Doğru eğitim disleksiyi yeniyor

Disleksi, kişinin normal veya üstün zeka düzeyinde olmasına rağmen okuma, yazma ve dil becerilerinde problem yaşamasına sebep olan özel öğrenme bozukluğu. Her 10 çocuktan birinin disleksi olduğu belirtiliyor. Bu da her sınıfta en az bir ya da iki dislektik çocuk var demek. Fark edilmediğinde ve özel eğitim verilmediğinde bu çocuklar başarısız, uyumsuz diye damgalara maruz kalıyor.
Türkiye Disleksi Vakfı’ndan Psikolog Deniz Çalı, disleksinin detaylarını, belirtilerini, tedavi sürecini Aydınlık’a anlattı. Disleksinin bir zeka geriliği olmadığına dikkat çeken Çalı, ilkokul birinci sınıfta farkına varılabileceğini söyledi. Çocuğun, ‘E’ harfini ters yazabileceği, ya da ‘E’ yerine ‘3’ rakamını kullanabileceği örneğini verdi. Çalı, uygun metod ile alınan eğitimlerle çocuğun akademik başarı sağlayabileceğine dikkat çekti.
- Disleksi nedir?
Disleksi temel olarak nörolojik temelli,okuma, yazma, matematik gibi becerilerde görülen gelişimsel bir öğrenme güçlüğüdür. Bir çocuğun disleksi tanısı alabilmesi için normal ya da üstün bir zekaya sahip olması ve hiç bir duygusal, fiziksel bozukluğun bulunmaması gerekir.
Disleksiyi dört başlıkta açıklayabiliriz:
- Diskalkuli: Aritmetik ve matematik becerilerin kazanılmasında güçlük çekme, temel matematik becerileri içeren işlemlerin oldukça yavaş ve zor çözülmesi ve matematiksel kavramları öğrenmede zorluk çekme şeklinde karşımıza çıkar.
- Disgrafi: Yazı yazmayı etkileyen bir bozuklukur. Yaşa göre, yazma beklenenden daha yavaştır ve yazı biçimsel olarak daha düzensizdir.
- Disleksi: Okumada zorluk çekme, harfleri eksik okuma, ek değiştirerek veya ekleyerek okuma, yaşına göre yavaş ve heceleyerek okuma ile ortaya çıkan bir durumdur.
- Dispraksi: Kaba motor işlevlerde zorluk çekme, organizasyon sağlayamama, boylamsal kavramlarda sıkıntı çekme şeklinde kendini belli eder.
GEÇ YÜRÜME, TUVALET ALIŞKANLIĞI KAZANAMAMA
- Belirtiler nelerdir, örneklendirebilir miyiz?
Kelimeleri tersten okuma, heceleri ve harfleri karıştırma, duraksayarak okuma, bazı harflerle sayıları karıştırma. Küçük ‘b’ ve ‘d’ harfi, noktalı harflerle noktasız harfleri karıştırma görülür. Kuyruklu harfler yazılırken zorluk çekerler. Bir çocuğun bezden geç çıkması ya da geç yürümesi, ayakkabılarını bağlayamaması ve ters giymesi, kıyafetinin düğmelerini ilikleyememesi, çatal-kaşık gibi ince motor nöronlarını kullanamaması disleksi olasılığı için belirleyici olabilir. Anaokulunda bir çocuğun boyama kitabını taşırmadan boyayabilmesi gerekir. Ama genel olarak kendini ilkokul birinci sınıfta belli eder. Bu dönmede çocuklar akıcı olmasa da artık okuma-yazmayı yavaş yavaş öğrenmiş olmalı. Eğer aksi bir durum varsa disleksi olma ihtimali çok yüksektir.
- Disleksi önlenebilir mi, tedavisi nasıl olur?
Disleksi doğuştan gelen, genetik akışlı nörolojik bir durumdur ve ömür boyu devam eder. Uygun metod ile alınan eğitimlerle akademik başarı sağlanır. Doğru strateji ve disleksik çocuklara uygun bir eğitimle akademik, temel sağlamlaştırılır, çocukların yaşadığı zorluk büyük ölçüde azalır.
SUÇLAYICI DAVRANMAYIN
- Aile disleksi olan çocuğa nasıl yaklaşmalı?
Öncelikle farkedilen problemler ihmal edilmemeli, uzmana başvurulmalıdır. Dislektik çocuk için uygun metod ile eğitim alabileceği bir kurumdan özel eğitim almalıdır. Aileler, öğretmenler çocukla işbirliği içinde ve sabırlı olmalıdır. Suçlayıcı davranılmamalıdır.
- Vakfın çalışmalarından bahsedebilir misiniz?
‘Disleksiye yelken açıyoruz’ projesi ile çocuklarımızı yelken sporu ile buluşturduk. Vakfımız tarafından Disleksi Eğitimi veriyoruz. Eğitimimizi ve süpervizyonlarını tamamlayan testörlerimiz bir çok ilimizde çalışmalarını sürdürüyor. Çocuklarımızı doğa ile buluşturup kamplar düzenliyoruz. Sadece çocuklarımıza yönelik değil, ailelerimizi de bilinçlendirme çalışmaları, seminerleri ve eğlenceli aktiviteler düzenliyoruz.