YALANCI ZENGİNLİĞİN SONUCU

KUR krizini değerlendiren Yeditepe Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Veysel Ulusoy’a göre küçük çaplı bir devalüasyon oldu ve yaklaşık üç aydır kuru sabitlemek için gösterilen çabanın sonuna gelindi. Ulusoy, “Türkiye yalancı zenginliğinin sonuçlarını yaşıyor” dedi.

MALİYETLER DE ARTACAK

İktisatçı Mahfi Eğilmez, Doların TL karşısında neden değer kazandığı sorusuna cevap aradığı yazısında uyardı: “Bundan sonra ne olur? Bunu öngörmek ne yazık ki mümkün değil. Çünkü işler öngörülebilir olmaktan çıkmış bulunuyor. Riskler arttığı için maliyetler de artacak demektir.”

YANLIŞ KARARLARIN BEDELİ

DEVA Partisi Genel Başkanı Ali Babacan, yaşanan döviz artışının ardından sosyal medya hesabından açıklamada bulundu. “Yanlış kararların bedelini vatandaş ödüyor” diyen Babacan, şu ifadeleri kullandı: “Defalarca uyarılarda bulunduk. Yanlış kararların bedelini vatandaş ödüyor.” u6’DA

***

Bedeli vatandaş ödeyecek

Ekonomistlere göre dolar kurundaki yükseliş, enflasyon ve işsizlik olarak vatandaşa geri dönecek. Şirketler ise artan maliyetlerden olumsuz etkilenecek.

Türk Lirası’nda son günlerde hızlanan değer kaybı korkutuyor. Küresel piyasalarda dolar, koronavirüs endişeleri sebebiyle gerilerken, Dolar / TL kuru, 7,3616’yı görerek, Türk Lirası karşısında bütün zamanların en yüksek değerine ulaştı. Euro/TL 8,6697 ile rekor kırdı. Ekonomistlere göre TL’nin değer kaybının altında Merkez Bankası’nın döviz rezervlerinin gerilemesi, kurları düşük tutmak için döviz satan kamu bankalarının açık pozisyonlarının artmasının yanı sıra cari açık, enflasyon ve dış finansmana bağımlılık gibi Türkiye ekonomisinin kronik problemleri yatıyor. Salgın döneminde turizmin durması ve ihracatın azalması da ülkeye döviz girişini engelliyor.

Ekonomi öngörülebilir olmaktan çıktı

İktisatçı Mahfi Eğilmez, kendi bloğunda yayımladığı “Dolar, Euro ve Altın” başlıklı son yazısında “Dolar, bütün paralara karşı değer kaybederken Türk Lirasına karşı niçin değer kazanıyor?” sorusunun cevaplarını aradı. Eğilmez Dolar, Euro ve altının geleceğinin ne olacağı konusunda şu yorumu yapıyor: “Bu kadar karmaşanın ve bu kadar etkinin olduğu bir ortamda bunu kestirmek kolay değil. Ama bugünkü görünümün, arada bazı iniş ve çıkışlarla, en azından ABD Başkanlık seçimlerine (hatta eğer seçimi Trump kaybederse gelecek yılın Şubat ayına) kadar süreceğini söylemek mümkün.” Eğilmez, Doların TL karşısında değer kazanmasının nedenlerini sıraladıktan sonra yazısını şu şekilde noktalıyor: “Bundan sonra ne olur? Bunu öngörmek ne yazık ki mümkün değil. Çünkü işler öngörülebilir olmaktan çıkmış bulunuyor. Öngörülebilir olmaktan çıkmış bir ekonomide riskler arttığı için maliyetler de artacak demektir.”

***

Mutfaktaki yangın artar

DW Türkçe’ye konuşan ekonomist Barış Soydan’a göre dolardaki yükseliş ekonominin büyük problemlere gebe olduğunu gösteriyor.

Dolarla enflasyon arasında çok yüksek bir geçişkenlik olduğunu ifade eden Soydan, bunu şöyle anlatıyor: “Örneğin, dolardaki yükseliş marketteki domatesin fiyatını niye etkiliyor? Domatesi Antalya’dan İstanbul’a kamyon getiriyor ve kamyon mazot yakıyor. Mazotun fiyatını da dolar belirliyor. Bu çok küçük bir örnek. Birçok sektörde dolar maliyetler açısından en önemli kalem. Bu nedenle önümüzdeki günlerde mutfaktaki yangın artacak.” Soydan, “Yatırım olacak ki şirketler yeni fabrikalar kuracak, mağazalar açılacak ki işsizlik azalsın, istihdam yaratsınlar. Şimdi yatırımlar zaten düşüktü bekle gör politikasına geçince de şirketler maalesef bunun işsizlik tarafında da çok ağır sonuçları olacak. Doların yükselmesi Türkiye için çok kötü haber” yorumunu yapıyor.

***

Ekonomi ülkenin en önemli sorunu

DEVA Partisi Genel Başkanı Ali Babacan, yaşanan döviz artışının ardından sosyal medya hesabından açıklamada bulundu. Babacan, yaptığı paylaşımda şu ifadeleri kullandı: “Ekonomi ülkenin en önemli sorunu. Yine döviz kurlarını konuşuyoruz. Defalarca uyarılarda bulunduk. Yanlış kararların bedelini vatandaş ödüyor. DEVA Partisi lideri Babacan, daha önce dövizin yükselmesi ile ilgili şu tespitlerde bulunmuştu: “Merkez Bankası Türk Lirası’nı nasıl üretiyor? TL ürettiğiniz zaman karşılığında döviz rezervi ve ya kaynağı olursa sorun yok, ama eline kaynak olmadan, rezerv olmadan TL ürettiğiniz zaman bu TL’nin değerinin kaybolması mukadder. Kur niye artıyor diye soruyorlar? Allah Allah niye arttı? Niye artacak, karşılıksız para basarsanız o paranın değeri düşer.”

***

Yalancı zenginliğin sonuçları

Yeditepe Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Veysel Ulusoy’a göre küçük çaplı bir devalüasyon oldu ve yaklaşık üç aydır kuru sabitlemek için gösterilen çabanın sonuna gelindi. Ulusoy’a göre her ne kadar piyasaya sürülen döviz rezervleri ile kuru sabitlemek hedeflense de, yurtiçi ve yurtdışında yaşanan gelişmeler neticesinde bu mümkün olamadı. TL’nin değer kaybını sadece pandemi ile ilişkilendirmemek gerektiğini söyleyen Ulusoy, geçmişten gelen borçlanma ile alâkalı olduğuna dikkat çekiyor. “2002-2007’ye kadar Türkiye yalancı bir zenginlik yaşadı. El parası ile biz ucuz kredi ve ucuz döviz bağlamında borçlandık. Ve sanki kendi paramız gibi hissettik. O dönemde yollar, köprüler yaptık. Yeni arabalar aldık. Bir ev yetmedi, iki ev aldık. İnşaat patladı(...) Ama bu algı 2010’dan itibaren çökmeye 2014’ten itibaren de batmaya başladı(…) Bugün devletin dışarıya olan döviz borçlanma faizi, Türkiye’de mevduat faizlerine veren Türk Lirası’nı geçmiş durumda. Ben ilk defa ekonomi tarihinde böyle bir yaklaşım görüyorum.”