Son yazımızda insanlık devirlerini belirtmiştik. İnsanlar, ana hatlarıyla beş devir yaşamış. 

Bunlar kısaca şöyledir: 

1) İlkel hayat (vahşet ve bedevilik) devri; 2) Kölelik (memlûkiyet) devri; 3) Esirlik devri; 4) Ücretçilik devri; 5) Serbestiyet (liberal) ve malikiyet devri. 

Her bir devrin sosyolojik farklılığı olduğu gibi eğitim sistemi de farklıdır haliyle. Her devrin sosyal kurumları da farklılık gösterir. 

Sosyal kurum; yapı yönünden insan ihtiyaçlarına hizmetten doğan; şahıslar, davranışlar, statüler, rol ilişkileri ve kültür ilişkileri karışımından oluşur.

Angell’e göre sosyal kurum, sosyal ilişkilerin bütünüdür. 

Bunlar şu şekildedir:

1. Bilim – Araştırma merkezleri; 2. Oyun – Eğlence yerleri; 3. Din – Dinî kurumlar (cami, türbe vs.); 4. Çoğalma – Aile; 5. Kültürlenme ve eğitim – Okullar; 6. İlişkilerin kontrolü – Devlet ve hükümetin bölümleri; 7. Ekonomik faaliyetler – Üretim, ticaret, maliye vs. 8. İletişim – Gazete, radyo, TV, sosyal medya, intenet vs.

Görüldüğü gibi her sosyal kurumun eğitim, etkilenme ve gelişme vs. merkezi farklı farklı olduğu gibi her bir sosyal kurumun da fonksiyonları farklıdır.

Yukarıda sayılan her sosyal olgu ile insanlar farklı şekil ve derecede eğitilmiş, gelişmiş ve sosyalleşmiş olur. Bunlardan hangisinde ilgilenme, etkilenme fazla ise kişi o konuda gelişmesini sürdürür. Daha sonraki hayatında bu etkilenmeler farklılık gösterebilir. Bu etkilenmeler sosyal kurumların fonksiyonlarının etkileme derecesine göre değişebilir. 

Bu fonksiyonları aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:

1. Yaşama ihtiyaçlarının giderilmesi; bebek ve çocukken anne-baba tarafından, onlar yoksa diğer aile fertleri bu görevi üstlenirler. Onlar da yoksa devletin bakımı söz konusu olabilir.

2. Sosyal bütünleşme; insanlar komşularla, dernek, vakıf, spor kulubü vs. ile bütünleşebilirler ve sosyal ihtiyaçlarını karşılarlar.

3. Kültür taşıma; insan önce ailesinden başlamak üzere milletin her kültürü taşıyan grubu ile kültür aktarması olabilir.

4. Sosyal kontrol; kişi davranışları ile sosyalleşmesini geliştirebildiği gibi asosyal duruma da kontrolsüz bir şekilde çıkabilir. 

5. Haberleşme, iletişim; sosyalleşmenin en önemli fonksiyonlarında biriidr. İletişim kopukluklarında insan en yakınındakinden bile hızla uzaklaşabilir.

6. Sosyal hareketlilik; bütün fonksiyonların birleşmesi olarak kabul edilebilir.

7. Dini hayat; sosyal hayatın en sıkı, etkili ve kalıcı fonksiyonudur.

İşte bu faktörler/fonksiyonlar etkisinde kalan fertler/toplum sosyal değişime uğramaktadır. Toplumların sosyal değişime uğraması fıtrî olarak olabildiği gibi iç ve dış güçlerin planlı, programlı olarak uygulandıkları yollarla da olur ve olmaktadır.