Suriye ve Irak'ta köşeye sıkışan IŞİD'in uyuyan hücreleri Türkiye için tehdit
REKLAMİçişleri Bakanı Süleyman Soylu’nun geçtiğimiz hafta yaptığı açıklamaya göre Türk güvenlik güçleri kısa süre önce Hatay’da zaman ayarlı bomba yüklenmiş bir kamyonu durdurdu.
IŞİD’li bir teröristin kullandığı belirtilen kamyon, Suriye’de Kürt Demokratik Birlik Partisi’nin (PYD) elinde bulunan 100 IŞİD’linin serbest bırakılması karşılığında terör saldırısı gerçekleştirmeden önce yakalandı.
IŞİD ile PYD’nin iddia edilen işbirliği, önümüzdeki dönemde Suriye’deki iki örgüt arasında sınır-ötesi terör eylemi gerçekleştirmeye yönelik taşeronlaşma risklerini gündeme getirdi.
Öte yandan, hapishanelerde daha da radikalleşen IŞİD militanlarının salıverildiklerinde savaş alanlarına geri döneceği veya ülkelerine giderek yeni bir terör saldırısı dalgasını tetikleyebilecekleri de birincil tehditler arasında gösteriliyor.
IŞİD militanlarının büyük kısmı Suriye’de Rakka kent merkezindeki büyük bir hapishanede ABD destekli PYD / YPG militanları tarafından tutuluyor.
Geçtiğimiz yıl Haziran ayında YPG tarafından omurgası oluşturulan Suriye Demokratik Güçleri'nin (SDG) IŞİD'le gizli esir takası anlaşmaları yaptığı ve IŞİD bünyesindeki Avrupalı yabancı savaşçıların bir kısmının serbest kaldığı iddia edilmişti.
Londra merkezli Suriye İnsan Hakları Gözlemevi, cumartesi günü SDG’nin ülkenin doğusunda IŞİD kontrolü altındaki son toprakları da ele geçirdiğini açıkladı.
"Köşeye sıkıştıkça işbirliği yapıyor"
Merkezi Ankara’da bulunan ORSAM düşünce kuruluşunda güvenlik çalışmaları alanında araştırmacı Sertaç Canalp Korkmaz’a göre; “IŞİD köşeye sıkıştıkça farklı isimler adı altında hareket etmeye ve farklı terör örgütleriyle işbirliği yaparak hayatta kalmaya çalışıyor.”
Canalp, “sahadaki dengelerde yaşanan değişim amaçları farklı olan her iki terör örgütünü de ayakta kalabilmek için kimi yerlerde birbirleriyle temas kurmaya, ortak iş yapmaya veya bazı konular üzerinden pazarlık yapmaya itmektedir” diye ekliyor.
"Yeni saldırı riski devam ediyor"
Yakın zamanda bu tür saldırı girişimlerinin yeniden yaşanabileceği öngörüsünde bulunan Korkmaz, Türkiye’de IŞİD’in hala uyuyan hücrelerinden kaynaklı bir tehdidin bulunduğunu da vurguluyor:
“PKK terör örgütü de kendisinin yapamadığı eylemleri IŞİD’e taşeron bir rol yükleyerek gerçekleştirmek isteyebilir”
Korkmaz’a göre, PKK/PYD böyle bir durumda hem kendisi saldırının faili olmadığını gösterecek, hem de IŞİD’in eylem kapasitesini bahane ederek Suriye’de IŞİD’e karşı olan varlığını sürdürebilmek için başta ABD olmak üzere Batılı devletlerden uluslararası destek görmeye devam edecek.
"Böyle bir işbirliği iddiası için coğrafya tamamen yanlış"
Öte yandan bazı uzmanlar ise konu bazlı bile olsa IŞİD ile YPG/PYD arasında böyle bir işbirliğinin olabileceğine ihtimal vermiyor.
Suriye ve terörizm konularında araştırmacı Kyle Orton, Euronews Türkçe’ye yaptığı açıklamada Türkiye’de PKK ile IŞİD’in birlikte çalıştığına dair bir algı yaratma eğilimi olduğunu düşünüyor.
“Daha önceleri “savaş ekonomisi” bağlamında YPG/PKK ve IŞİD güçleri arasında belirli anlaşmalar olmuş ve IŞİD’in bazı topraklardan ayrılıp, özellikle gerilim çıkarmaları için istedikleri yerlere, özellikle de Türkiye’ye gitmelerine izin verilmişti” diyor Orton.
Ancak, Orton’a göre PKK ile IŞİD arasında bir terör saldırısı gerçekleştirme odaklı doğrudan bir işbirliği olması çok kuşkulu.
