Donald Trump’ın yolu
ABD’de 4 yıllık Donald Trump devri sancılı bitti, yeni Başkan Joe Biden da görevi olağanüstü güvenlik önlemleri altında yapılan yemin töreniyle devraldı. Artık dünya, “Biden döneminde ABD’yi ne bekliyor?”, “yeni yönetim pek çok küresel dosyada nasıl pozisyonlar?” gibi konuları tartışıyor.
Ülkede ABD’de bir kesim, Donald Trump’tan “kurtulmuş olmanın” ferahlığını yaşarken, zihinlerinin bir köşesindeki sıkıntı veren şeyi unutmuyor: Ülkede seçmenin yüzde 46’sını teşkil eden ve 74.2 milyonluk bir Trump oyu da var. Bir başka ifadeyle Trump gitti ama “Trumpizm” denilen siyasi duruş tüm gerçekliğiyle duruyor. Bu yüzden de bu haftanın önemli sorularından biri “Donald Trump gelecekte ne yapacak?” sorusuydu. “Bir şekilde geri döneceğiz. Hareket daha yeni başlıyor!” sözleri, Trump’ın gidişiyle ferahlayanları için için tedirgin ediyor.
2024 hesabı var mı?
Bu hesap tamamen ABD Kongresi’ndeki sürece bağlı. Eğer Senato’daki azil davası Trump’ın lehine sonuçlanır ve eski Başkan ceza almaz, siyasi hayatı da yasaklanmazsa ancak o zaman bir “2024 hesabı” yapabilir. Bunun için ilk sinyali “Milyonlarca çalışkan vatanseverle birlikte, ülkemiz tarihindeki en büyük siyasi hareketi inşa ettik” sözleriyle verdi. Bu sözler Trump’ın geri dönebileceğinin bir işareti şekilde yorumlandı. Hatta “Vatansever” isminde bir parti kuracağı da iddia edildi.
Trump’ın siyasette önünün, 2024 öncesinde kesilip kesilmeyeceği bilinmediği gibi, önü kesilmezse bir başka partiyle yola devam edip etmeyeceği, ederse, ABD’nin kemikleşmiş iki partili yapısını kırıp kıramayacağı da muamma. Ancak siyasi gözlemcilere göre, kendisi siyasete dönmese bile arkasındaki güçlü destekle, bundan sonraki seçimler için işaret edeceği isme büyük bir güç katacak.
Trump TV iddiası
ABD’de bu iddia, zaten 2016’da konuşuluyordu. O dönem Trump’ın seçimleri kaybetmesi halinde kendi televizyonunu kuracağı öne sürülüyordu. Bu kez de Trump’ın, son dönemde sosyal medya hesaplarının kapatılması ve sesini büyük kitlelere ulaştırdığı ana mecranın kesilmesiyle, bir televizyon kanalı kurmaya yöneleceği yahut yeni medya akımlarına alternatif bir yapılanmayla girebileceği konuşuluyor. Ancak tüm bu ihtimaller, biraz da dokunulmazlık zırhını kaybedecek Trump’ın, altından kalkması zor soruşturmalarla karşı karşıya kalıp kalmayacağına bağlı.
İsrail’e Filistin uyarısı
İsrail, dünyada nüfusuna oranla en fazla aşılamayı yapan ülke konumunda. Dünya listesinin ilk sırasında olan İsrail’i, Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn, Birleşik Krallık ve ABD izliyor.
Hiç kuşkusuz İsrail ve Körfez ülkelerinin listesinin başını çekmesinin temel sebebi düşük nüfusları. Ancak yine de bu ülkeler hızlı aşı alımları ve iyi bir planlamayla nüfuslarının önemli bölümünü aşılamış durumda. İsrail’de 23 Ocak 2021 itibariyle ülkedeki 100 kişi başına yapılan doz miktarı 37.5’di. 9.2 milyon nüfuslu ülkede, şu ana kadar aşılananlar nüfusun yaklaşık yüzde 20’si. İsrail Pfizer’den 10 milyon, Moderna’dan 6 milyon doz aşı aldı. AstraZeneca ile yapılan anlaşma sonrası yeni dozlar da eklenecek. Ancak ülkenin bugünlerde karşı karşıya kaldığı en büyük eleştiri, işgal ettiği Filistin topraklarında yaşayan nüfusu bu kampanyaya katmaması.
