İHA ve SİHA üretiminde Dünyada Yükselen Bir Güç: Türkiye

    Askeri İHA konusunda İsrail ve ABD’ye bağlı kalmak istemeyen Türkiye imalata başlayarak büyüyen bir piyasa haline gelerek ileri teknoloji kullanmakta ve araçlar üretmektedir. İHA’lar konusunda uzmanlar Türkiye’nin bu alandaki çeşitli araçlar ürettiğini bir de küresel İHA piyasasında da yükselmekte olduğunu söylemektedir. Türkiye 1940’lı senelerde Uluslar arası Sivil Havacılık Örgütü’ne uçak ürettiğinden dolayı önemli bir üye olarak giriş yapmış ve sonraki senelerde kopukluk olmuş ve İHA’lar sayesinde de ciddi bir dönüş yapmıştır. Türkiye için en büyük ve yersiz eleştiri ise kendi sınırları içinde İHA ve SİHA saldırıları yapmış olduğudur. Sivilleri katlettiği de yine yalan, yersiz ve asılsız eleştiri olarak kalmaktadır.

Bayraktar TB2’ye ait Teknik Özellikler

Haberleşme Menzili: <150 km

Seyir Hızı: 70 knot

Azami Hız 135 knot (110 IAS)

Operasyonel İrtifa: 22.500 feet

Azami İrtifa: 25.000 feet

Uçuş süresi: <24 saat

Kanat açıklığı: 12 m

Uzunluk: 6.5 m

Kalkışı ve İnişi: Pist

Azami Kalkış Ağırlığı: 650 kg

Mühimmat Kapasitesi: 55 – 155 kg

Yakıt türü: Benzin

Sektörün Öncüleri Kabul Edilenler İsrail ve ABD

ABD’nin askeri alanlarda İHA üretiminde öncü ülkelerden biri olduğu ve İsrail’in de öncüler arasında yer aldığı biliniyor. Önceleri İsrail ve sonrasında da ABD 1970 ve 80’li yıllarda üretime başlamış ve Türkiye ise yeni nesil İHA üreticileri arasında yer almıştır. Diğer öncüler ise Çin ve Fransa olarak yer alıyor. En az 95 ülkenin ise askeri alanlarda İHA üretme çabası olduğu biliniyor. 60 ülke ise 267 adet İHA’yı çalıştırır hale getirmiştir.

Dünyanın En Büyük İHA İhracatçısı Olan Ülke: Çin

Türkiye İHA alanında geliştirmiş olduğu kullanım modeli, yazılımı ve tasarımı ile dünya üzerinde en iyi beş ülkeden biri olmayı başarmıştır. İHA teknolojisi geliştirmekte olan ve ithal edilen yeni nesil ülkelerden olan Çin, İran, Türkiye ve Pakistan da kendi üretimlerini yapmaktadır. Çin ise İHA ihracatında yüzde 1430 artış yapmış ve dünyada bu alanda birinci olmayı başarmıştır. İHA sektörünün ise piyasa araştırma şirketleri tarafından yapılan çalışmalarda 2019 senesi içinde 7,3 milyar dolar çapında büyüklük oluştuğu bilinmektedir. Sektörün büyüklüğünün ise 10 sene içinde toplamda 100 milyar dolara yakın olacağı tahminler arasındadır.

İsrail ve ABD İle İlişkilerden Dolayı Üretim

Türkiye geliştirmiş olduğu araçları PKK terör örgütüne karşı askeri mücadelede İHA ve SİHA’ların sık bir şekilde kullanılması başarıda önemli rol oynamaktadır. Terörle mücadele kapsamında Türkiye ilk İHA’ları 1995 senesinde ABD’den almıştır. Türkiye GNAT 750 modelindeki İHA’ların eskimesi üzerine İsrail’den İHA almaya başlamıştır. Fakat İsrail’den aldıkları Heron tipindeki İHA’lar da sorun vermiş ve birkaçı düşerek kullanılamaz hale gelmiştir. Teknik nedenlerden ötürü de Heronlar uçamamıştır. Dolayısıyla Heron’ların bir bölümü İsrail’e geri verilmiştir. 2010 senesinde İsrail ile yaşanan Mavi Marmara krizi yüzünde ABD Kongresi Predator ve Reaper tipindeki İHA’ların satışına müsaade etmemiştir. Türkiye de bunun üzerine kendi İHA’larını üretmek için harekete geçmiştir. Dolayısıyla 2010 yılında İHA’ların deneme testine başlanmış ve ismi ANKA olarak anılmıştır.

