesinin en önemli kriterlerden biri olması. Bu yüzden, özellikle daha önce iş tecrübesi olmayan veya son derece sınırlı olan yeni mezun gençler piyasaya girişte, yani ilk işlerini bulmada çok zorlanıyor. Bu anlamda, çoğu zaman geçici, kayıt dışı ve/veya nitelik ve becerilerine uygun olmayan işlerle işgücü piyasasına giriş yapıyor ve söz konusu işleri daha iyi işler için 'sıçrama tahtası' olarak kullanıyorlar. Kovid-19 salgını döneminde mevcut istihdam hacmi daraldığından gençler için istihdam olanaklarına kavuşmak daha da zorlaştı. Bu bakımdan, Yeni Ekonomi Programı kapsamında 10 günden az çalışan 25 yaş altı gençlerin daha kolay istihdam edilmeleri için deneyim ve beceri kazanmalarının desteklenmesine ilişkin düzenleme çok faydalı olacaktır.

Yeni Ekonomi Programı kapsamında işgücü piyasasının esnekleştirilmesi için getirilmesi planlanan bir diğer düzenleme, 50 yaş üstü tam zamanlı çalışanların kısmi zamanlı çalışmaya geçişlerinin teşvik edilmesi. Bu şekilde, 50 yaşın üstünde olan çalışanların istihdam edilmelerinin kolaylaştırılması hedefleniyor. Diğer taraftan, söz konusu düzenlemenin kötü niyetli şekilde kullanılmaması için sınırları iyi çizilmeli.

Uzaktan çalışma

Programda yer alan tedbirlerden biri olan yeni normalde uzaktan ve esnek çalışma modellerinin geliştirilmesi kapsamında ikincil mevzuatın bir an önce tamamlanması gerekiyor. Bu anlamda, Kovid-19 salgını döneminde çok sayıda firma tarafından yararlanılan uzaktan çalışma modeli de dahil olmak üzere mevzuatta tanımlanan ancak uygulama alanı bulamayan esnek çalışma biçimlerinin uygulanabilirliğini artırmaya yönelik ikincil mevzuat çalışmalarının tamamlanması sağlanacak.