İdlib'de düğüm çözülüyor

Han Şeyhun'un ele geçirilmesiyle İdlib düğümünün çözülmesinde kritik dönemeci aşan Suriye ordusu süpürme harekatına başladı. İdlib'deki operasyonun durması noktasında ısrarını sürdüren Türkiye'nin 9 nolu gözlem noktasının bulunduğu bölgenin çevresi yoğun bombardıman altında. 9 nolu gözlem noktasının TSK kontrolündeki bölge ile kara bağlantısı kesilirken, Han Şeyhun ilçesinin kuzeyindeki 8 nolu gözlem noktasına taciz ateşi açıldı.

Suriye ordusunun İdlib'in kapısı konumundaki Han Şeyhun'u kuşatmasıyla İdlib'in yüzde 90'ını kontrol eden Heyeti Tahrir Şam (HTŞ) militanlarının bölgeden kaçmaya başladı. Suriye Hükümeti'nin silah bırakarak teslim olanlara yönelik af çağrılarının da teröristler arasında etkili olacağı belirtiliyor. Humus'ta önceki günlerde 115 kişinin aftan yararlanarak Suriye ordusuna teslim olduğu gelen bilgiler arasında.

İNSANİ KORİDOR AÇILDI

Teröristlerin kaçışıyla birlikte ordu birlikleri dün sabahtan itibaren ilçe merkezine girdi. Han Şeyhun'un yanı sıra, güneyindeki Morik ve Kefer Zita ilçeleri de ordunun denetimine geçti. Suriye, terör örgütlerinin kontrol ettiği bölgelerden çıkmak isteyen siviller için Han Şeyhun'un güneyinde güvenli insani koridor açtığını duyurdu. Suriye Dışişleri Bakanlığı'ndan bir yetkili, açılan koridorun Soran bölgesinde olduğunu ve güvenliğini Suriye ordusunun sağladığını belirtti. Yetkili, bölgelerden çıkış yapacak sivillere gıda ve sağlık desteği verilebilmesi için hazırlıkların tamamlandığını söyledi. Soran kenti, TSK’nın 9 numaralı gözlem noktasının olduğu Morek kentinin güneyinde yer alıyor.

M4-M5 YOLLARI AÇILACAK

Han Şeyhun'un temizlenmesiyle Soçi Mutabakatı'nda yer alan ancak bugüne kadar hayata geçmeyen Suriye için kritik önemdeki M4 ve M4 karayollarının açılmasına ramak kaldı. Halep ile Lazkiye'yi birbirine bağlayan M4 karayolu ile Halep ile Hama üzerinden Şam'ı birbirine bağlayan M5 karayolu, önemli birer ikmal güzergahı. Soçi Mutabakatı'nda da kontrolünün sağlanması istenen bu yollar, uzun zamandır Heyeti Tahrir Şam militanları tarafından kesilmiş durumda.

TACİZ ATEŞİ SÜRÜYOR

Suriye ordusunun ilerleyişi sürerken, Şam yönetimi ile doğrudan diyalog kurmayan Türkiye'nin İdlib'de gözlem noktaları zaman zaman taciz ateşine maruz kalıyor. Anadolu Ajansı (AA), dün "Esad rejimine bağlı savaş uçakları İdlib'de bulunan 8 nolu gözlem noktasına taciz atışı yaptı" bilgisini geçti. Haberde ağır makineli tüfeklerle açılan ateşte herhangi bir hasar oluşmadığı belirtildi. Sirman bölgesindeki 8 nolu gözlem noktası, Han Şeyhun ilçesinin kuzeyinde bulunuyor.