Türkiye’de İHA Üreten Öncü Firmalar

İHA üretiminde öncüler Türkiye’de TUSAŞ ile Baykar. Vestel ve STM de askeri alanda İHA üretimi yapmaktadır. Baykar’ın üretmiş olduğu Bayraktar TB2 adındaki SİHA sektördeki en iyilerden biri. Füze taşıyabilen küçük SİHA olması nedeniyle rakiplerinden ayrılmaktadır. Bayraktar TB2 gözetleme, keşfetme ve istihbaratından ötürü bir İHA ve mühimmat taşımasından ötürü ve ateşleme sistemi olmasından dolayı SİHA olarak kullanılmaktadır.

Türkiye’den İHA Satın Alan Ülkeler

Yaz aylarında Azerbaycan’ın İHA satın aldığı bilgileri dolaşmıştı. Ukrayna, Katar, Tunus, Sırbistan ve Libya da Türkiye’den İHA ile SİHA alacak diğer ülkeler arasında. Uzmanlara göre İHA’lar sayesinde Azerbaycan’ın Dağlık Karabağ’da gerçekleştirdiği başarı dolu operasyonlarının yurt dışında övgü ve talebe neden olmaktadır. Türkiye geliştirmiş olduğu İHA’ları Bahar Kalkanı Harekatı esnasında Suriye’de kullanmıştır. Libya’da Türk İHA ile SİHA’ları önemli kazanımlar elde edecektir. 2019 senesinde Türkiye’nin savunma ile havacılık sektöründe ihracatı bir önceki seneye göre %34,6 artmış ve 2,74 milyar dolar olmuştur. 2023’te 10 milyar dolar olması beklenmektedir.

Türkiye 2014 ve 2018 yılları arasında silah ihracatını diğer yıllara göre artırmıştır. Silah ithalatı da %48 oranında azalmıştır. Kendi teknolojilerini geliştirmiş ve başka ülkeden alması gereken silah teslimatı da gecikmiştir. Dolayısıyla Türkiye önemli kazanımlar elde etmiştir. Türkiye uzmanlara göre yalnızca ihracat yapmıyor bir de öteki ülkelerle de ilişkilerini geliştirmek istiyor. Üretmiş olduğu İHA’ları satarken de diğer ülkelerin kendilerine ait İHA’larını üretmeleri için iş birliği yapıyor.

İHA Üretiminde Başka Ülkelerden Teknoloji Alınıyor Mu?

Tamamen yerli ve milli olduğu söylenen İHA ve SİHA’lar için Baykar Şirketi açıklama yaparak tüm sistemin yerli ve milli olduğu yinelenmiştir. Fakat aksi iddialar da bulunuyor. Kanada’dan sensör ekipmanı, Almanya’dan da füzeler için sensör teknolojileri gibi teknolojiler alınıyor. Guardian Gazetesi Hornet tipindeki füze yerleştiricisinin İngiltere’den alındığını yazmıştı. Ancak Selçuk Bayraktar iddiayı yalanlamıştı. Kanada da bu teknolojinin Dağlık Karabağ’da kullanımı olup olmadığını öğrenene kadar Türkiye’de İHA teknolojisi ihracatının bir kısmını dondurmuştur. Almanya da Türkiye’ye İHA filosu üstünden 12,8 milyon Euroluk ekipman satışı yaptığını söylemişti. En çok motor konusu tartışılsa da Türkiye Ukrayna ile ortak motor geliştirmiştir. Türkiye zaten tüm teknolojileri kendi üretebiliyor. Bir de ülkelerden aldığı ve birlikte geliştirdiği birçok teknolojiyi beceremediğinden değil tamamen ortak işbirliği geliştirilmesi isteği ve sebebiyle girişim yapmaktadır.