Geçen yüzyılın toplum hayatını yansıtan dergi

Geçen yüzyılın toplum hayatını yansıtan dergi
Araştırmacı yazarlar Dr. Arslan Tekin ve Yrd. Doç. Dr. Ahmet Zeki İzgöer, "Resimli Kitap" dergisi üzerinde yaptıkları kapsamlı çalışma ile geçen asrın sosyal, edebi ve fikri hayatına ayna tutuyor.

Türk Tarih kurumu Yayınları'ndan çıkan çalışma ile 51 sayılık Resimli Kitap Dergisi koleksiyonunun 3 ciltte toplanan ilk 18 sayısı okurla buluşturuldu. Resimli Kitap Dergisi Külliyatı 9 ciltte tamamlanacak.

Tekin ve İzgöer, Türk Tarih kurumu'nun tespit ettiği imlâ çerçevesinde, Latin harflerine aktardıkları Resimli Kitap ve çalışmaları hakkında şu bilgiyi veriyor:

Resimli Kitap, II. Meşrutiyet'in ilânının hemen ardından çıkmaya başlayan, dönemin aynası diyebileceğimiz bir periyodik yayındır. II. Meşrutiyetin ilk günlerinin "sansürsüz" hürriyet havasında yayınlanmaya başlamış ve ilk sayılarında coşkuyla inkılâbı sahiplenmiş, adeta II. Meşrutiyet'in sözcüsü olmuştur.

Resimli Kitap İstanbul'da, Eylül 1324 [Eylül 1908] - Şubat 1329 [Şubat 1913] tarihleri arasında, aylık olarak 51 sayı çıkmıştır. Derginin çıkmasında Ubeydullah Esad ve Faik Sabri [Duran] önemli bir paya sahiptir.

Resimli Kitap'ın, fikir ve aktüalite dergisi olarak Türk dergiciliğinde yeri tartışılmaz. En önemli özelliği hemen her sayfasında resim bulunmasıdır. Resimli Kitap devrin özelliklerini tahlilî yönüyle aksettiren zengin birer arşiv hüviyetiyle Türk kültür tarihinin çok önemli bir merhalesini teşkil eder.

Derginin yazarları, daha sonra ilim, edebiyat ve siyaset hayatımızda adlarından sık bahsettirmişlerdir.

Resimli Kitap'ta, dil, edebiyat, kültür, tarih, sanat, fen, iç ve dış politikaya dair makaleler yer alır. Dergi sayfalarında edebiyat, fikir ve magazin yazı ve haberleri iç içedir. Tercüme ve telif şiirler verildiği gibi, yine bazı telif ve tercüme hikâye ve romanlar da birkaç sayı devam etmiştir. Derginin son sayfaları bilmece ve yarışmalara, fıkra ve karikatürlere, tashihler ile ticarî ilân ve duyurulara ayrılmıştır. Bilmeceler, kadınlara ve erkeklere ayrı şekilde hazırlanmıştır. Sorular düşünmeye yöneliktir. Soruları cevaplandıranlar arasında kura çekilerek, ilk üç kişi dergiye ücretsiz abone edilmiş, diğerleri ise kartpostalla ödüllendirilmişlerdir. "Biraz da Gülelim" başlığı altında karikatürlerle süslü fıkralar bir sayfa olarak düzenlenmiştir. Fıkraların Türkçesinin hemen altında Fransızcası da yazılmıştır. Yine derginin her bir sayısının sonuna doğru bir roman veya piyesin tefrikası, bazen moda resimleri verilmiştir. Resimli Kitap yakın tarihimiz için önemli bir kaynaktır.

