Hürriyet yazarı Abdulkadir Selvi, bugün yayımlanan yazısında Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'nun Ayasofya'nın ibadete açılması kararıyla ilgili değerlendirmelerini aktardı.
Sözlerine "Ayasofya’nın cami olarak ibadete açılması, dış politikaya yeni bir dosya ekledi. İslam dünyasından destek gelirken, başını Yunanistan’ın çektiği bazı ülkeler ise beklendiği gibi karara tepki gösterdi. O nedenle öncelikle Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile konuştum, Ayasofya kararına yönelik tepkileri sordum" diye başlayan Selvi, şöyle devam etti:
"Çavuşoğlu çok keskin bir çizgi ile ayırdı.
‘Ayasofya Camisi, 1462’de cami olarak vakfedilmiştir ve buna uygun olarak cami olarak kullanılmalıdır. Bu konuda ‘Ayasofya açılsın’, ‘Açılmasın’ gibi görüşlere saygımız var. İnsanlar olumlu-olumsuz görüş bildirebilirler. Herkesin görüşüne katılmasak da saygı duyarız. Ama Türkiye’nin egemenlik haklarına müdahale edici şekilde yapılan açıklamaları ve yorumları da şiddetle reddediyoruz’ dedi.
Türkiye’nin hükümranlık haklarına müdahale edici açıklamalar yoğunlukla Yunanistan’dan geliyor. Çavuşoğlu’na Yunanistan tarafından yapılan açıklamaları sordum.
‘Yunanistan şu anda Avrupa’da başkentinde cami olmayan tek ülke. Ülkenin ikinci büyük şehri olan Selanik’te de sürekli açık bir cami yok. Diğer taraftan Lozan Antlaşması’na rağmen Batı Trakya’daki Müslümanlara yaptığı zulüm ortada. Yunanistan bu konuda dünyada en son konuşacak ülke’ diye konuştu.
Yunanistan’ın tepkisi sürpriz değil. Ama Yunanlılar biraz çizmeyi aşmaya ve Ankara’nın sabrını zorlamaya başlamış.
Ayasofya’nın camiye dönüştürülmesi kararına bir tepki de UNESCO’dan geldi. Ayasofya, Dünya Kültür Mirası’nda yer aldığı için Çavuşoğlu’na UNESCO’nun tepkisinin ne anlama geldiğini sordum.
‘UNESCO’dan ‘Cami olmasına karar verilmeden önce bize bilgi verilmedi veya danışılmadı’ anlamına gelecek yorumlar yapılıyor. Bu doğru değil. UNESCO’ya cami olarak faaliyete geçeceği konusunda bir bilgilendirmede bulunmak zorunda değiliz. Cami olarak açılma konusunu UNESCO’ya soracak değiliz. UNESCO’nun ilgili sözleşmesine baktığımız zaman zaten onunla da çelişmiyor. UNESCO sözleşmesine baktığımız zaman kültür mirasına dahil edilen bir eserin öyle veya böyle kullanılması konusunda UNESCO’nun görüşünü almak şart değil. Öyle bir zorunluluk yok. Ama içeride yapılacak çalışmaların dünya kültür mirasına girerken istenen kriterlere halel getirmeyeceğini anlatacağız.’
UNESCO’nun sormadığı soruyu Çavuşoğlu’na ben sordum. Peki, Ayasofya’yı camiye dönüştürürken Dünya Kültür Mirası’na aykırı düzenlemeler yapacak mıyız?
Dışişleri Bakanı net konuştu. ’Hayır. Hiçbir zaman dünya kültür mirasına aykırı bir iş yapmadık. Ayasofya, 481 sene cami olarak hizmet etmiştir. O dönemde nasıl korunduysa, ondan sonraki dönemde de nasıl korunduysa ve bugüne kadar geldiyse, bundan sonra aynı şekilde korunacak’ diye güvence verdi.
Ayasofya konusunda Batı dünyasından ya da Kiliseler Birliği’nden tepkiler geldi. Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu’na ’Bu tepkiler Türkiye’ye geri adım attırır mı?’ diye sordum.
‘Yok, artık bu konuda bir geri adım atmak söz konusu değil. Sayın Cumhurbaşkanımız Rusya Devlet Başkanı Putin’le de görüştü bu konuyu. Şu anda herkes ‘Kararınıza saygı duyuyoruz ama kültürel miras korunsun’ deme noktasına geldi. Daha önce başka türlü yorum yapanlar, ‘Cami olarak açılmasın’ diyenler de şimdi bunu demeye başladı. Yunanistan gibi hazımsız olan bazı ülkeler halen bunun tersini savunuyor ama bu konuda artık geri adım atmak olmaz’ diye karşılık verdi. Hem Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıklamalarından, hem Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu ile yaptığım görüşmeden çıkardığım sonuç: En ufak bir geri adım söz konusu değil. Akıllardan dahi geçmiyor.
Ayasofya cami olacak ama ziyareti açık olacak mı? Bizim aklımıza hiç gelmeyen bir soru bu. Çünkü bizim tarihi camilerimiz açık. Belli ki Hristiyan dünyasının bir kısmında böyle bir kaygı oluşmuş. Çavuşoğlu, ’Ayasofya ziyarete açılacak’ dedi. Ardından ekledi: ’Hem de ücretsiz olarak ziyaret edilecek.’
İşte Dışişleri Bakanının sözleri: ’Aynı zamanda şu da unutulmasın, burası ziyarete açık olacak. Cami olarak ne zaman ibadet edilecek, ne zaman ziyarete açılacak bu belirlenecek. Ama burayı ziyaret etmek isteyen herkes gelecek. Ha bundan sonra nedir, geçmişte burası parayla ziyaret ediliyordu. Müslüman olsun, Hristiyan ya da başka bir dine mensup olsun, inanan inanmayan görmek isteyen herkes ücretsiz bir şekilde burayı ziyaret edecek. Burası ciddi bir gelir kaynağıydı. Şimdi herkes ücret ödemeden ziyaret edebilecek.’
Hep tepkileri konuştuk. Peki, Ayasofya kararına destek geliyor mu?
Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, ’Dünyanın her yerinden destek açıklamaları var. İslam dünyasından destek veren açıklamalar var. Ümmetten çok güçlü destek açıklamaları var. Olumsuz şeyler bizde de ön plana çıkarıldığı için destek açıklamaları biraz geri planda kalmış olabilir ama çok destek açıklamaları var’ dedi. Çavuşoğlu’nun önünde duran listeye göre Malezya, Katar, İran, Pakistan, Umman, Filistin, TOGO ve KKTC’den destek, Almanya, Portekiz ve Tayland’daki İslam topluluklarından da mesajlar gelmiş."
