İLMEK İLMEK DOKUNAN SANAT: GOBLEN

Ayşe KAVAK ile goblen sanatı üzerine her şeyi konuştuk.

BİRAZ GOBLEN SANATINDAN BAHSEDER MİSİNİZ?

Bu sanatı oğlum Umutcan'ın hastalığı ikinci defa nüks edince Ankara'ya  tedaviye gittiğimizde kaldığımız hastanede öğrenmeye başladım. Çok merak ettim öğrendim ve yapmaya başladım hediye olarak çok yaptım diyebilirim; ama şimdi bu sanatta daha da ilerlemek kendimi geliştirmek istiyorum...

"Goblen ya da öteki adıyla Goblen genellikle resmin baskı yoluyla kumaşa aktarılarak ve noktaları sayılabilir bir kumaş üstüne tek yönlü işleme tekniği uygulanarak yapılan bir işleme sanatıdır.

Geleneksel Türk el sanatlarımız açısından bakıldığında goblen; etamin ya da kanaviçe işlemeye karşılık gelir.

Goblen, ismini Fransa'da ki bir eyaletten alır. 17.yüzyılda sadece saraylarda halı ve koltuk dokumalarında kullanılmış, kraliyet ailesi dışında kullanımı yasak olduğundan saray dışına çıkamamıştır. Pahalı bir çalışma olduğu için o dönemde yaygınlaşamamış, ancak 19.yyda tablo olarak yapılmaya başladığında ilgi görmüştür. Ülkemize girişi ise yine o dönemde batılı diplomatlar yoluyla olmuştur.

KULLANDIĞINIZ MALZEMELERDEN NELER?

Goblen çalışılırken kullanılan malzemeler çalışmayı yönlendiren şema, Fransız goblen kumaşı, iğne ve ipliktir. 

GOBLEN PAHALI BİR ÇALIŞMA MI? 

İşlenmeye hazır goblen kiti çok pahalı olmamasına rağmen, işlenmiş goblenin değeri yüksektir.

GÖRDÜĞÜM KADARIYLA ÇOK SABIR İSTEYEN BİR SANAT. BİRAZ DA BİR TABLONUN ORTAYA ÇIKIŞ SÜRESİNDEN KONUŞALIM…

 Hobi olarak çalışılırsa süreyi belirlemek zordur. Ancak sadece goblen işlemeye adanan bir dönem söz konusuysa, aylar hatta edatına göre bir yıl alabilir. Ayrıca gobleni bir röprodüksiyon olarak değerlendirmek mümkündür, zira ünlü tablolar orijinallerinin edatında işlenir. 

NEREDEN ETKİLENDİNİZ DE GOBLENE BAŞLADINIZ?

 Oğlumun tedavi süresinde öğrenmeye çalıştım. Çok etkilendim diyebilirim. Ve çalışmalarımı sürekli hale getirdim.

ETKİLENDİĞİNİZ VEYA ÖRNEK ALDIĞINIZ SANATÇILAR VAR MI?

 Bir goblen sanatçısından etkilendiğimi söyleyemem. İnsan temalı goblen beni her zaman etkilemiştir. Ve eğer bu bir röprodüksiyon ise o zaman resmin sahibi sanatçıdan etkilendiğim söylenebilir.

 YAPTIĞINIZ BU TABLOLAR PAHALI MI?

Evet. Çok emek ve sabır isteyen bir uğraştır. Bu nedenle değeri yüksektir.

ÇALIŞMANIZI BEĞENMEYİP BOZDUĞUNUZ OLDU MU?

 Bu mümkün değil. Goblen hata payı olmayan bir iştir. Bozulup tekrar yapılma şansı yoktur. Hazır goblen kiti alınırken,  beğenilen modelin seçilmesi, ortaya çıkacak sonucun da beğenilmesi demektir. 

TÜRKİYE DE BU SANAT YETERİNCE TANINIYOR MU?

 Maalesef tanınmıyor. Meşakkatli oluşu yaygınlaşmasının önüne geçmiş olabilir. Avrupa’da ortaya çıkmasından kaynaklı olarak orada bilinip tanınırken, sınırlarımızın içine çok giremediğini kabul etmek gerekir.

Ülkemize 19. yüzyılda giren bu sanat, daha çok batılı diplomatlar ve azınlıklar yolu ile gelmiştir. Goblen; günümüzde, ev ve işyerleri için tablo, koltuklar ve puflar için kaplama kumaşı olarak, koltuk ve kanepeler için şal olarak kendisini göstermektedir.

Bu gün gelişen ev tekstili sektörü alanında goblen sanatının önemli bir geleceği vardır. Ancak, işlenmesinin zaman ve sabır gerektirmesi, malzemenin pahalı olması, yaygınlaşmasının önüne geçmiştir. Gelir ve kültür düzeyi yüksek kişilerin daha çok özel zevkleri için ürettikleri bir ürün olmuştur. İşlenmesinin dikkat ve sabır gerektirmesi, seri üretim yapılmasını engellemektedir.

GOBLEN ÇALIŞMAK İSTEYENLERE NELER ÖNERİRSİNİZ? HERKES YAPABİLİR Mİ? 

Yüksek konsantrasyon ve sabır sahibi olan herkes goblen çalışabilir. Çok emek ve zaman ister sanat. Daha çok ilgi uyandırmak için de farklı olmak gerek. 

BAŞARIMIN NEDENİ BUDUR DEDİĞİNİZ ŞEY NEDİR?

Tek kelime ile ilkelerim. Sanatla ilgilenen herkesin bir dünya görüşü, prensipleri ve ilkeleri olmalıdır.

Tarzınız alışılmışın dışı. Kullandığınız renklerin canlılığı ve yoğunluğu izleyiciyi, goblenin içinde küçük bir yolculuğa çıkarıyor...

SİZ TARZINIZI NASIL TANIMLIYORSUNUZ VE ÇALIŞMALARINIZLA VERMEK İSTEDİĞİNİZ MESAJ NEDİR? 

İnsan temalı goblen beni en iyi yansıtan çalışmadır. İnsanın değerli olduğu, bu çalışmalardaki mesaj olarak görülebilir. 

YAKIN ZAMANDA GERÇEKLEŞTİRMEYİ DÜŞÜNDÜĞÜNÜZ YENİ BİR ÇALIŞMA VAR MI?

 Yeni goblen çalışmalarına tabi ki devam edeceğim. İmkân sağlanırsa çalışmalarımı sanatseverlerle paylaşmaktan mutluluk duyarım.