20 Kasım 2017 03:08

Dennis Banks'in anısına

Fotoğraf: Envato

Paylaş

Mumia Abu Jamal

Tüm yazıları

60’lı yılların sonu 70’li yılların başında Kuzey Amerikalı yerli halkların çıkarları için mücadelede örnek alınacak iki insan vardı. Russel Means (1939-2012) ve Dennis Banks, yerlilerin beyaz Amerika tarafından baskı altında tutulmasına, yaşam haklarına yönelik saldırılara karşı ülkenin büyük şehirlerinde insanca yaşama hayallerini yitiren, giderek yoksullaşan yerlilerle birarada mücadele ettiler.

Kitlesel mücadelenin, toplumsal dönüşümlerin, savaş karşıtı ve siyahların özgürlük hareketinin güçlü olduğu bu dönemlerde Banks, her zaman yerlilerle birlikte, onların hakları için alanlardaydı. Ve bu süreç onu, Kızılderililerin hakları için mücadelenin öncü ve sözcülerinden biri olarak biçimlendirdi.

1968 yılında yoksulluk içinde yaşayan ailesinin karnını doyurmak amacıyla hırsızlık yaptığı için hapis cezasına çarptırıldı. Serbest kaldıktan sonra aralarında Clyde Kardeşler, Vernon Bellecourt, George Mitchell ve yerli hakların temsilcisi 250 kişiyle birlikte Amerika Kızılderililer Hareketini (AIM) kurarak yerlilerin hak arama mücadelesinin birleştirilmesi yolunda çok önemli bir adımın atılmasının öncülerinden oldu. AIM’nin aktif üye sayısı 25 bine kadar çıktı. Örgüt, protestolar için tarihi önemi olan şehir ve mekanları seçti. Amaç, yerlilere yönelik soykırıma ABD halkının ilgisini çekmek ve geçmişte neler yapıldığı konusunda beyazları bilgilendirmekti.

1970 yılında Banks ve Means, Şükran Günü’nde yerlilere yönelik saldırıları gözler önüne çıkarmak için ulusal yas günü ilan ettiler. Mayflower 2 adlı gemiyi bir temsilen işgal ederek, 19. yüzyılda Mayflower gemisiyle Amerika’ya gelen İngiliz göçmenlerin yerlilere kötü muamelesini, onları yerlerinden yurtlarından edişini simgelediler. Şükran Günü televizyondan canlı yayınlandığı için gemi işgali de herkesin gözleri önünde cereyan etti.

İki yıl sonra ABD’nin her yanından karavanlarla yola çıkan AIM taraftarları Kızılderilileri Hakları Dairesine doğru bir yıldız yürüyüşü yaptılar. Daire işgal edildi. Bir hafta süren işgalle ABD hükümetinin yerlilere karşı yükümlülüklerinin iptal edildiği yeni sözleşmeler protesto edildi.

1973 yılında Banks, bir grup eylemciyle birlikte Güney Dakota’daki bir kışladaki Yaralı Diz köyünü sembolik olarak işgal etti. Amaç, 1890 yılında yüzlerce yerlinin işgalciler tarafından katledilmesini protesto etmekti. İşgal 71 gün sürdü. AIM aktivistleri ile devlet güvenlik güçleri arasında sert çatışmalar yaşandı.

1990’lardan itibaren Banks, Kızılderililerle ilgili tarihi tüm gerçekliği ile ortaya koyan sinema filmlerinde rol aldı. Daha sonraları, deneylerini onlara da anlatabilmek için, genç ABD’li yerlilerin devam ettiği okullarda öğretmenlik yaptı. Kuzey Minnesota’daki yerli halkın bir üyesi olan Dennis Banks, 29 Ekim 2017’de, 80 kış öncesi gözlerini açtığı hayata gözlerini kapadı.

YAZARIN DİĞER YAZILARI