Türkiye’de çalışanların ödedeği verginin yüksek olduğu sık sık dile getiriliyor. Ancak bu tutarın ne kadar olduğu çalışanların gelir vergisi işveren tarafından kaynağında kesilip ödendiği için çok fazla bilinmiyor. Bunun üstüne bir de hemen hemen her adım attığımızda karşımıza çıkan Özel Tüketim Vergisi ( ÖTV) ve Katma Değer Vergisi ( KDV) eklendiğinde rakamlar can sıkıcı hale gelebiliyor. Peki çalışanın gerçek vergisi nedir? Bunu sizin için hasapladık.
DAHA PARA ELİMİZE GEÇMEDEN NET GELİRİN YÜZDE 26’SI GİTTİ
Hesap kolay olsun diye orta halli ve her ikisi de çalışan bir çifti örnek aldık. Çiftin her birinin eline 3.500 lira geçtiğini yani toplam net gelirlerinin 7 bin lira olduğunu varsaydık. Vergi dilimi ise yıl ortalaması olan haziran ayı maaş bordrosu baz alınarak yapıldığı için yıl ortalamasını ifade etti. Çiftimize ücret daha gelmeden her birinden 884 lira gelir vergisi ve 39,5 lira damga vergisi keseliyor. Yani daha para eline geçmeden 1.848 lira vergi ödemiş oluyorlar. Brüt gelirin yüzde 17’si net gelirin yüzde 26’sı kesilerek çiftimize geri kalan tutar ödeniyor.
SİGARA ALKOL KULLANANAN YANDI
Maaşı aldıktan sonra ortalama 4 kişilik bir ailenin en düşük mutfak masrafı olan 2 bin lira harcadığını varsayarsak yüzde 8 KDV hesabıyla 160 lira mutfak harcaması sonucu Maliye’nin kasasına gidiyor. Çiftimizin her ikisi de sigara kullanıyorsa aylık sigara masrafı 720 lira buradan ödenen vergi ise 619 lirayı buluyor.
Sigarada vergi oranı yüzde 86’ya kadar çıktı. Ailenin eğer ayda 2 şişe rakı tüketimi varsa rakıya ödenen bedel 260, bunun içindeki vergi ise 195 lira olacak. Her aile gibi elektrik, doğalgaz, su, internet, cep telefonu, ödemelerinde ödenen ÖTV ve KDV neredeyse 150 liraya çıkıyor. Tabii eğer bu arada bir cep telefonu almışsanız aldığınız telefonun yüzde 30’unu ÖTV ve KDV olarak ödeyeceksiniz.
Vergide önemli bir kalem de önceleri daha az olan ancak son dönemlerdeki astronomik artışlar ile cep yakmaya başlayan emlak vergileri. Çiftimizin yıllık 800 lira emlak vergisi ödemesi aylık 66 liranın bu vergiye gittiği anlamına geliyor.
OTOMOBİL BİR VERGİ MAKİNESİ
Özellikle büyükşehirlerde bir lüks değil ihtiyaç haline gelen otomobil ise adeta bir vergi makinesi. Öncelikle ailenin 118 bin liraya bir araç satın aldığını düşünürsek bunun 49 bin lirasının vergi olduğunu hesaplıyoruz.
Otomobile 5 yıllık bir yıpranma zaman dilimi koyarsak otomobil satın alımı için aylık ödenen verginin (49 bin/60 ay) 816 lira olduğu gerçeğine ulaşıyoruz. Bu otomobi alırken 50 bin lira da kredi çekilmişse ödenen bin 80 liralık taksidin KKDF ve BSMV’sinin ayda 323 lira olarak karşımıza çıktığını görürüz. Aynı otomobilin Motorlu Taşıtlar Vergisi de (MTV) yıllık 1.499 lira düzeyinde.
Yani ailelerin bütçesinden ayda aldığı pay 124 lira olarak gerçekleşir. En önemli vergi kalemlerinden birisi de benzinden alınan vergiler. Bu ailenin aylık 1.200 lira benzin harcaması yaptığını baz alırsak benzin için ödenen verginin 804 lira olduğu sonucuna ulaşırız.
DOLAYLI VERGİ NET GELİRİN YÜZDE 46’SI
Hepsini alt alta toplarsak brüt 10 bin 410 lira kazanan ailenin ödediği aylık vergisinin 5 bin 99 lira olduğu ortaya çıkıyor. Bunun anlamı ailenin brüt gelirinin yüzde 50’sini vergi olarak ödedeği. Eğer çifitin eline geçen 7 bin lira net maaşı baz alırsak ödenen verginin net maaşa oranı yüzde 72’ye kadar çıkıyor. Çiftimizin kayağında kesilen gelir vergisi hariç ödedeği dolaylı vergi (ÖTV, KDV) tutarı ise 3 bin 251 liraya kadar çıkıyor. Bu ise net gelirin yüzde 46’sını ifade ediyor.
