Hicri Yılbaşı yapılacak ibadetler

Hicri Yılbaşı bugün kutlanıyor. Milyonların heyecanla beklediği Hicri Yılbaşı’nın gelmesiyle birlikte “Hicri Yılbaşı ne anlama geliyor Hicri yılbaşını da içine alan Muharrem ayında nasıl ibadet edilmelidir? Aşûre orucunun hükmü nedir? Orucu bozan şeyler nelerdir?” soruların yanıtları merak konusu oldu. Müslümanlar tarafından Hicri Aylar içerisinde yılın ilk ayı olarak kabul edilen Muharrem Ayında İslam tarihini derinden etkileyen olaylar yaşanmıştır. Allah katında haram aylar içerisinde yer alan bu ayın en büyük olayı Peygamber Efendimizin Mekke'den Medine'ye Hicret etmesidir. Hicretten sonra İslam nuru bütün cihanı aydınlatmıştır. Bu nedenle Hicret hadisesi İslam tarihinde bir dönüm noktası olmuştur. Peygamber Efendimiz (s.a.v.) Hicri Takvime göre, 632 yılında vefatından sonraki dönemlerde Müslümanlar kendilerine yeni bir takvim başlangıcı aramaya başlamışlardır. Bunun üzerine, Hz.Ömer r.a. zamanında toplanan islam şurası, islam tarihindeki büyük önem arz eden hicret olayını hicret yılını başlangıç olarak kabul etmiştir. Bu tarihten sonra 1 Muharrem yılın ilk günü ve Hicri Yılbaşı olarak kabul edilmiştir. Hicri Takvim'in oluşmasından sonra, bütün Müslümanlar dini ibadetlerini hicri takvimine göre yapmaya başlamışlardır. Hz. Ömer zamanında takvim başlangıcı olarak kabul edilen muharrem ayı tarih boyunca peygamberle ilgili birçok kurtuluş mucizelerine sebep olmasından dolayı diğer dinlerde de kutsal ay olarak kabul ediliyor. Muharrem ayı içerisinde ‘Aşure' gibi önemli bir günün yanı sıra ‘Kerbela' gibi hüzünlü bir vakayı da içinde barındırmaktadır.

HİCRİ YILBAŞI NEDİR?

Peygamberimizin, Mekke'den Medîne'te hicretinin başlangıç kabul edildiği seneye “Hicrî Yıl” denir. Burada, ayın hareketi esas tutulduğu için, “Hicrî-Kamerî Sene” veya “Sene-i Kameriyye” de denir. Hicri takvim, Miladi takvim gibi 12 ay esasına dayanır. Hicri takvimin başlangıcı Muharrem ayı, sonu ise Zilhicce ayıdır. Hicri takvimde geçen ay isimler şöyledir; Muharrem, Safer, Rebîul-evvel, Rebiülahir, Cemazilevvel, Cemazilahir, Receb, Şaban, Ramazân, Şevval, Zilkade, Zilhicce.



HİCRİ YILBAŞI VE MUHARREM AYI’NIN ÖNEMİ

Müslümanlar için bir dönüm noktası olan hicret, tarihte yeni bir sayfa açmıştır. Hz. Ömer’in halifeliği döneminde hicretin gerçekleştiği gün, Hz. Ali’nin teklifiyle hicrî takvimin başlangıcı sayılmıştır. O günden itibaren de İslam âleminde 1 Muharrem hicrî takvimin başlangıcı olarak kabul görmüştür.

Müslümanlar için bir milat olan hicret; Allah’a ve O’nun Kutlu Elçisi Rahmet Peygamberine gönülden bağlılığın bir ifadesi; hakka, hakikate, ilme, irfana ve medeniyete yapılan yolculuktur.

