Kültür-Sanat

Fikret Bilâ, 70 yıldır yanıtı aranan soruyu kitaplaştırdı: CHP nasıl iktidar olur?

Bilâ’nın son kitabı hem Türkiye siyasetini anlamak, hem cumhuriyet tarihini solun, sosyal demokratların perspektifinden görebilmek açısından da önemli bir kaynak niteliği taşıyor

21 Ekim 2020 00:00

T24 yazarı, usta gazeteci Fikret Bilâ, Ankara’daki ilk muhabirlik günlerinden itibaren güncel siyaseti çok yakından izleyen isimlerden biri. Bilâ, uzun yıllar sürdürdüğü Milliyet Gazetesi Ankara Temsilciliği görevi sırasında da Türkiye’nin en sarsıntılı günlerini yakından takip etti ve hem perde arkasında yaşananları aktardı hem de bu önemli süreçlerin özneleri ile birebir görüşmeler yaparak, çarpıcı haberlere, dosyalara, kitaplara imza attı. Fikret Bilâ’nın son kitabı, CHP odaklı bir cumhuriyet tarihi kronolojisi içeriği de taşıyan "CHP Nasıl İktidar Olur?" Doğan Kitap yayınları arasında çıktı.

Milliyet ve Hürriyet gazetelerinde genel yayın yönetmenliği de yapan Bilâ, meslek yaşamı boyunca Türkiye’yi yöneten, cumhuriyet tarihine adını yazdıran isimlerle önemli görüşmeler yaptı, çarpıcı gerçekleri açığa çıkarttı. Kenan Evren’den Süleyman Demirel’e, Bülent Ecevit’ten Recep Tayyip Erdoğan’a kadar, 80’lerden bugüne Türkiye’yi yöneten isimlerin özel açıklamalarını kamuoyuna duyurdu, haberleri, dosyaları ve söyleşileriyle hep gündemde oldu.

Bilâ, Türkiye’nin önemli güncel sorunları ile ilgili dikkat çeken, tartışma yaratan kitaplara da imza attı. "Phoneix: Ecevit’in Yeniden Doğuşu", "Komutanlar Cephesi", "Hangi PKK", "Ankara’da Irak Savaşları", "İdeolojik Kodlarıyla Kâğıt Üzerindeki PKK" adlı kitapları yayımlanan Fikret Bilâ, "CHP Nasıl İktidar Olur?" adını verdiği son kitabında, CHP’nin kuruluşundan bugüne aldığı yolu, çok partili yaşama geçildikten sonra 70 yıl boyunca hiç tek başına iktidara gelemeyen CHP’nin neden iktidar olamadığını tarihsel/kronolojik/düşünsel bir çerçevede ele alıyor, sorulara yanıt arıyor.

Doğan Kitap etiketiyle kısa süre önce raflardaki yerini alan kitapta Bilâ, ayrıntılı seçim analizleri eşliğinde CHP’nin, kırsal kesimle, kent yoksullarıyla olan mesafesini aktarıyor. Bilâ, şehirli, eğitimli, orta sınıf seçmenin partisi konumuna geldiğine işaret ettiği CHP’nin, "yüzde 25" sınırına hapsolmasının nedenlerini bu mesafe ile açıklıyor. Dindar kesimle, Kürt seçmenle, yoksullarla buluşmakta sıkıntı yaşadığını aktardığı CHP’nin kendini yenileyememesinin nedenlerini tartışan Bilâ, sorunun aşılmasının yolunun "yeni bir örgütlenme ve demokratikleşme" olduğunu vurguluyor.

Bilâ, soru ve sorunları ortaya koyup tartışırken, sadece CHP’nin güncel sorunlarını tespit etmekle kalmıyor. Kitap, "sosyal demokrasi", "Eduard Bernstein ve düşünceleri", "Karl Kautsky ve Düşünceleri", "Sosyal Demokrasinin Temel Özellikleri", "Avrupa Solu" başlıklarıyla açılıyor ve sosyal demokrasi ile ilgili akademik ve güncel tartışmalar konusunda akademik bir çerçeve ile başlıyor.

Bilâ, ilerleyen bölümlerde, Osmanlı’dan bugüne, sosyal demokrasinin ve solun bu coğrafyada nasıl yaşadığını, nasıl geliştiğini aktarıyor. Tek partili ve çok partili dönemlerdeki CHP’yi ayrıntılı biçimde analiz eden Bilâ, Ecevit ve geliştirdiği "demokratik sol" kavramına, 12 Eylül öncesi CHP’nin yaşadığı sorunlara ayrı başlıklar açıyor.

Fikret Bilâ, kitabında, AKP’nin 2002’de iktidar olmasından önce yaşanan gelişmeleri de detaylı aktarıyor. 12 Eylül sonrasında Erdal İnönü liderliğinde iktidar ortağı olan Sosyal Demokrat Halkçı Parti’yi (SHP) ve SHP’nin Kürt siyaseti ile kurduğu ittifakı, CHP’nin Deniz Baykal liderliğinde yeniden açılmasını, CHP ile SHP’nin birleşmesini, Baykal’ın liderliğe seçilmesini, Ecevit’in DSP ile iktidar olmasını, CHP’nin baraj altında kalmasını ve DSP’nin dağılmasını ayrıntılı biçimde anlatan Bilâ, AKP’nin iktidarda olduğu 18 yıllık dönemde CHP’nin yaşadığı dönüşümleri de güncel gelişmelerle birlikte yorumluyor.

Bilâ, "CHP Nasıl İktidar Olur?" başlıklı beşinci bölümden itibaren, CHP’nin neden iktidar olamadığını, bağ kuramadığı kesimleri, örgütlenme modelini aktarıyor. Bilâ, kitabının bu bölümünde, Kürt seçmenden dindar seçmene kadar CHP’ye oy vermeyen kitlelere nasıl ulaşılması gerektiği üzerinde düşünüyor ve seçmen davranışlarını yorumluyor. "Beyaz yakalılar ve prekarya", "İşçi sınıfı ve yoksul kesim", "Kürt seçmen, demokrasi sorunu" bu bölümün başlıklarından bazıları.

"Türkiye’nin yeniden inşası" başlıklı bölümle sonuçlanan kitapta, çarpıcı bir tarih anlatımı yapılıyor, Türkiye’nin yakın tarihindeki olayların sosyal demokratlar perspektifinden nasıl karşılandığı ve bu karşılama biçiminin sonuçları tartışılıyor.

İzlediği süreçte sorunları ortaya koymakla yetinmeyen Bila, ayrıntılı çalışmalarla belirlediği sonuçları paylaşıyor ve detaylı çözüm önerilerini sıralıyor. Kitap, hem Türkiye siyasetini anlamak, hem cumhuriyet tarihini solun, sosyal demokratların perspektifinden görebilmek açısından da önemli bir kaynak niteliği taşıyor.