Türk Tarih Kurumu Yayınları

Tel:(0312) 310 23 68

***

Baş eğmeyip baş verenlerin destanı

Araştırmacı ve bir o kadar da üretken yazar Etem Oruç, Ege topraklarına ve tarihine damgasını vurmuş insanların izlerini sürmeye devam ediyor. Oruç'un yeni kitabı, "Ege'de Börklüce ve Bedreddin" konuya ilgi duyanların başucu kitabı olacak bir çalışma: Ege'nin dağları, Osmanlı'nın başını kestiği yiğitlerin yattığı gömütlerin başlarına dikilen kesik taşlarla doludur. Yöre halkı, "Kesikbaşlar Mezarlığı" diyor buralara. Şeyh Bedreddin ve Börklüce Mustafa'nın katledilişinden 600 yıl sonra konferanslar, sempozyumlar düzenleniyor ve haklarında destanlar, kitaplar yazılıyorsa; onların kurulu düzene başkaldırısının da yeniden incelenip sorgulanması gerekir. Başkaldıran adam, canını feda etmeyi göze alandır. Acılarla karşı karşıya kalan yiğit, halkın gözünde kahramandır. Mum olup karanlıkları aydınlatmak, düşünüp sorgulayarak yeni güneşler yaratmak zor; lambayı kırıp ortalığı karartmak, dogmatik kör inançlar peşinden gitmekse kolaydır. Şeyh Bedreddin ve Börklüce Mustafa'nın kurmak istediği eşitlikçi düzenin temelinde de kadın-erkek eşitliği vardır. Karaburun İsyanı'ndan sonra iki bin müridi ile beraber Selçuk'a getirilen Börklüce Mustafa, bir devenin üstünde çarmıha gerilir. İki bin müridi, "İriş Dede Sultan!" diyerek gözlerini kırpmadan ölüme giderler...Anadolu'nun en aydın kenti Aydın ellerinde ışıldayan Börklüce Mustafa'nın ışıklı gözlerinin Selçuk'ta söndürülmeye çalışılması tesadüf müdür? Unutulmasın: Uçurtmayı yükselten rüzgâr değil onun direnme gücüdür!  

Berfin Yayınları Tel:(0212) 513 79 00

***

İnsanlığın rehberleri

Eleştirel öyküsel denemelerini, "O İyi Kitaplar Olmasaydı" adlı yeni kitabında toplayan Emin Özdemir bu ilginç çalışması hakkında şu değerlendirmede bulunuyor: "Çok yinelenmiş bir söz vardır; 'Her büyük yazınsal yaratı, insanı insana taşır.' Bunun doğruluğuna inanmışımdır hep. Türü ne olursa olsun, yazınsal yaratılar, insandan ve hayattan beslenir. Bu kitaptaki yazılar içinde bu böyledir. Bütünüyleokuma,yazma, yaratma odaklı yazılardan oluşan kitabın okurlara dil ve düşüncenin tadına varmanın ince yollarını göstereceğine, onların algılama güçlerini besleyip geliştireceğine içtenlikle inanıyorum.

Bilgi Yayınevi Tel:(0312) 434 49 98

 

 

***

Tarihe düşülen not

Yeni kitabı "İstiklalden İstikbale"yi okurlarıyla buluşturan Mehmet Nuri Yardım eserini şöyle takdim ediyor: İstiklal Harbi'nde nasıl zafer kazanıldıysa 15 Temmuz'da da aynı şanlı ecdadın kahraman torunları, kiralanmış askerlerin kara tanklarına karşı tarihî direniş gösterdiler, ihanete yol vermediler. Kitaptaki yazılar, o kapkaranlık zifiri gün ve gecelere düşülmüş tarihî ve bilgilendirici notlardır. Geleceğin tarihçileri, bu yazı, intiba, hatıra, duygu ve düşüncelerden yola çıkarak, destanlar yazmış büyük bir milletin uyanışını, dirilişini, direnişini ve şahlanışını yeni nesillere anlatacaklardır.

Mihrabad Yayınları Tel:(0212) 514 28

 

 

 

HAFTANIN KİTABI

Kurulmayan köprüler...

