Ekonomik büyüme moral verdi

Pazartesi 2020 yılının 4. çeyrek büyüme rakamları açıklandı ve yılın tamamına ait büyüme tablosu netleşti.

Türkiye ekonomisi,

küresel salgın yılında OECD ülkeleri arasında tek ve G20 ülkeleri arasında 2. yüksek büyümeyi gerçekleştirdi.

Dünya tarihinin en yüksek oranlarda piyasa daralması-ekonomik küçülmeleri yaşadığı bir dönemde Türkiye’nin

yüzde 1,8 oranında büyümesi dünyayı şaşırtmış,

ülkemiz açısından da

moral kaynağı

olmuştur.

2020 büyümesinde önemli ayrıntı tarım ve sanayideki reel artışlardır. Özellikle imalat sanayiinin 4. çeyrekte yüzde 10,5 düzeyindeki artışı

büyümenin niteliği ve istihdama katkısı

noktasında sevindiricidir.

Özellikle Sanayi Bakanlığı'nın teşvikleriyle

makine ve teçhizat yatırımlarındaki yüksek artış

(yüzde 38,7)

sanayi büyümesinin devam edeceği

ipuçlarını vermektedir. Bu bağlamda sabit sermaye yatırımlarındaki artış (yıllık yüzde 6,5) büyümedeki sağlıklı gelişiminin ve gelecekle ilgili iyimserliğin de yansımasıdır.

Yine

hanehalkı

(yüzde 8,2)

ve kamu tüketimi

(yüzde 6,6) artışları büyümeyi belirleyen önemli harcama kalemleri olmuştur.

Turizm ve diğer hizmetler sektörü (yüzde 4,3) ve inşaat sektöründeki küçülmeye (yüzde 3,5) rağmen büyüme gerçekleşmiştir.

İç talep kaynaklı büyüme kaçınılmaz olarak

enflasyonu

da (yüzde 15) yükseltmiştir. Ayrıca, genişletici politikalar neticesinin yansıması olarak

bütçe açığı ve cari işlemler açığı

artmıştır.

Şunu söylemek gerekiyor; özellikle ekonomide yaşanan istikrarsızlıklar durumunda para ve maliye politikalarının aktif kullanılması kaçınılmazdır. ABD, AB, İngiltere, Japonya ve diğer ülkeler mutlak ve nispi anlamda

çok daha yüksek dozda genişletici para ve maliye politikaları

uygulamış (IMF bunların şeceresini tutuyor, merak edenler bakabilir) ama

negatif büyümeden kurtulamamışlardır.

Burada Türkiye’nin potansiyelinin ortaya çıkartılması bir tarafa,

yapılan müdahalelerin ne derece anlamlı ve yerinde

olduğunu da ortaya koymaktadır.

Büyümenin arka planında

kredi genişlemesi

(yüzde 21) ve kamu bankaları aracılığıyla uygulanan

düşük faiz politikası

etkili olmuştur.

Özel tüketim

(yıllık yüzde 8,2)

ve yatırımlardaki

(yüzde 10,3) artışın büyüme üzerindeki etkisinden bunu görmekteyiz.

Devletin

bütçe açıkları pahasına özellikle sosyal harcamaları artırması

da büyümede etkili bir başka faktör(yıllık kamu tüketimi yüzde 6,6 artmış).

Ekonomilerin daralma (resesyon-depresyon) yaşadığı dönemlerde genişletici para ve maliye politikaları uygulanması gerektiği lisans düzeyinde iktisat dersi alanların bile anlayabileceği politik bir reaksiyondur.

Genişletici para politikalarıyla

(kamu bankaları öncülüğünde uygulanan düşük faiz ve kredi genişlemesi)

alınan ekonomik sonuçlar

(pozitif büyüme)

zamanlama doğruluğunu da teyit

etmektedir.

Ekonomi politikaları zaman zaman birbiriyle

çatışan hedefleri

(büyüme ve enflasyon çatışması gibi) içerir. Bu çatışmaları

uyumlaştıran politika tercihleri bir yönetme sanatıdır.

Özellikle dinamik bir ekonomik yapıya sahip

Türkiye gibi gelişen ülkelerde daha büyük-yetenekli sanatçıya

ihtiyaç vardır. Çünkü politika kısıtları ve çatışmalar çok daha güçlü ve fazladır (genç nüfus, fiyat hareketleri, kur ve faiz oynaklığı, yabancı sermaye hareketleri gibi değişkenlerin aktifliği). En önemli kısıt da döviz ihtiyacının ve dolayısıyla kurların stabilize etme güçlüğüdür.

Bu politika zorlukları bilinmesine rağmen,

dünyanın zor süreçten geçtiği bir salgın döneminde,

dünya ekonomi basınının övgüyle haberleştirdiği

Türkiye’nin pozitif büyümesini;

uygulanan politik araçlardan, artırılmış kırılganlıklardan, dolar cinsinden GSYH azalışından (reel büyüme var ve kurlar arttığı için -2020 yılında dolar kuru yüzde 20 artmış- bu doğal, hadi bir de satınalma gücüne göre GSYH hesabı yapalım) bahsederek

değersizleştirmeye çalışma en basit ifadeyle absürd kalmaktadır.

Sonuçta; büyüme rakamı hem

uluslararası imaj

bakımından, hem

toplumun morali

bakımından

önemli bir motivasyon kaynağı

olmuştur.

Tabii ki, pandeminin neden olduğu

sosyo-ekonomik yaraları,

özellikle düşük gelirli kesimin hayat standardındaki kayıpları

telafi edici aktif sosyal politikalara devam edilmelidir.