Hicret, Allah rızası için; anadan, babadan, evlattan, yardan, diyardan, maldan, mülkten hatta candan vazgeçmenin ibretli ve meşakkatli bir öyküsü; Yüce dinimizin rahmet yüklü mesajlarını bütün insanlığa ulaştırmak için çıkılan kutlu yolculuğun adıdır. Öyle ki tebliğ hicreti doğurmuş, hicret ise tebliği yoğurmuştur. Kısaca hicret Müslümanlar için bir milattır.

Hicret, Allah yolunda fedakârlığın, yardımlaşmanın kardeşliğin zirvesidir..

MUHARREM AYININ FAZİLETLERİ

Muharrem ayı, Kur’an-ı kerimde, kıymet verilen dört aydan biridir. Muharremin birinci günü oruç tutmak, o senenin tamamını oruç tutmak gibi faziletlidir. Bir hadis-i şerif meali şöyledir:
(Ramazandan sonra en faziletli oruç, Muharrem ayında tutulan oruçtur.) [Müslim]

Kıymet verilen dört aydan biri Muharrem ayının, Zilkade, Zilhicce ve Receble beraber Kur’an-ı kerimde kıymet verilen dört aydan biri olduğu bildirilmektedir. (Tevbe 36) Birkaç hadis-i şerif meali de şöyledir:
Muharrem ayı ve Muharrem ayı orucu ile ilgili hadisler

(Ayların efendisi Muharrem, günlerin efendisi Cuma’dır.) [Deylemi]
(Ramazandan sonra en faziletli oruç, Allahü teâlânın ayı Muharrem ayında tutulan oruçtur. Farzlardan sonra en faziletli namaz, gece namazıdır.) [Müslim]



(Nafile oruç tutacaksan Muharrem ayında tut, çünkü o, Allahü teâlânın ayıdır. O ayda bir gün vardır ki, o günde Allahü teâlâ geçmiş kavimlerden birinin tevbesini kabul etti. Yine o gün tevbe edenlerin günahlarını da affeder.) [Tirmizi]

(Aşure günü bir gün önce, bir gün sonra da tutarak Yahudilere muhalefet edin.) [İ.Ahmed]
[Yalnız Aşure günü oruç tutmak mekruhtur. Bir gün öncesi veya bir gün sonrası ile tutmalı!]
Peygamber efendimiz bir gün öğleye doğru buyurdu ki: (Herkese duyurun! bugün bir şey yiyen, akşama kadar yemesin, oruçlu gibi dursun! Bir şey yemeyen de oruç tutsun! Çünkü bugün Aşure günüdür.) [Buhari, Müslim, Ebu Davud]

HİCRÎ YILBAŞI DUÂSI

Muharrem ayının ilk gecesi (Hicri Yılbaşı) okunması tavsiye edilen dua, hadîs-i şerîfde şu şekilde buyurulmuştur. “Bir kimse, Muharrem ayının ilk günü [ya'nî hicrî yılbaşında], aşağıdaki duâyı 3 defa okursa, Allahü teâlâ o kimseyi, gelecek Muharrem ayına kadar bütün belâlardan emîn kılar." Hadisi Şerif'te bahsedilen dua ise şöyle;
Peygamber Efendimiz bir hadîs-i şerîfinde buyurdu ki:

“Bir kimse, Muharrem ayının ilk günü (yani hicri yılbaşında), aşağıdaki duayı 3 defa okursa, Allahü teâlâ o kimseyi, gelecek Muharrem ayına kadar bütün belâlardan emîn kılar.”

Türkçe Okunuşu

“Bismillâhirrahmânirrahîm. Elhamdü lillahi Rabbil-âlemîn. Ves-salâtü ves-selâmü alâ seyyidinâ Muhammedin ve alâ âlihî ve sahbihî ecmaîn. Allahümme Entel-Ebediyyül-Kadîm. El-Hayyül-Kerîm. El-Hannânül-Mennân. Ve hâzihî senetün cedîdetün, es”elüke fîhel”ısmete mineş-şeytânir-racîm, vel-avne alâ hâzihin-nefsil-emmâreti bis-sûi vel-iştigâle bimâ yukarribünî ileyke, yâ zel-celâli vel-ikrâm, bi-rahmetike yâ erhamer-râhimîn. Ve sallallahü ve selleme alâ seyyidinâ ve nebiyyinâ Muhammedin ve alâ âlihî ve sahbihî ve Ehli beytihî ecmaîn.”