Prof. Dr. Yümni Sezen yeni kitabı, "Kapitalizmin Zulmü / Marksizmin Muhasebe Defteri"nde, hiçbir zaman birlikte anılmayacağını düşünülen farklı fikir hareketlerinin de pekala ortak noktalara sahip olabileceğini gösterip yeni nesil Türk toplumunu açık görüşlülüğe teşvik ediyor: "Marksist ideolojinin siyasi çatısının yıkılışı liberal-kapitalizmin bir zaferi miydi? Şüphesiz ki hayır. Türkiye'de Marksist devrimciler, devrimci taklitçileri, temel hataları ve inanç sapmaları sebebiyle millî, milliyetçi olamadılar. Milliyetçi olanlar da devrimci olamadı. Bunların birbirine yabancı, hatta zıt olduğu, zikirlere işlenip durdu. İkisi arasındaki köprüyü kurup ana yola bağlayamazsak, korkarım hep böyle kalacağız. Marksizm, binasını kayalar üzerine değil de bataklık üzerine kurmaya devam edecekse, dünya durdukça bir daha insanlığın karşısına doğru dürüst çıkamayacak, dedikodularla ve havai fişek patlatmalarıyla oyalanacak demektir. İnsanlık da kapitalizmin ve küresel emperyalizmin zulmü altında inlemeye devam edecektir.

İrfan Yayıncılık Tel:(0212) 518 38 66

***

KÜTÜPHANEMDEN

Ana babaların başucu rehberi

Defalarca yaptığı baskı ile ana babaların başucu kitabı olan bir kitap bugün köşemizin konuğu. Elimde 1998'de yayımlanmış 12. baskısı bulunan kitabın adı; Çocuk Ruh sağlığı... Yazarı ise bir süre önce kaybettiğimiz Prof. Dr. Atalay Yörükoğlu... İlk baskısını 1978 yılında yapan kitap 1979 yılında Türk Dil kurumu Bilim Ödülü'ne layık görülmüş. Halen konusunda yazılmış kitaplar arasında önde gelen bir eser. Çocuğun ruhsal gelişimini, yetiştirilmesini, ruh sağlığını, sorunlarını inceleyen kitabın ilk sayfasında Prof. Atalay Şu ilginç ithafı dikkat çekiyor: "Bu kitabımı, iki sevgili anneye, beni yetiştiren anneme ve çocuklarımın annesi eşim Emel'e sunuyorum..."

Prof. Yörükoğlu bu kitabında hızlı değişme geçiren toplumumuzda aile ve çocuğun genel durumunu değerlendiriyor. Çocuk kavramının, çocuk haklarının tarihsel gelişimini inceliyor; özellikle çocuk sömürüsünü tartışıyor. Çocuklara yöneltilen çeşitli tutumlara, önyargılı ve duygusal yaklaşımlara değiniyor.

"En yoksulundan en varlıklısına dek her aile çocuklarını erdemli erişkinler olarak görmek ister. Bu uğurda varını yoğunu ortaya kor; hiçbir özveriden kaçınmaz" diyen Yörükoğlu, "Çocuklarımızı, ayrı kişilik geliştiren ayrı birer insan olarak görmeden, sözlerine kulak vermeden, davranışlarının anlamı üstünde düşünmeden iyi tanıyıp sağlıklı yetiştiremeyiz" tespitinde bulunuyor. Çocuk gerçeği üstünde düşünen tüm ana babaların, eğitimcilerin ve aydınların ilgiyle okuyacakları önemli bir kitap. Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı'nın  kararıyla orta öğretim öğrencileri için de tavsiye edilmiş olan kitaptaki bazı konu başlıkları şöyle: Sevgi, Boşanma ve Çocuk, Üvey Anababa ve Çocuk, Uyumsuz, Çocuk, Çocukta Korkular, Bağımlılık, Kıskançlık, Yatağa İşeme ve Dışkı Kaçırma   (A.Y.)