21.04.2019 - 08:15 | Son Güncellenme:
Cihat Aslan - İstanbul
Kaçak kazılar artıyor
Tarihi eserlere sahiplik ve gömülü define açısından dünyanın en zengin ülkelerinden biri olan Türkiye’de hemen her noktada arkeolojik kazı yapılıyor. Ama bu tarihi eserleri sadece arkeologlar araştırmıyor. Son yıllarda kaçak kazı ve definecilik faaliyetleri de buna paralel olarak artıyor. Geçtiğimiz günlerde de Bursa’nın İznik ilçesinde, girdikleri mağarada define arayan yedi kişiden biri jeneratörün egzozundan çıkan gazdan etkilerek hayatını kaybetti. Bu da her sene artarak devam eden kaçak kazıyı tekrar gündeme getirdi.
Her yıl binlerce kaçakçı ve definecinin yaptığı kazılarda bulunan tarihi zenginlikler ya yurt dışına kaçırılıyor ya ülke içerisinde satılıyor ya da tarihi eserler tahrip ediliyor. İzinsiz kazı veya sondaj yapan kişilere iki yıldan beş yıla, izinsiz olarak define araştıranlara ise üç aydan iki yıla kadar hapis cezası isteniyor. Ancak bu cezalara rağmen defineciliğin önü bir türlü kesilemiyor. Özellikle sosyal medyada sayfalar oluşturan ve sayıları yüz binleri geçen gruplar kuran defineciler, metal dedektör satışlarını da artırıyor.
Milliyet’e konuşan arkeolog Prof. Dr. Mehmet Özdoğan, “Dünyanın her ülkesinde olduğu gibi Türkiye’de de bir arazi teşkilatı kurulması lazım. Arkeologları müzelere doldurmak yerine arazi teşkilatında araziden sorumlu, hareketli ve yetkili olan bir teşkilatın içinde olmaları lazım. Ayrıca definecilerin kazı yaptığı bölgedeki köy muhtarlarının ve köylülerin bu kaçak kazıdan sorumlu tutulmaları gerekiyor. Bir köyün arazisinde dinamit patlatılması sırasında muhtarın ve köylünün bundan haberinin olmaması mümkün değil. Devletin öncelikle bunu önlemesi lazım. Dedektörlerin de yasaklanması gerekli. Tarlasında çalışmayan adam, define kazmaya çalışıyor” dedi.
DERİNLİĞE GÖRE FİYATLAR ARTIYOR
Metal dedektör satan iki satıcı ile iletişim kurduk. Diyaloglar şöyle:
1. SATICI
Muhabir: Merhaba, altın ve tarihi eserlerin bulunması için dedektör fiyatı soracaktım?
Satıcı: Ortalama fiyatları bin 650 TL’den başlıyor, 7-8 bin TL’ye kadar çıkıyor. Bir metreye kadar sonuç alınabiliyor.
Muhabir: Ben 3-5 metre gömülü bir define için arıyorum.
Satıcı: Biraz daha derine inenler 10 bin lira.
Muhabir: Aradığım defineyi bu makine ile bulabilir miyim?
Satıcı: Aradığınız yerde gömü varsa sonuç alırsınız.
2. SATICI
Muhabir: Merhaba, altın dedektörü almak istiyordum.
Satıcı: Çeşidimiz çok, aradığınız marka model var mı?
Muhabir: Hayır. 1-2 metreye inebilen malzeme arıyorum.
Satıcı: Böyle bir tarz dedektörün başlangıç fiyatı 13 bin TL.
Muhabir: Az önce başka bir satıcı ile görüştüm. Daha ucuzdu. Bu fiyat biraz pahalı değil mi?
Satıcı: O fiyattan çıkardıysa saygı duyarım.
Eşkıyanın hazinesini arıyormuş Bursa’nın İznik ilçesinde, mağarada define ararken kazdıkları 30 metre derinliğindeki kuyuda mahsur kalan ve 13 saatlik çalışmayla kurtarılan altı kişiden Ömer Kocaeşki’nin (35) sağlık durumunun kritik olduğu öğrenildi. Definecilere gözcülük yaptıkları belirlenen ve tutuksuz yargılanmak üzere serbest bırakılan dört kişi ise eşkıya hazinesini bulmak için kaçak kazının yapıldığını söyledi. Şüpheliler Kocaeli’de buluştuklarını, kaçak kazıyı Recep Er’in (58) organize ettiğini iddia etti. Şüpheliler, geçmişte kanun kaçacağı olarak dolaşan bir eşkıyanın hazinesinin bölgede bulunduğu söylentisi üzerine Kocaeli’den İznik’e geldiklerini söyledi. BURSA DHA |