Türkçe Anlamı

Rahman ve Rahîm Allâh'ın adıyla.. Hamd, âlemlerin rabbi olan Allâh'a mahsustur. Salât ü selâm da Pey-gamber Efendimize, ehl-i beytine ve bütün ashabına olsun. Ey Rabbim, sen ebedî, ezelî, hayy, kerîm, hannân, mennânsın. Bu gelen, yeni bir yıldır. Ya Rabbi, kovulmuş şeytanın şerrinden bu yıl muhafaza olmayı istiyorum. Ve içimde, bana kötülüğü emreden nefsimle mücadelemde senden yardım diliyorum. Beni sana yaklaştıracak meşguliyetleri bana nasîb et, ey celâl ve ikram sahibi Rabbim. Rahmetinle, ey Merhametlilerin en merhametlisi… Efendimiz Muhammed-sallâllâhu aleyhi ve sellem-‘e, onun âline, ashabına ve bütün ehl-i beytine salât olsun..



MUHARREM AYINDA YAPABİLECEĞİMİZ İBADET VE DUALAR

Muharrem ayında Rabbimizden günahlarımızın affı için bol bol tevbe istiğfar edilebilir. Hicri senenin ilk ayının ilk gecesi, tevbe istiğfar etmek için tesbih namazı kılınabilir. Bu namazı aşağıdaki tarif edilen şekilde eda edebilirsiniz;

“Yâ Rabbi, bu yeni senede beni mağfiret-i ilâhiyene, rızâ-yı ilâhîne ve hidâyet-i ilâhîyene mazhar eyle, yeni açılan amel defterimi rızâ-yı ilâhîne muvâfık amel ile doldurmayı bana nasip eyle, beni gadab-ı ilâhîne dûçâr edecek amellerden muhâfaza buyur.”

Tesbih namazında (15 tesbihden sonra) şunlar okunur:

1. rek’atte: 1 Fâtiha-i Şerîfe, 1 Âyetü’l-Kürsî,

2. rek’atte: 1 Fâtiha-i Şerîfe, 1 Âmene’r-Rasûlü… (Sûre-i Âl-i İmrân’ın ilk 2 âyeti de ilâve edilerek)

3. rek’atte: 1 Fâtiha-i Şerîfe, 1 Hüvellâhüllezî…

4. rek’atte: 1 Fâtiha-i Şerîfe, 1 İhlâs-ı Şerîf.

Namazdan sonra istiğfâr edilir, salevât-ı şerîfe getirilir ve arkasından duâ edilir.

HİCRİ YILBAŞI NAMAZI

İslam Alimlerine göre, Muharrem ayının birinci gecesi,(Hicri Yılbaşı) akşam ve yatsı arasında (yani zilhicce’nin son gününü, Muharrem’in birinci gününe bağlayan gece) Allah rızası için iki rekat namazla tespih namazı kılınır.
Muharrem Ayı Namaza şu niyetle başlanır :

“Ya Rabbi, bizi yetiştirmiş olduğun bu seneyi, hakkımızda mübarek kılman; avfı ilahine, feyzi ilahine, mazhar kılman; dünyevi ve uhrevi saadetlere nail eylemen için ; Allahu Ekber “
Her iki rekatta bir; 7 Fatihai şerife, 7 Ayetel- kürsi, 7 İhlası şerif, okunur.

