Büyüme verileri, ikinci yarı için ne söylüyor?
Yılın 2. çeyreğine ait büyüme verileri açıklandı. Ancak herkes 2. çeyrekte ekonomi performansının nasıl olduğundan çok daha fazla yılın ikinci yarısında nasıl bir resim ortaya çıkacağını merak ediyor.
2. çeyrek büyüme verilerini ayrıntılı incelediğimizde, ekonominin gelecek dönem seyrine ilişkin önemli işaretler zaten ortaya çıkmış durumda. 2. çeyrek verilerine, ekonominin olası ikinci yarı performansı penceresinden bakacak olursak şunları görüyoruz:
* Büyüme hızı 1. çeyreğe göre 2.04 puan yavaşlayarak yüzde 5.21 oldu. Seçim ekonomisinin etkisi sürüyor olmasına rağmen 2. çeyrekte büyüme temposunda ciddi bir düşüş var.
* İlk çeyreğe göre büyüme hızı yükselen temel bileşenler sadece ihracat, kamu harcamaları ve kamu ağırlıklı sektörler ile finans sektörü. Harcama tarafında özel tüketim ve yatırımlarda, üretim tarafında tüm temel sektörlerde büyüme hızı geriledi.
* Özel tüketim ilk çeyreğe göre 3.02 puanlık bir performans kaybı yaşarken, hizmetler tüketiminde büyüme 8.39 puanlık kayıpla yüzde 2.84’e düştü. Dayanıklı mallar tüketimi ilk çeyrekte yüzde 5.12 büyürken, 2. çeyrekte yüzde 2.27 daraldı. Bu iki veri, özel tüketimdeki gidişin 2. yarıda çok daha kötüleşeceğini haber veriyor.
* Yatırımlarda ilk çeyreğe göre performans kaybı 4.03 puan. Asıl önemlisi, makine teçhizat yatırımları yüzde 0.55’lik büyüme ile yerinde sayıyor. Buradaki performans kaybı 5.88 puanı buluyor.
* Sektörlerde tarımda daralma başlamış durumda. İlk çeyrekte yüzde 6.07 büyüyen tarım 2. çeyrekte yüzde 1.51 küçüldü. Sanayide büyüme neredeyse yarı yarıya yavaşlayarak yüzde 4.31’e indi. İnşaatta büyüme hemen hemen durdu.
* 3. çeyrekte faizler ve kurlardaki gerçekleşen hızlı yükseliş, ekonomideki performans kaybını şiddetli bir kötüleşmeye dönüşecek nitelikte.
* Ortalama tüketici kredisi faizleri 3. çeyrekte bir önceki çeyreğe göre 7.41 puan, bir yıl öncesine göre 9.81 puan artarak yüzde 26.29’u buldu. Bu özel tüketimin hızla daralacağı anlamına geliyor.
* Ortalama ticari kredi faizleri de 2. çeyreğe göre 8.64 puan, bir yıl öncesine göre 12.06 puan artarak yüzde 27.55’i buldu. Buna bir de dolar kurundaki artışın çeyrek yıl ortalaması olarak yıllık yüzde 55.59, ikinci çeyreğe göre de yüzde 25.23 artmasını eklemeliyiz. Kur ve faiz cephesindeki gelişmeler, yatırım ve üretim cephesinde ciddi küçülmenin habercisi.
