RECEP BAHAR/DETAY HABER

Mustafa Kemal Atatürk, 1911'de o zamanlar Osmanlı Devleti toprağı olan Libya'da İtalyanlara karşı çok başarılı bir mücadele vermişti.

Balkan Savaşlarının başlaması nedeniyle İtalyanlar bölgeden uzaklaştırılmamıştı. Böylece Libya İtalya'nın sömürgesi haline gelmişti. Aradan geçen 107 yıl boyunca İtalya, petrol ve doğalgaz şirketi Eni marifetiyle Libya'nın doğal kaynaklarından hatırı sayılı pay aldı ancak son 7 yıldır ülkenin çinde bulunduğu kaos durumu buna kısmen set oldu.

İktisadi açıdan Yunanistan'ın ardından Avrupa Birliği'nin (AB) en kötü durumdaki ülkesi olan İtalya, çıkışı yine Libya'da arıyor. Bu maksatla İtalya, Palermo kentinde Libya Konferansı düzenledi.

İtalya'da Sicilya adasının başkenti Palermo'da düzenlenen ve çok sayıda ülkenin katılımıyla iki gün süren Uluslararası Libya Konferansı'nda Libya'daki siyasi istikrarsızlık masaya yatırıldı.

Türkiye Libya Konferansı'ndan çekildi

Libya'da 2011 devriminden sonra ortaya çıkan Birleşmiş Milletler (BM) destekli Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) ile Tobruk merkezli Temsilciler Meclisince desteklenen darbeci General Halife Hafter'i bir araya getirmeyi hedefleyen konferansa Türkiye de davet edildi.

Türk heyetine başkanlık yapan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, pazartesi akşamı Palermo kentine gelerek İtalya Başbakanı Guiseppe Conte ile görüştü. Libya konusunda kalıcı bir çözüm bulunması bağlamında da iki ülkenin benzer düşüncelere sahip olduklarının dile getirildiği görüşmede, Libya'nın toprak bütünlüğü, egemenliği ve siyasi birliğinin önemi vurgulandı.

Bununla birlikte dün İtalyanların "mini toplantı" hamlesi üst düzeyde temsil edilen Türkiye'nin konferanstan çekilmesine neden oldu.

Resmi toplantı içinde "gayriresmi toplantı"

İtalya'nın "gayriresmi" olduğunu açıkladığı ve Libya'daki tarafları bir araya getirmeyi hedefleyen bu "mini toplantıya" ev sahibi Conte'nin yanı sıra General Hafter, UMH Başkanlık Konseyi Başkanı Fayiz es-Serrac, Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, Rusya Başbakanı Dimitriy Medvedev, BM Libya Özel Temsilcisi Gassan Salame, Avrupa Birliği (AB) Konseyi Başkanı Donald Tusk, Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Ives Le Drian, Tunus Cumhurbaşkanı El-Baci Kaid es-Sibsi ve Cezayir Başbakanı Ahmed Uyahya katıldı.

Conte, bu toplantıda çekilen fotoğrafları sosyal medya hesabından paylaşarak "İtalya, Akdeniz'in başrol oyuncularını bir araya getiriyor ve Libya için diyaloğu yeniden başlatıyor." ifadesini kullandı.

Türkiye'yi dışlayan olaya sert tepki gösteren Oktay, "yapılanın kabul edilemez olduğunu" muhataplarına bildirmesinin ardından konferansı terk etme kararı alarak ana oturumlar öncesi çekilen aile fotoğrafına da katılmadı.

Türkiye'nin kararlı duruşu

Türkiye'nin yer almadığı toplantıların sürece katkı sağlamayacağı, gayriresmi yapılan toplantının sürece zarar vereceği değerlendirmesinin ardından Oktay, basın açıklaması yaparak konferansın düzenlendiği oteli terk etti.

Oktay'ın kararlı tutum sergileyerek Türkiye'nin çıkarları doğrultusunda hareket etmesi, Libya ile geçmişten bu yana köklü bağlara sahip Türkiye'nin "konferans içinde konferans" yapılmasına "haklı tepkisi" olarak yorumlandı.

Öte yandan, Conte'nin Oktay'ı kararından döndürmek için iki kez bizzat gelerek kendisiyle görüştüğü ve mekik diplomasisi yürüttüğü öğrenildi.

"Hafter'in talebi üzerine Türkiye dışlandı"

İtalya'nın önde gelen gazetelerinden La Repubblica'da yayımlanan habere göre, "Roma yönetimi, General Hafter ile genişletilmiş bir toplantı düzenleyebilmek için Türkiye ve Katar'ın sabahki toplantının dışında bırakılması talebini kabul etti."

Ayrıca Mısır Cumhurbaşkanı Sisi, pazartesi Conte ev sahipliğinde düzenlenen akşam yemeğine katılmayıp Palermo'ya gece yarısı geldi. Sisi, tıpkı darbeci General Hafter gibi salı günkü "gayriresmi toplantıya" katıldıktan sonra ana oturumlara katılmadan ülkesine döndü.

Oktay, konferansın düzenlendiği otelden ayrılmadan önce basın mensuplarına yaptığı açıklamada, "Bu sabah bazı taraflar arasında düzenlenen gayriresmi toplantı ve bunların Akdeniz bölgesindeki başlıca aktörler olarak sunulması bizim şiddetle karşı çıktığımız çok yanıltıcı ve zarar verici bir yaklaşımdır." değerlendirmesinde bulundu.

İtalya Başbakanı Conte ise konferansın ardından düzenlediği basın toplantısında Türkiye'nin konferanstan çekilmesinden üzüntü duyduğunu ifade etti.