Namaz dan sonra;

11 defa : La ilahe illallahü vahdehu la şerikeleh. Lehül-mülkü ve lehül-hamdü yuhyi ve yumit. Ve hüve hayyün la yemutü biyedihil hayr. Ve hüve ala külli şey’in kadir. 11 defa; İstiğfarı şerif, 11 defa Salevatı şerife, okunup dua yapılır. Duada, geçmiş senenin günahlarının afvı ve yeni seneye günahsız girmek için iltica edilir.




İLK GECE TESBİH NAMAZI DA KILINIR

Muharremin birinci gecesi olan Hicri Yılbaşında ayrıca tesbih namazı da kılınır: O gece kılınacak olan Tesbih Namazında şu şekildeniyet edilir. “Ya Rabbi, bu yeni senede beni mağfireti ilahine, rızai ilahine ve hidayeti ilahine mazhar eyle. Yeni açılan amel defterimi rızai ilahine muvafık amel ile doldurmayı bana nasip eyle. Beni gadabı ilahine duçar olacak amellerden muhafaza buyur.”

Tesbih namazından sonra ise şu dualar okunur;

    Rekatta: 1 fatiha, 1 Ayetül kürsi,
    Rekatta: 1 Fatiha, 1 Amenerresulü… ( sürei Ali İmran’ın ilk iki ayeti de ilave edilerek)
    Rekatta: 1 Fatiha, 1 Hüvellahüllezi…
    Rekatta : 1 Fatiha, 1 İhlası şerif.

Not: okunması gereken süreleri bilmeyenler bildikleri süreleri de okuyabilirler. Namazdan sonra tevbe istiğfar edilir ve salavatı şerife getirilir ve arkasından da dua edilir.

AŞURE ORUCUNUN HÜKMÜ NEDİR?

Muharrem ayının onuncu gününe, Aşûre günü denmektedir. Resûlûllah (s.a.s.), “Aşûre günü orucunun önceki yılın günahlarına kefaret olacağını umarım” buyurarak (Tirmizî, “Savm”, 47), bu günde oruç tutmayı tavsiye etmiştir. Hz. Peygamber döneminde Yahudiler, sadece Muharrem ayının 10. gününde oruç tuttuklarından, onların davranışlarına benzememesi için öncesine veya sonuna bir gün ilave edilerek tutulması uygundur.

Peygamberimiz bir hadisinde Muharrem ayında tutulan orucun ne kadar faziletli olduğunu belirtmek için şöyle demiştir: “Ramazan'dan sonra en faziletli oruç, Allâh'ın ay'ı olan, Muharrem'de tutulan oruçtur. Farz namazdan sonra en faziletli namaz, gece namazıdır.”

Ebû Hüreyre Peyamber Efendimizden şöyle Muharrem orucu ile şu hadisi nakletmiştir:

Rasûlullâh Efendimiz'e farz namazdan sonra hangi namazın ve Ramazan ayı orucundan sonra hangi orucun efdal olduğu soruldu zaman;

“Farz namazdan sonra en faziletli namaz, gece yarısı kılınan namazdır. Ramazan ayından sonra en faziletli oruç, Allâh'ın ay'ı olan Muharrem orucudur.” diye buyurdular. (Sahîh-i Müslim! Tercemesi ve Şerhi 6 / 235)
Hazret-i Ali (r.a.) yine Muharrem ayında tutulan orucun hikmeti ile ilgili olarak Peygamberimizden şöyle bir vakayı anlatır;

“Adamın biri gelip, Peygamber -sallâllâhu aleyhi ve selem- Efendimize sordu:
Ramazan'dan sonra hangi ayda oruç tutmamı emredersin?

Peygamber -sallâllâhu aleyhi ve sellem- Efendimiz:

“Ramazan'dan sonra oruç tutacaksan, Muharrem ayında tut Çünkü o, Allâh'ın ayı'dır. O ayda bir gün vardır ki, o günde Allâh geçmiş kavimlerden birinin tevbesini kabul etmiştir.Yine o nünde gelecek diğer kavimlerin de günahlarını afv eder.” buyurdu. (Tâc Tercemesi 2/146)