BAĞLANTI KESİLDİ

Öte yandan TSK'nın 9 numaralı gözlem noktasının TSK kontrolündeki bölgeyle kara bağlantısı tamamen kesildi. Sputnik Arapça, gelişmeyi “Cep kapandı, Morek’teki TSK noktası ve onlarca köy/beldedeki silahlı gruplar Suriye ordusunun kuşatması altında. Suriye ordusu Han Şeyhun kentinin batısı ile doğusunu birleştirdi” şeklinde duyurdu. Önceki gün Suriye ordusu Han Şeyhun'a dayandığında 9 numaralı gözlem noktasını takviye etmek için yola çıkan TSK konvoyu yakınlarına, Suriye ordusunca havadan uyarı atışı yapılmış ve saldırıda üç sivil hayatını kaybetmişti. Gelişme üzerine Rusya'nın Türkiye'ye Morek'te kuşatma altında kalan TSK gözlem noktasını Fırat Kalkanı bölgesine çekmesi teklifinde bulunduğu belirtilmişti. Ancak Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, gözlem noktasını boşaltmak gibi bir durumun söz konusu olmadığını açıklamıştı.

Rusya ile Türkiye arasındaki Astana mutabakatı çerçevesinde 2018 eylülünde ilan edilen, Soçi uzlaşısındaki maddeler bugüne kadar hayata geçirilemedi. Uzlaşı, 15 Ekim’den itibaren silahlı grupların, ağır silahlarını bırakıp tayin edilen bölgenin dışına çıkarılmasını öngörüyordu. Ancak bu tarihten sonra El Nusra (HTŞ) silah bırakmadığı gibi işgal ettiği alanı genişletti. Yine uzlaşıya göre Suriye için kritik önemdeki Halep-Lazkiye ve Halep-Hama yollarının, geçen yılın sonuna kadar tamamen açılması planlanıyordu. Bu da hayata geçmedi ve Suriye ordusu İdlib'deki teröristleri temizlemek için geniş kapsamlı bir operasyon başlattı. Rusya defalarca Türkiye'ye mutabakatı uygulaması çağrısında bulundu.

LİDERLER 9 EYLÜL'DE BİR ARAYA GELECEK

Türkiye'nin İdlib'de operasyona karşı çıkan açıklamalarına rağmen sahada temkinli adımlar atması dikkat çekiyor. Erdoğan'ın ağustosta yapılacak dediği Astana zirvesi 9 Eylül'e ertelenmişti. Rusya'nın İdlib'de önemli bir yol katetmeden masaya oturmak istemediği Türkiye'nin de İdlib'de direterek masada elini güçlendirmek istediği yorumu öne çıkıyor.
Karşılıklı açıklamalara rağmen Astana sürecinin Anayasa komisyonunda uzlaşı sağlandıktan sonra devam edeceği tahmin ediliyor. Öte yandan 9 Eylül'deki zirvede Türkiye'nin 9 nolu gözlem noktasıyla ilgili girişimlerde bulunması bekleniyor.

RUSYA: TÜRKİYE İLE TEMASTAYIZ

İdlib'le ilgili gelişmeler Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova da soruldu. İdlib'e ilişkin Türk tarafı ile yaptıkları mutabakata bağlı kalınmasının ‘önemli olduğuna’ inandıklarını belirten Zaharova olup bitenler konusunda Türkiye'yle temasta olduklarını ekledi.

Zaharova haftalık basın toplantısında, "İdlib'le ilgili varılmış tüm mutabakatlara tamamıyla bağlı kalınmasının önemli olduğunu düşünüyoruz. Bu mutabakatların hem teröristlerle mücadeleyi sürdürme hem de sivil nüfusun güvenliğini sağlama amacı ile düşünülmüş maddlerine bağlı kalınması önemli" açıklamasında bulundu. Zaharova, "Biz de bu doğrultuda Türk tarafı ile Soçi Mutabakatı çerçevesinde işbirliğimizi sürdürüyoruz" diye devam etti. Zaharova ayrıca, İdlib ve çevresinde 'tehlikeli bir gerilim' gözlediklerini belirtip "Bu gerilimin neyin sebep olduğu açık: bunun sebebi, teröristlerin gerilimi azaltma bölgesi (İdlib) ve ötesindeki agresif saldırılarıdır" vurgusunu yaptı.