Apollon akademiktir; aydın ve ölçülü gücü temsil eder. Işıktır; hem de mayıs ışığıdır Anadolu coğrafyasında
Işık ülkesi Likya (Fethiye bölgesi) tanrısı olan Apollon, ismiyle ve tüm nitelikleriyle buram buram Anadolu kokar. Gece tanrıçası Leto’nun oğlu Apollon, Antik Patara kenti doğumludur, kız kardeşi Artemis’tir. Apollon ideal estetiğin, Zeus’un kurduğu düzenin kültürel koruyucusudur. Bir anlamda yeni bir toplumsal düzeni ifade eder Apollon. Mitolojik anlatımlarda kendisinden önceki kaba güçlerle çatışmaya giren Apollon, insanoğlunun kültürleşme sürecinin mitsel anlatımıdır.
Üçüncü kuşak Olimpos tanrılarının lideri Zeus ile iktidarın yerden göğe taşınmasından sonra Apollon, hiyerarşik sistemin tanrı-insan ilişkisinin netleşmesinin de bir göstergedir. Doğanın düzensizliği, Apollon’un kültür ve sanat odaklı düzenine boyun eğer. Yani akıl ve bilgelik, önceki barbar yaşam biçimine galip gelir. Apollon akademiktir; aydın ve ölçülü gücü temsil eder. Işıktır; hem de mayıs ışığıdır Anadolu coğrafyasında. Doğayı görme, varlığı akılla algılama ve akıl yetisine dayanan yöntemlerle biçimlendirme gücü ve yeteceğidir. Apollon anlama ve kavramadır. Doğayı aydınlatıp karanlık sırları çözümler.
Bergamalı sağlık tanrısı Asklepios’un ve steril temizlikle alakalı diyebileceğimiz Hijyen’in (Hygieia) babasıdır. İnsanoğlunun bilimsel sorulara verdiği bilim dışı karşılıklar evresi boyunca Apollon söylencelerinde, özellikle mitlerin ne anlattığına değil, ne anlatmak istediklerine bakmak gerekir.
Apollon-Daphne miti
Antakya’nın Harbiye adlı sayfiye yerinde geçtiğine inanılan Apollon-Daphne (Dafne/Defne) miti, bu bağlamda çözümlenmeye ihtiyaç duyar. Sözüm ona, mitoloji bu ya; Apollon, mayıs ayının ışıltılı bir gününde Daphne adlı güzeller güzeli kızı görünce ona büyük bir ilgi duyar.
Ancak Daphne sonsuza kadar bakire kalma yemini ettiği için, bu yakışıklı tanrıdan kendisini korumak ister ve hızla uzaklaşır. Ancak Apollon hemen arkasından kızı kovalamaya başlar. Bir türlü yakalayamaz, belki de yakalamak istemez. Apollon gözlerinin hemen önünde kendisinden kaçmaya çalışan bu kızın halini âdeta ense kökünden seyreylerken kız bir anda ağaca dönüşmeye başlar.
Daphne kaçarken tanrılardan yardım istemiştir çünkü. Apollon gözlerinin önünde ağaca dönüşen kızın haline üzülmekle birlikte, hiçbir şey yapamadan seyreyler bu dönüşümü büyük bir üzüntüyle. Nihayetinde kız ağaç olur, kol ve bacakları dal olur, saçları ise yaprak. Mit bu ya! Apollon ağaca sarılır ve halen tir tir titreyen ağaca dönüşmüş Daphne’nin korkudan yaprakları dökülür.
Apollon, topladığı yapraklardan bir çelenk yapar ve başına takarak oradan hüzünle uzaklaşır. Bu bağlamda günümüze kadar müzik ve güzel sanatlar dalında verilen tüm ödüller, defne yapraklarıyla örülü bir çelenk formuna uyarlanır. Çünkü Apollon, güzel sanatlarla ilişkilendirilmiştir sanat tarihi boyunca.
Bu mitte Apollon ışık tanrısıdır, Daphne ise tan kızıllığı. Apollon’nun Daphne’ye olan aşkı ve süreklinin ardından koşması güneşin alacakaranlıkla kovalamaca oynamasını ifade eder. Apollon, hiçbir zaman Daphne’ye ulaşamaz. Zaten bu yüzden her gün güneş yeniden doğra ve hercümerç Güneş’in doğuşu ve batışından önce Daphne bütün güzelliğiyle dünyayı kızıla boyar.
Apollon’nun annesi gece tanrıçası Leto, kız kardeşi Artemis ay tanrıçası kendisi de Güneş tanrısıdır.
Değerli dostlar; Ay ve Güneş geceden doğmaz mı? İyi pazarlar...
