Hızlı toparlanmada ilk üçe girdik

Yeni tip koronavirüs salgınıyla mücadelede ilk günden itibaren oldukça etkili ve güçlü tedbirler alan Türkiye, dünyadan pozitif ayrışarak “üretim, istihdam ve ihracat odaklı” büyüme patikasına girdi. Büyük işletmelerden KOBİ'lere, esnaftan vatandaşa ve milyonlarca çalışana kadar sunulan; uygun oranlı-uzun vadeli krediler, borç ve vergi ertelemeleri, Kısa Çalışma Ödeneği, bireysel destek kredileri gibi imkânlarla özellikle mayıs ayından itibaren güçlü bir canlanma yaşandı. Tüketici ve üreticinin ekonomiye güveni arttı. Yaşanan gelişmeler rakamlara da yansıdı. Sanayi üretim endeksi mayısta, aylık bazda yüzde 17,4 yükseliş kaydetti. Söz konusu ayda imalat sanayii sektörü endeksi yüzde 19,3, madencilik ve taş ocakçılığı sektörü endeksi yüzde 4,5, elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi-dağıtımı sektörü endeksi ise yüzde 4,9 arttı. Pandeminin olumsuz etkilerinin çoğu mayısta silindi. Böylece yıllık bazda sanayi üretim endeksindeki gerileme yüzde 19,9'da kaldı. Bu arada sanayi, inşaat, ticaret ve hizmet sektörleri toplamında mayıs ciroları da aylık bazda ortalama yüzde 12,5 arttı.

GÖSTERGELER POZİTİF
Öncü göstergeler, haziran ve sonrasında da sanayi üretiminin arttığı ve yıllık rakamlarda hızlı toparlanmanın yaşanacağının işaretini verdi. Haziranda OSB'lerdeki elektrik tüketimi, mayısa göre yüzde 36 daha fazla gerçekleşmişti. İmalattaki canlanmayı gösteren İSO Satın Alma Yöneticileri Endeksi de, son 28 ayın en yüksek değerine geldi. İmalat PMI Endeksi 53,9 değerini alarak Şubat 2018'den beri en tepe noktayı görmüştü. Haziran PMI verileri ile Türkiye, G20 ülkelerinin tamamını geride bırakmıştı. Özel sektörün yatırım iştahı da tırmandı. Sadece haziranda 859 teşvik belgesi düzenlendi. Böylece aylık bazda en yüksek belge sayısına ulaşılmıştı.

V ÇIKIŞININ SİNYALLERİ
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak "Sanayide çarklar yeniden hızlanmaya başladı. Sanayi üretimimiz mayı'ta aylık bazda %17,4 oranında arttı. Ayrıca inşaat, ticaret ve hizmet sektörleri toplamında ciro endeksi aynı dönemde de yüzde 12,5 yükseldi. Her iki endekste ‘V’ çıkışının ilk sinyalini gördük" dedi. Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank da “Küresel piyasaların tamamı nisanda sert bir daralma yaşamıştı. Mayısta ise en hızlı toparlanan ilk üç ülkeden biri olduk, endeksin bütün alt kalemleri pozitif gerçekleşti” ifadelerini kullandı. Bakan Varank'ın paylaştığı verilere göre Türkiye, mayıs sanayi üretimi performansıyla İtalya ve Fransa'nın ardından üçüncü oldu. Ülkemiz, aralarında İspanya, Almanya, Çin, ABD ve Güney Kore'nin de bulunduğu birçok ülkeyi geride bıraktı.

SANAYİCİ, FAİZ BELASINDAN KURTULUYOR
∂ İstanbul Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan, düzenlediği basın toplantısında ''Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu" araştırmasının sonuçlarını açıkladı. Buna göre;
¥ Üretimden satışlarda TÜPRAŞ, 87 milyar 949 milyon lirayla listede ilk sırayı aldı. Ford, 37 milyar 71 milyon lirayla ikinci, Toyota 25 milyar 851 milyon lirayla üçüncü oldu.
¥ İSO 500 araştırmasına bu yıl ilk defa katılan Star Rafineri, 20 milyar 831 milyon liralık üretimden satışla listeye beşinci sıradan girdi.
¥ Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu, 2018'de 878 milyar lira olan üretimden satışlarını, 2019'da yüzde 16,5 artırarak, 1 trilyon liranın üzerine çıkardı.
¥ 2019'daki artış, önceki iki yılda kaydedilen yüzde 33,2 ve yüzde 34,5'lik oranlar ile kıyaslandığında, son üç yılın en düşüğü olarak dikkat çekti, büyüme performansı yavaşladı.
¥ İSO 500'ün ihracatı yüzde 2,4 artışla 73,5 milyar dolar oldu. İSO 500'ün Türkiye sanayi ihracatı içindeki payı yüzde 42 oldu.
¥ İSO 500'ün toplam faaliyet kârı yüzde 14,6 azalarak 92 milyar TL'ye düştü. Geçen yıl iç talebin daralması ve dış talep şartlarının zorlaşması sebebiyle sanayi kuruluşları, maliyet artışlarını fiyatlarına yansıtamadı, indirime gitti. Bundan dolayı kârlarda gerileme ortaya çıktı.
¥ Finansman (faiz) giderleri yüzde 33,4 düşüşle 96 milyar liradan 64 milyar liraya inerken finansman giderlerinin faaliyet kârı içindeki payı da yüzde 88,9'dan yüzde 69,3'e geriledi.
¥ 2018'de yüzde 45,3 olan kısa vadeli mali borçların toplam mali borçlar içindeki payı, 2019'da yüzde 41,4'e indi. Uzun vadeli mali borçların payı da yüzde 58,6'ya çıktı. Bu durum, gerçekleştirilen borç yapılandırmaları ile birçok kısa vadeli mali borcun uzun vadeli hâle getirildiğini gösterdi.
¥ İSO 500'de kar eden kuruluş sayısı 381'den 411'e yükseldi, İstihdam yüzde 1 arttı. Ödenen maaş ve ücretlerdeki artış yüzde 20,5 olarak gerçekleşti.
¥ Yabancı sermaye paylı kuruluşların sayısı, 2019'da değişmeyerek 117 olarak gerçekleşti.