İdlib| Erhan Keleşoğlu: Rusya-Türkiye ilişkilerinde ciddi bir krizle karşı karşıyayız

Şerif KARATAŞ
İstanbul

Suriye’nin İdlib kentindeki mücadele, Rusya ile Türkiye arasındaki gerilim giderek artıyor. Kremlin’nin ve Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov’un yaptığı açıklamaları hatırlatan Akademisyen Erhan Keleşoğlu, İdlib gerilimi nedeniyle mart başındaki olası Putin- Erdoğan zirvesinin akıbetinin meçhule sokulduğunu belirtti. Rusya’nın İdlib’le ilgili kendi pozisyonundan taviz vermeden yoluna devam edecek gibi gözüktüğünü anlatan Keleşoğlu, “Burada Türkiye’nin ne yapacağı mühim. Operasyonlar ve çatışmalar devam edecek. Bu da tam bir çıkmaz ortaya çıkarıyor Türk-Rus ilişkileri açısından” dedi.

Ortadoğu’daki gelişmeleri yakından takip eden Akademisyen Erhan Keleşoğlu ile İdlib gerilimini konuştuk. İdlib’de giderek artan gerilim sürecinde son bir aydır yoğunlaşan Suriye ordusu taarruzunun önemli etken olduğunun altını çizen Keleşoğlu, Rusya’nın da taarruzu havadan desteklediğini söyledi. İdlib’de Suriye rejiminin çok hızlı bir şekilde ilerlediğini anlatan Keleşoğlu, “Esad güçleri 2012’den beri muhaliflerin elinde olan M-5 otoyolunu, yani Şam-Halep otoyolunu kontrol etmeyi başardı. Bu da Türkiye’nin desteklediği muhalif unsurların geri çekilmesine, yüz binlerce sivilin Türkiye sınırına doğru harekete geçmesine ve Türkiye’nin de daha fazla müdahil olmasına sebebiyet verdi. Ardından Erdoğan, Şam yönetimine Soçi Mutabakatındaki sınırlara geri çekilmesi için şubat sonuna kadar mühlet verdi ve İdlib’e TSK’nin askeri yığınağı hızlandı. Son üç haftada 16 TSK mensubu asker, hava saldırısı ve topçu ateşiyle hayatını kaybetti. Dolayısıyla Erdoğan’ın üstündeki baskı da artıyor” ifadelerini kullandı.

MUTABAKAT YOK

Rusya ile Türkiye arasında henüz bir mutabakat sağlanamadığını anlatan Keleşoğlu, Moskova- Ankara hattında İdlib’le ilgili yapılan görüşme diplomasi trafiğini hatırlattı. Keleşoğlu şöyle devam etti:

“Rusya tarafının Türkiye’ye bir harita sunduğu söyleniyor. Kamuoyuyla paylaşılmadığı için ayrıntılarını öğrenemesek de sızdırılan bilgilere göre, haritada Türkiye’nin İdlib’de Suriye sınırı boyunca yaklaşık 10-15 kilometreye kadar geri çekilmesi ve oluşacak bu güvenli hatta mültecilerin yerleştirilmesi öngörülüyor. Rus tarafı M-4 ve M-5 Karayollarında ise ortak devriye önerisiyle de gelmiş, ancak Türkiye bunu reddetmiş. Erdoğan, bir açıklamasında satır arasında, ‘Sunulan teklifi kabul etmemiz mümkün değil’ diyerek bundan bahsetti.”

İDLİB’DE GERİLİM DEVAM EDECEK

Keleşoğlu, 5 Mart’ta olası Putin- Erdoğan zirvesinin akıbetinin de meçhul olduğunu söylüyor ve ekliyor:

“Kremlin Sözcüsü şu an sadece İran, Rusya, Türkiye üçlü zirvesini değerlendirdiklerini açıkladı. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ise yaptığı açıklamada, ateşkesi kesin bir dille reddedeceklerini söyledi. Ateşkesin teröristlerin kazanması anlamına geleceğinden söz etti. Dolayısıyla Rus tarafı kendi pozisyonundan taviz vermeden devam edecek gibi görünüyor. Burada Türkiye’nin ne yapacağı mühim. Operasyonlar ve çatışmalar devam edecek. Suriye ordusu ileri harekatına devam edecek görünüyor. Bu da tam bir çıkmaz ortaya çıkarıyor Türk-Rus ilişkileri açısından. En son yapılan hava saldırısında 2 TSK mensubu yaşamını yitirdi. Bunu yapanın Rus uçakları olduğu ortaya çıktı. Rusya Savunma Bakanlığı saldırı görüntülerini sitesinde de yayımladı. Dolayısıyla ciddi bir krizle karşı karşıyayız Rusya-Türkiye ilişkileri açısından.”

