Bediüzzaman imanın ve küfrün verdiği sonuçları şöyle açıklar: “İman, bütün eşya arasında hakikî bir uhuvveti, irtibatı, ittisali ve ittihad rabıtalarını tesis eder.

Küfür ise, bürudet gibi, bütün eşyayı birbirinden ayrı gösterir ve birbirine ecnebî nazarıyla baktırır. Bunun içindir ki, mü’minin ruhunda adâvet, kin, vahşet yoktur. En büyük bir düşmanıyla bir nevî kardeşliği vardır. Kâfirin ruhunda hırs, adâvet olduğu gibi, nefsini iltizam ve nefsine itimadı vardır. Bu sırra binaendir ki, dünya hayatında bazan galebe kâfirlerde olur. Ve keza, kâfir, dünyada hasenatının mükâfatını filcümle görür. Mü’min ise, seyyiatının cezasını görür.

Bunun için dünya, kâfire Cennet (yani âhirete nisbeten), mü’mine Cehennemdir (yani saadet-i ebediyesine nisbeten) -yoksa, dünyada dahi mü’min yüz derece ziyade mesuttur- denilmiştir. Ve keza, iman insanı ebediyete, Cennete lâyık bir cevhere kalb eder. Küfür ise, ruhu, kalbi söndürür, zulmetler içinde bırakır. Çünkü, iman, kabuğunun içerisindeki lübbü gösterir. Küfür ise, lüble kabuğu tefrik etmez. Kabuğu aynen lüb bilir ve insanı cevherlik derecesinden kömür derecesine indirir.” (Mesnevî-i Nuriye, s. 60)

İman varlıklar arasındaki hakikî kardeşliği, bağları ve ortak noktaları geliştirir. Küfür, eşyayı birbirine düşman gösterir. Mü’minin ruhunda düşmanlık, kin ve yalnızlık yoktur. En büyük düşmanını kardeş görür. Küfür, ruhları hırs ve düşmanlıkla kararttığı için sadece nefsine güvenir. Dünyadaki iyiliklerinin karşılığını görür. Mü’min günahlarının cezasını gördüğünden ahirete temiz olarak gider. Ahirete nisbeten dünya kâfir için Cennet, mü’min için Cehennem sayılır. Ama yine de mü’min kâfirden daha huzurludur.

İman insanı ebedî hayata, Cennete lâyık bir duruma getirir. Küfür, ruhu ve kalbi kararttığından insanı karanlıklar içinde bırakır. İnsan, iman nuruyla Cennete lâyık bir kıymet alırken; küfürle Cehenneme ehil olacak duruma düşer. 

Bu durumu Bediüzzaman şöyle açıklar: “İnsan, nur-u iman ile âlâ-yı illiyyîne çıkar, Cennete lâyık bir kıymet alır. Ve zulmet-i küfür ile esfel-i sâfilîne düşer, Cehenneme ehil olacak bir vaziyete girer. Çünkü, iman, insanı Sâni-i Zülcelâline nisbet ediyor. İman bir intisaptır. Öyleyse, insan, iman ile insanda tezahür eden san’at-ı İlâhiye ve nukuş-u esmâ-i Rabbâniye itibarıyla bir kıymet alır. Küfür o nisbeti kat eder. O kat’dan, san’at-ı Rabbâniye gizlenir. Kıymeti dahi yalnız madde itibarıyla olur. Madde ise, hem fâniye, hem zâile, hem muvakkat bir hayat-ı hayvanî olduğundan, kıymeti hiç hükmündedir.” (Sözler, s. 495)

Antika eserler hurdacılar çarşısında satılmaz. Onların kıymetini uzmanları bilir. Üzerindeki sanatları ve nakışları okur, ona göre değer biçer. İmanlı insan antika eserlere benzer. Onun değerini ancak yapan bilir. Küfür insandaki nakışları örttüğünden değeri maddî itibariyle kıymet kazanır. İnsanın maddesi fani, geçici bir hayvan hayatı olduğundan değeri hiç hükmündedir.

İmanlı kimse nurlu ve kuvvetli olduğundan kâinata meydan okuyacak güce sahiptir. 

Bunu Bediüzzaman şöyle özetler: “İman hem nurdur, hem kuvvettir. Evet, hakikî imanı elde eden adam, kâinata meydan okuyabilir ve imanın kuvvetine göre, hâdisâtın tazyikatından kurtulabilir.” (Sözler, s. 500)

İnsan imanıyla sultanlık makamına çıkabilir. Küfür ise canavar bir hayvan durumuna düşürür.

“İman, insanı insan eder. Belki insanı sultan eder. Öyleyse, insanın vazife-i asliyesi, iman ve duâdır. Küfür, insanı gayet âciz bir canavar hayvan eder.” (Sözler, s. 502)

İnsanın asıl görevi, iman ve duâdır.