Bu yılın son dört toplantısından birisini yaptı Açık Piyasa Komitesi... Kaldı 3 toplantı. Önümüzdeki ayı ve Kasım'ı pas geçecek. Üçüncü parasal genişleme sürecinde bilinçli bir şekilde belirsizlik yaratan politikalar izlemeyi tercih etmişti. Biz de alışmıştık. Ancak Başkan Yellen'ın 2015 içinde faiz artırımı yapabiliriz açıklaması paralelinde ekonomi aktörleri yılın sonlarına doğru haklı olarak daha somut sinyaller bekleniyorlardı. FED geleneğini buna rağmen bozmadı ve klasik tespitlerine dayanarak mevcut oranın korunacağını, geleceğe yönelik değerlendirmeleri yapacağız demekle yetindi. Aynen maç sonrası futbolcuların "önümüzdeki maçlara bakacağız" demesi gibi...
Komitenin faiz kararına gerekçe gösterdiği unsurlardan dikkate çekenlere değinelim, az da olsa basın açıklamasına eklediği projeksiyonlarını hatırlayalım...
Daha önceki basın duyurularında ve tutanaklarda en çok kullandığı ılımlı (moderate) ibaresi hemen hemen her cümle de unutulmamış. Komiteye göre ekonomik aktivitelerde belli bir hareket gözlemleniyor. Ama ılımlı düzeyde...
BÜYÜME ZAYIF
Talep ve büyümenin bileşenlerini irdelerken yine aynı şekilde iç talepte kısmi canlanmanın olduğu, hanehalkının bunun içinde payının ılımlı seviyede kaldığı vurgulanıyor Komite tarafından... İlginç bir tespit var, daha doğrusu paradoks; Hanehalkının gelirlerinin artmasına karşın özel harcamaları azalmış. Yani doğru orantılı artmamış... Demek ki Amerikalılar halen temkinli olmaktan yanalar...
Bir taraftan bireyler harcama yapmayarak iç talebe katkı yapmadıkları gibi firmalar da benzer şekilde sabit sermaye yatırımlarını sınırlıyorlar. Amerika'nın malum dış açığı kronik boyutta olduğundan net ihracatta negatif seviyede kalıyor. Bu veriler ışığında büyüme hızını analiz edersek... Bireyler harcamıyor, şirketler yatırım yapmıyor, net ihracattan katkı gelmiyor. Sadece kamu kesiminin yaptığı kısıtlı talep sonucu büyüme hızı da oldukça yetersiz oranlara geriliyor. Doğal olarak talep düşük olduğundan enflasyon da Komite'nin öngörülerinin altında seyrediyor. Bu arada uzun vadeli enflasyon oranı yüzde 2'lerde...
Komitenin yüzünü güldüren tek unsur işgücü piyasasındaki gelişmeler... İşsizlik oranı yüzde 5,4 ile hedef yüzde 6,5'un altında. Yeni istihdamda yaratabiliyor Amerikan ekonomisi... Yine de Komite atıl işgücünün de çalışanlara katılması ve tam istihdam düzeyine ulaşılmasının gerekliliğini de ön plana çıkarıyor.
Kısaca toparlarsak... Enflasyon çok düşük, büyüme hızı yavaş ve emek piyasasında atıl işgücü var. Bu koşullar altında mevcut faiz oranının korunması, politika faizinin yüzde 0 ile yüzde 0,25 aralığında kalması gerektiği sonucuna ulaşıyor Komite... Haksız sayılmazlar.
Peki, bundan sonra ne olacak? İpuçları var mı? Ne yazık ki Komite soruları yanıtsız bırakıyor. Sadece projeksiyon diyebileceğimiz cılız bir sinyal veriyor. Orta vadede enflasyon beklentilerimizle uyumlu hale gelecek.
Sonuç olarak Ağustos ayı verilerine göre 16-17 Eylül tarihinde yapacağı toplantıda faiz artırımı için düğmeye basabilir. Yani doların ateşi önümüzdeki bir buçuk ayda yüksek olmaz tespiti yapabiliriz. Daha doğrusu yapabilirdik eğer içerde siyaset kanı kaynamasaydı.