Benzer şekilde, merkezi ABD’de bulunan Dış Politika Araştırmaları Enstitüsü’nde Orta Doğu programı müdürü Aaron Stein, böyle bir işbirliğinin akla yatkın olmadığını savunuyor.
Stein, "Böyle bir işbirliği iddiası için coğrafya tamamen yanlış” diyor.
REKLAMBM raporu: IŞİD halen küresel tehdit
Geçtiğimiz günlerde Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ne sunulan raporda, IŞİD’in düzenlediği terör saldırılarının azalmış olsa da halen gizli hücresel bir ağ ile küresel bir terör tehdidi doğurmaya devam ettiği belirtildi.
Irak ve Suriye’de 18 bin aktif IŞİD militanının bulunduğu tahmin ediliyor.
Güvenlik Konseyi toplantısında konuşan BM Terörle Mücadele Ofisi (UNOCT) Direktörü ve terörden sorumlu genel sekreter yardımcısı Vladimir Voronkov IŞİD’in saldırılarının çatışma bölgelerini terk eden, ülkelerine geri dönen ya da hapishaneden tahliye edilmek üzere olan yabancı teröristlerle yeniden canlanabileceği uyarısında bulundu.
Yalnız kurt eylemleri
Türkiye, 2017 yılına IŞİD militanı Abdülkadir Masharipov'un İstanbul'un ünlü gece kulüplerinden Reina'ya yaptığı ve “yalnız kurt” eylemi adı verilen terör saldırısıyla girmiş ve içlerinde turistlerin de bulunduğu 39 kişi hayatını kaybetmişti.
ABD Merkez Kuvvetler (CENTCOM) Komutanı Orgeneral Joseph Votel geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, ABD’nin Suriye’den çekilme kararını eleştirerek, IŞİD'in halen liderleri, savaşçıları, 'kolaylaştırıcıları' ve kaynakları bulunduğunu belirtmişti.
REKLAMÖte yandan, Suriye İnsan Hakları Gözlemevi'nin son açıklamasına göre, Suriye'de IŞİD'in elinde 40 ton altın külçesi ve milyonlarca dolar nakit parası bulunuyor ve bunlar Deyrizor vilayetinde depolanıyor.
Dolayısıyla, örgüt Suriye’de elinde kalan son toprakları da artık kaybettiği düşünüldüğünde, merkezi kapasitesini yeniden kurup yeni militanlar devşirmek ve uyuyan hücrelerini canlandırmak için önümüzdeki dönemde bu kaynaklarını kullanabilir.
Cambridge Üniversitesi’nden Fullbright bursiyeri ve Orta Doğu analisti Jesse Marks, “IŞİD’in, operasyonları ve taktik manevraları artık çok daha gizli kapaklı olacak, Suriye içinde ve dışında saldırı düzenleyip gerçekleştirmek üzere hücre kullanımına başvuracak” diyor.
Euronews Türkçe’ye konuşan Marks, grubun güç projeksiyonunda dayanıklılık sergilediğini kaydederken, ABD öncülüğündeki koalisyon güçlerine karşı Menbiç’te gerçekleştirilen saldırıları, Rakka’daki intihar saldırılarını ve Türkiye ve Irak’taki sınır ötesi tehditleri de buna kanıt olarak gösteriyor.
"IŞİD yeraltına inebilir"
Marks, IŞİD’in hücre-temelli bir yeraltı ağ yapılanmasına geri dönmesinin Suriye’nin komşularındaki terör saldırısı tehdidini de artırabileceğini düşünüyor.
REKLAMGeriye kalan birkaç yüz IŞİD militanının cumartesi günü SDG’ye teslim olduğu açıklanırken, bazı militanların halen bölgedeki gizli tünellerde saklanıyor olma endişesi var:
“Ancak savaş sırasında karşılaşılan sürekli tehditler düşünüldüğünde, komşu ülkelerdeki güvenlik altyapısı, IŞİD tehdidinin ortaya çıktığı dönemle kıyaslandığında çok daha güçlü görünüyor"
Marks aynı zamanda IŞİD tehdidinin önlenmesinde bu devletlere güvenen uluslararası topluluğun, IŞİD kaynaklı yeni bir saldırı girişimi karşısında bölgesel düzeyde hazırlık halini güçlendirmeyi sürdüreceğini kaydediyor.
Ancak Marks’a göre, Suriye’de sahadaki gerçeklikler, özellikle de Esad’ın muharebe alanlarındaki başarısı, Türkiye’nin Kuzey Suriye’deki faaliyetleri ve ABD koalisyon güçlerinin kuzeydoğu Suriye’deki hava saldırıları, örgüte yeni devşirilenlerin uluslararası terörizme yönelmesini motive edebilir.