"EMPERYALİSTLERE KARŞI HALKLARIN MÜCADELESİ DESTEKLENMELİ"

Keleşoğlu, Suriye’de emperyalist ve bölgesel güçlerin işgal ve müdahalesiyle oluşan savaş halinden, halkların yararına nasıl bir çözüm olabileceğine dair sorumuza da şöyle yanıt verdi:

“2011’de başlayan Arap isyanlarıyla birlikte Kuzey Afrika ve Ortadoğu bir dönüşüm sürecinden geçiyor. Bu devrimci dönüşüm uzun sürecek gibi görünüyor. Yani İran’dan Fas’a kadar olan coğrafyada bir altüst oluşa tanıklık ediyoruz. Suriye’de olanları da bununla ilintili olarak okumak gerekiyor. Bu altüst oluş sırasında farklı ülkelerde, örneğin Irak’ta en son İranlı General Kasım Süleymani suikastıyla ABD’nin doğrudan müdahalesini gördük. Irak’ta İran’da, Cezayir’de, Fas’ta, Sudan’da protesto gösterileri devam ediyor. Libya’da, Yemen’de iç savaşlar hüküm sürüyor. Bu süreç elbette ki bölgesel güçlerin, emperyalist güçlerin müdahalesine de açık bir ortam. İşte tam da bu noktada bölge halklarının barışçıl, demokratik, eşitlikçi, adaletten yana rejimleri inşa etmeleri için onların mücadelesinin yanında saf tutmak ve destek olmak gerekiyor.”

"ULUSAL ÇIKAR, GÖRELİ KAVRAM"

Erdoğan ve AKP’nin dış politikasına özellikle Suriye politikasına yapılan eleştirileri “ulusal çıkarlar” üzerinden ısrarla savunmasına dair Erhan Keleşoğlu şunları söyledi:

“Ulusal çıkar mefhumu çok göreli bir kavram. Ulusal çıkar, uluslararası ilişkiler literatüründe ülkeleri yöneten siyasal iktidarlar tarafından içi doldurulan, kullanışlı bir kavram olageldi. Dolayısıyla da kimin ulusal çıkarı? Ulusal çıkarı kim tanımlıyor? Ulusal çıkar nedir? İçeriğini nasıl dolduruyorsunuz, bu son derece muğlak. Dolasıyla bir iktidar değişikliği olursa, Türkiye’nin ulusal çıkarı ne olur? Şu anki muhalefet iktidara gelirse Erdoğan tanımladığı ulusal çıkarla özdeş midir, tam bir soru işareti. Burada AKP ve MHP blokunun oluşturduğu Cumhur İttifakının çıkarlarını düşünmek lazım. Bu bir ‘Hükümet meselesi değil, devlet meselesidir’ dendiğinde çıkarın içeriği nasıl dolduruluyor? Şurası net. Şu an devleti yöneten iktidarın içeriğini belirlediği ulusal çıkarlar söz konusu; bunun altını çizmek gerekir.”

"MUHALEFETE DÖNÜP SORMAK LAZIM"

Erdoğan'ın İdlib’le ilgili “savaş” açıklamasını değerlendiren Kılıçdaroğlu’nun “Meclisin niye haberi yok” diye sormasını Keleşoğlu, “Erdoğan, olanı söylüyor. Burada muhalefete dönüp sormak lazım. Yani sınır ötesi operasyonlara izin verirken bunların olacağını takdir edemeyen kendileridir” şeklinde değerlendirdi.

İdlib'de hava saldırısı düzenlendi, 2 asker hayatını kaybetti

İdlib’de, Suriye Ordusunun saldırısında 17 sivilin hayatını kaybettiği iddia edildi

İdlib’de adım adım savaş: 50 araçlık konvoy gönderildi

Erdoğan’dan İdlib açıklaması: En büyük sıkıntımız hava sahasını kullanamıyor oluşumuz

İdlib’e ilişkin dörtlü zirve konusunda henüz anlaşma yok