Aşıyı paylaşacak mı?
İki haftadır Birleşmiş Milletler ve Dünya Sağlık Örgütü’nden İsrail’e ardı ardına uyarılar geliyor. BM’nin Filistinlilerle ilgili özel rapörtörü Michael Lynk ve Dünya Sağlık Örgütü yetkilileri, İsrail’e, işgal ettiği Gazze ve Batı Şeria’daki Filistinlilerle aşıları paylaşma çağrısı yaptı. Yetkililer, İsrail’in Cenevre Konvansiyonu’na göre işgal ettiği topraklara sağlık hizmetleri sağlama zorunluluğunun altını çizdi. İsrailli yetkililerse önce kendi vatandaşlarını aşıladıktan sonra Batı Şeria ve Gazze’ye aşı gönderileceğini söylüyor.
İsrail Sağlık Bakanlığı Uluslararası İlişkiler Departmanı Başkanı Dr. Asher Salmon geçtiğimiz günlerde bu konuda bir bilgilendirme yaptı. Salman, şunları söyledi:
“Filistinliler bizim en yakın komşularımız. Her gün İsrail’e 100 bin civarında Filistinli çalışmak için geçiyor. Filistinliler aşılanmadan pandemiden kurtulmamız mümkün değil; ancak bu noktada öncelik kendi vatandaşlarımızı aşılamak. AstraZeneca ile birkaç milyon doz aşı için anlaşma imzalandı. Önümüzdeki haftalarda Filistinliler için de önemli miktarda doza sahip olacağız. Eminim onlar da pek çok Avrupalı ülkeden daha önce aşılanmış olacak.”
Çevrimiçi Davos
Dünya Kovid-19 pandemisiyle mücadele ediyor. Salgının birinci yılı geride kalırken, ülkeler sınırlarını kapatıyor, içeride aldığı tedbirlerle virüsü yenmeye çalışıyor. Salgın, pek çok alanı etkilediği gibi uluslararası zirveleri de etkiledi.
Her yıl Ocak ayında Davos’ta yapılan ve liderlerin bir araya geldiği Dünya Ekonomik Forumu da pandemiye yenik düştü ve bu yıl toplantıları çevrimiçi yapma kararı aldı. Hal böyle olunca, zirvenin en önemli gündemi hiç kuşkusuz Kovid-19 salgını ve dünya ekonomilerinin içinden geçtiği zorlu süreç olacak.
İlk konuk Şi Cinping
Pazartesi yerel saatle 08:00’de başlayacak çevrimiçi oturumlarda liderler, 1.8 milyon kişinin hayatını kaybettiği salgında virüse karşı mücadelenin etkin yollarını tartışacak. Hükümetler ile işletmelerin işbirliğini nasıl artıracağı ve buna dönük öneriler konuşulacak. Aşılama kampanyaları ve yoksul ülkelerin aşıya ulaşımdaki zorluklar ele alınacak. Zirveye öğleden sonra hitap edecek ilk lider ise Çin Devlet Başkanı Şi Cinping olacak.
Zirvenin Salı günkü konukları sırasıyla BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, AB Komisyonu Başkanı Ursula Von der Leyen ve Almanya Şansölyesi Angela Merkel, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron olacak. Çarşamba günü Güney Kore Devlet Başkanı Moon Jae-in, İtalyan Başbakanı Giuseppe Conte, İsrail Başbakanı Binyamin Nethanyahu zirveye bağlanacak. Ürdün Kralı II.Abdullah, Hindistan Başbakanı Narenda Modi, Japonya Başbakanı Yoşihide Suga da bu yılki Davos oturumlarına seslenecek isimler arasında.
Gelecek Haftanın gündemi
25 Ocak: Yunanistan ile istikşafi görüşmeler başlıyor.
26 Ocak: NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Yunan Dışişleri Bakanı Nikos Dendias ile görüşecek.
25 Ocak: Mısır devriminin başlangıcının 10. yıldönümü.
25-29 Ocak: Davos zirvesi yapılacak.
